Σωτηριολογία: Από τον Ορφέα στον Ιησού

Από: Άθεος

Πολλοί πιστεύουν πως η "σωτηρία της ψυχής" έχει ριγμένες τις ρίζες της στην «Παλαιά Διαθήκη» που κατ’ απαίτηση του Ιερατείου των Εβραίων πάσχιζε για τη σωτηρία του Ισραήλ.
Όμως η σωτηρία του Ισραήλ δεν ήταν παρά μια αναγκαιότητα του θεοκρατικού τους συστήματος.
Έτσι επινοήθηκε η έλευση του Μεσσία και αργότερα του Ιησού στην «Καινή» όπου σαν Σωτήρας θέλησε να μας λυτρώσει από το προπατορικό αμάρτημα.
Αργότερα, με την ελληνική φιλοσοφία και τα δάνειά της (Λόγος) η σωτηριολογία αναβαθμίστηκε ποιοτικά για τις απαιτήσεις της παγκόσμιας θρησκείας. Όμως, η αλήθεια είναι πως, η άθλια επίγεια ζωή των ανθρώπων έδωσε την κατευθυντήρια ώθηση στον πόθο του ανθρώπου αναζητώντας λύτρωση και καλύτερες μέρες, έστω και μετά θάνατον, αφού στην επίγεια ζωή ήταν ανήμπορη να κάνει και το παραμικρό.
Η φτώχεια, η αθλιότητα, η δυστυχία και γενικά η αποσύνθεση της κοινωνίας μετά την ρωμαϊκή κατάκτηση γέννησαν την ελπίδα της θείας παρέμβασης με την αποστολή ενός Σωτήρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αβάσταχτη και άθλια ζωή. Μπορεί οι πολλοί να μην είχαν πρόσβαση στη μυητική διαδικασία, όμως με την έλευση του Σωτήρα, όλοι είχαν το δικαίωμα, να σωθούν.
Η ελπίδα της κοινωνικής βελτίωσης ήταν κοινός πόθος από την Ανατολή μέχρι τη Δύση. Είναι η εποχή όπου η λατρεία των θεών της Ανατολής γίνεται μόδα στα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Δύσης. Οι θεοί πολλών πολιτισμών ταυτίζονται. Είναι η εποχή της ενοθεΐας.
Παράλληλα, γεννιέται η ανάγκη δημιουργίας ενός παγκόσμιου θεού. Ήταν απαίτηση της εποχής. Σε μία διεθνοποιημένη κοινωνία, ιδιαίτερα μετά τη ρωμαϊκή επικράτηση, η θρησκευτική παγκοσμιοποίηση επιβάλλεται, όχι κυβερνητικά, αλλά νομοτελειακά.
Οι εξωτικές ιδέες της Ανατολής, η αστρολογία, οι εξορκισμοί και τα περίτεχνα θαύματα μαγείας, που επινοούν απατεώνες, κατακλύζουν τα λιμάνια και τα πολυπληθή κέντρα των ονομαστών πόλεων της αυτοκρατορίας
...όπως κατακλύζουν σήμερα ανάλογες εκπομπές στην τηλεόραση.
Θρησκευτικοί σύλλογοι, ορφεοτελεστές, εταιρείες και ψευτοδιδάσκαλοι, τύπου Περεγρίνου, γυροφέρνουν στις φτωχογειτονιές όλων των επαρχιών. Η αυτοκρατορία γέμισε αγύρτες, προφήτες και θαυματοποιούς, που πουλούν ελπίδες, ας μου επιτραπεί η έκφραση, λες και είναι μεταξωτές κορδέλες.
Οι άνθρωποι τότε είχαν την τάση εύκολα να θεοποιούν τους ήρωες και τους ηγέτες τους.
Ο Δίας τιμόταν σαν Σωτήρας εδώ και αιώνες (Αριστοφάνης «Πλούτος» 1175).
Ο Δημήτρης ο Πολιορκητής και ο Α΄ Πτολεμαίος ο Λάγου πήραν την προσωνυμία του Σωτήρα. Το ίδιο αργότερα και ο Ρωμαίος Αύγουστος, που εγκαινίαζε μία εποχή ομόνοιας και ειρήνης, καθιερώνοντας την καλή είδηση («Ευαγγέλιο»).
Έκτοτε όλοι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες θεοποιούνται από το λαό. Γίνονται εκπρόσωποι του θεού και ο σεβασμός του λαού εντονότερος.
Το θείο πάθος πολλών θεών της Ανατολής διαδέχεται ο θάνατος.
Η Ανάσταση ερμηνεύεται σαν Σωτηρία και Λύτρωση.
Την εποχή αυτή οι αναστημένοι θεοί της Ανατολής, που από καιρό έχουν χάσει τα χαρακτηριστικά της αγροτικής τους καταγωγής μετουσιώνονται σε θείους εκφραστές, λυτρωτές των καταπιεσμένων και δύστυχων πιστών τους.
Ο Διόνυσος, ο γιος της Σεμέλης, δεν επισκέπτεται πια ζωντανός τον Άδη, αλλά κατεβαίνοντας μέσα από τον τάφο, τον επισκέπτεται νεκρός, μετά το διαμελισμό των Τιτάνων. Ο ίδιος ο Απόλλων ενταφιάζει το νεκρό σώμα, σύμφωνα με διαταγή του πατέρα του Δία. Δεν Αναγεννιέται απλά, όπως ξέρουμε, αλλά ανασταίνεται. Αν η αστραπιαία επαφή με το θείο, κατά τη μυσταγωγία της μύησης, ανανέωνε το μύστη, βιώνοντας εκείνη την υπερβατική εμπειρία που υποσχόταν τη σωτηρία της ψυχής του στον άλλο κόσμο, τώρα η Ανάσταση του Ορφικού Διόνυσου, του υιού του Θεού, υπόσχεται Σωτηρία σε όλο τον κόσμο. Ο θεός έζησε, έπαθε, πέθανε και αναστήθηκε για να λυτρώσει τον άνθρωπο. Η νίκη του πάνω στο θάνατο, συμβολίζει τη Σωτηρία και οι πονεμένες καρδιές των πιστών έβρισκαν Παρηγοριά για τη ζωή και Ελπίδα μετά το θάνατο. Ο Ορφικός Διόνυσος είναι ο τελευταίος βασιλιάς, ο έκτος σύμφωνα με τη Ορφική κοσμοθεωρία, που αναλαμβάνει την κυριαρχία του Σύμπαντος, από τον πατέρα του το Δία.
Οι θρησκείες παγκοσμιοποιούνται και οι Εβραίοι μέσα από τις Συναγωγές καραδοκούν, περιμένοντας να οικειοποιηθούν ό,τι τους βολεύει.
Μεσσιανισμός και Σωτηριολογία ταυτίζονται.
Η αλληγορία των Γνωστικών γίνεται δοξασία κατά γράμμα στους χριστιανούς!
Ακόμα και στον χριστιανισμό, ο Ιουστίνος θεωρεί το «αίμα της σταφυλής» σαν «Δύναμη του Θεού» συνδέοντάς το με το αίμα του Χριστού, αποδεικνύοντας ότι… δε γεννήθηκε από άνθρωπο αλλά από το θεό αφού, αντί ανθρώπινου σπέρματος χρησιμοποιήθηκε θεία δύναμη («Α΄ Απολογία» 32.7-11 και «Διάλογος προς Τρύφωνα» 54.1-2 και 69.2). Ακόμα και στη φράση «…δεν θέλει εκλείψει σκήπτρο εκ του Ιούδα, ούτε νομοθέτης εκ του μηρού αυτού…» ο Διόνυσος υπονοείται, γιατί αυτός ήταν που γεννήθηκε από το μηρό του Δία!
Η συνέχεια άλλωστε είναι αποκαλυπτική «…στ’ αμπέλι δένει το πουλάρι του, το γαϊδουράκι του στο κλίμα Πλένει με κρασί τα ρούχα του, στο αίμα των σταφυλιών τη φορεσιά του». (Γέν. 49.10-11). Ο Ιουστίνος όμως φαίνεται να ενοχλείται ακόμα και από το γαϊδουράκι που λέγεται ότι χρησιμοποιούσε ο Διόνυσος. Η ομοιότητα αυτή με τον Ιησού, τον έκανε για μία φορά ακόμα να παραδεχτεί ότι, οι φαύλοι δαίμονες μιμήθηκαν τον Ιησού, έστω και χίλια χρόνια… πριν από αυτόν! («Διάλογος προς Τρύφωνα» 69.1-2).
Ο Μουσαίος, σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη (Δ΄ 25) ήταν μαθητής του Ορφέα, σύμφωνα με τους Ιουδαίους όμως δεν είναι αυτός που ανήκει στη Μούσα, αλλά ο ίδιος ο Μωυσής, σύμφωνα με την ομοηχία του ονόματος (Ευσέβιος «Ευαγγελική Προπαρασκευή» Ι.27).
Ο Φίλων της Αλεξάνδρειας τον καιρό εκείνο (1ος αιώνας) στο «Περί Κοσμοποιίας» σύγγραμμά του θεωρούσε το Μωυσή πρόδρομο του Πλάτωνα. Όντας Πλατωνικός, ο Φίλων, στο πιο πάνω σύγγραμμά του θεωρούσε τις ιδέες του Πλάτωνα σκέψεις του θεού! Είναι ο διαμεσολαβητής Λόγος που ο Ιουδαίος φιλόσοφος τον θεωρούσε Μεσίτη ή Μεσσία. Είναι θεός γιατί, εκφράζοντας τη θέλησή του, θεωρείται πρωτότοκος γιος του. Η σύλληψη του «Λόγου», αποτέλεσε για το Φίλωνα, το πλήκτρο που έβαλε σε λειτουργία το μείκτη για την ανάμειξη ετερόδοξων φιλοσοφικών δογμάτων. Και να φανταστεί κανείς, καμιά σχέση δεν υπήρχε ακόμα ανάμεσα στον Φίλωνα και τους χριστιανούς!
Ο συγκρητισμός δρα νομοτελειακά στις θρησκείες!
Τα «Αδώνεια» ήταν η γιορτή που περιέκλειε όχι μόνο θλίψη και θρήνο για το θάνατο του Άδωνη, αλλά και χαρά με την επιστροφή του, που συμβόλιζε την επιστροφή της βλάστησης και της καρποφορίας.
Ο θρήνος των Αδωνιαζουσών ήταν πένθιμο άσμα γυναικών που το έψαλλαν μπροστά στο ομοίωμα του Άδωνη κατά την πρώτη μέρα των εορτασμών. Ο διάλογος ανάμεσα στη Γοργώ και την Πραξίνοα, τις δυο Αδωνιάζουσες του 15ου ειδυλλίου του Θεόκριτου δίνουν ζωντανά και ανάγλυφα το κλίμα των εορτασμών στην Αλεξάνδρεια του 3ου αιώνα, πριν από τη χρονολόγησή μας (Θεόκριτος «Συρακόσιαι ή Αδωνιάζουσαι»).
Μια ολόκληρη βδομάδα κρατούσαν οι εκδηλώσεις θλίψης που περιελάμβαναν αναπαράσταση του θείου δράματος, με γυναίκες να θρηνούν γύρω από το ομοίωμα και τον τάφο του Άδωνη, που στόλιζαν με λουλούδια (επιτάφιος). Το ξύλινο ομοίωμά του Άδωνη πλενόταν και αρωματιζόταν με αιθέρια έλαια της Μυρτιάς και μετά το τύλιγαν με μάλλινα σάβανα και το έθαβαν. Αργότερα και κατά τη διάρκεια όπου ο χώρος πλημμύριζε με φως ο ιερέας ανήγγειλε το χαρμόσυνο γεγονός της ανάστασης. Ο κόσμος εκδήλωνε με χαρά τη μιμητική ανάσταση του θεού. Έτσι ανασταίνεται η φύση αλλά και η ψυχή του ανθρώπου μετά από το θάνατό του. Βλέπουμε λοιπόν ότι το δράμα της «ανθρώπινης ψυχής» και στο μύθο αυτό είναι απόλυτα πλατωνικό.
Εδώ όμως, το ενδιαφέρον βρίσκεται στο ότι ο Μεσσιανισμός των Ιουδαίων δε φαντάζει τόσο ξένος και εξωτικός όσο θα περίμενε κανείς. Μάλιστα, όπως φάνηκε από την υπάρχουσα Σωτηριολογία της αρχαίας παράδοσης, μάλλον οι Ιουδαίοι ήταν οι αποδέκτες της Λυτρωτικής έλευσης του θεού, που όχι μόνον τους επηρέασε αλλά και ταύτισαν με το δικό τους μεσσιανισμό που ως τότε μόνον εθνικό και σοβινιστικό χρώμα είχε. Σε ολόκληρη την έκταση της εβραϊκής Βίβλου, ο θεός τους, σώζει μόνον Εβραίους. Είναι ο Σωτήρας του Ισραήλ και μόνο του Ισραήλ (Ησ. 12.2). Από το Νώε (Γεν. 7.1) το Λωτ (ο.π. 19.14) τον Ιωσήφ (ο.π. 45.7) ή και όλους μαζί από την εποχή της Αιγύπτου (Εξ. 14.13) και μέχρι την αιχμαλωσία της Βαβυλώνας (Α΄ Εσδ. 2.3), ο Γιαχβέ, σαν Ποιμένας, προστατεύει μόνο το δικό του κοπάδι.
Είναι ένας πολεμιστής θεός, προστάτης των Εβραίων, και όχι παγκόσμιος θεός.
Αναφέροντας αυτά τα λίγα, αλλά ουσιαστικά, παραδείγματα, γύρω από την ίδρυση δοξασιών, αναφερόμενος στην κακοβατότητα της εξέλιξης των ιδεών, συμπεραίνω δύο τινά.
Α) Καμιά θρησκευτική κίνηση δε δημιουργήθηκε άπαξ και διατηρήθηκε χωρίς να εξελιχθεί αναμιγνύοντας συγκρητικά στοιχεία από άλλες θρησκευτικές κινήσεις του παρελθόντος.
Β) Κανένα πρόσωπο, που φέρεται να δρα με υπερφυσικές δυνάμεις, συμβάλλοντας στη γένεση νέων θρησκευτικών δοξασιών, δε θα μπορούσε να υπάρξει ιστορικά. Καλυμμένο πάντα πίσω από το μύθο κάνει την εμφάνιση του μετά από έναν τουλάχιστον αιώνα, χρόνο που θεωρώ ασφαλή, προκειμένου να καλυφθεί το «γεγονός» πίσω από το θρύλο και το ψέμα, γεννώντας κι αναπτύσσοντας στο μέλλον έναν καινούριο μύθο, θρύλο ή δοξασία.
Το ιστορικό γεγονός, πρέπει να γίνει κατανοητό, δεν περνά ποτέ απαρατήρητο, χωρίς να αφήσει ίχνη. Το παρελθόν ζει πάντα μέσα από την ιστορία που καταγράφει ο ιστορικός, όπως και το παρόν αποτελεί συστατικό υλικό της μελλοντικής ιστορικής καταγραφής. Αρμόδιοι λοιπόν για να αποφανθούν για την ιστορική ύπαρξη μιας προσωπικότητας είναι μόνον οι ιστορικοί.
Ερμής, Ζωροάστρης, Ορφέας ή Μουσαίος, Άδωνης, Μωυσής ή Ιησούς καλυμμένοι πίσω από τη διάδοση που συχνά τροφοδοτεί η λαϊκή παράδοση και η σκόπιμη «είδηση» του Ιερατείου, παρά τη φήμη και την υποτιθέμενη επιρροή τέτοιων προσώπων, παραμένουν πεισματικά θαμμένοι μέσα στο μύθο που τους περιβάλλει. Η ιστορική τους υπόσταση που τόσο αμυδρά ξεπροβάλει από τα βάθη του παρελθόντος, μπορεί να θεωρηθεί αμελητέα, αρκεί να κάνουμε τον κόπο να διαχωρίσουμε το θρύλο από το πραγματικό γεγονός.
Οι πρώτοι «χριστιανοί» δίνοντας ιδιαίτερο βάρος, από εγωισμό κυρίως, στο θρύλο του ιδρυτή τους, κατασκεύασαν μια θρησκεία χαλκεύοντας σε μεγάλο βαθμό την ιστορία της ανθρωπότητας. Οι παραχαράκτες της ιστορίας, διαστρέφοντας την αλήθεια, κατάφεραν να μας πνίξουν στο ψέμα και την απάτη.