Το Ταό της Φυσικής

Πηγή: ΠΑΡΑ ΔΗΜΟΝ ΟΝΕΙΡΩΝ

Shiva's cosmic dance of creation and destruction, CERN, photo credit: Giovanni Chierico.
Από τον πρόλογο του βιβλίου 'Το Ταό της Φυσικής':
"Είναι πιθανώς γενικά αλήθεια ότι στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης οι πιο καρποφόρες εξελίξεις πραγματοποιούνται συχνά σε εκείνα τα σημεία όπου δύο διαφορετικές γραμμές σκέψης συναντιούνται. Αυτές οι γραμμές μπορούν να έχουν τις ρίζες τους σε αρκετά διαφορετικά μέρη του ανθρώπινου πολιτισμού, στους διαφορετικούς χρόνους ή διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα ή διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις: ως εκ τούτου εάν συναντιούνται πραγματικά, δηλ., εάν συσχετίζονται τουλάχιστον τόσο ώστε μια πραγματική αλληλεπίδραση να μπορεί να πραγματοποιηθεί, τότε κάποιος μπορεί να ελπίζει ότι νέες και ενδιαφέρουσες εξελίξεις μπορούν να ακολουθήσουν."
Werner Heisenberg
Πέντε χρόνια πριν, είχα μια όμορφη εμπειρία που με έβαλε σε έναν δρόμο που οδήγησε στο γράψιμο αυτού του βιβλίου. Καθόμουν δίπλα στον ωκεανό ένα απόγευμα του αποκαλόκαιρου, κοιτάζοντας τα κύματα να πλησιάζουν κυλώντας και αισθανόμουν το ρυθμό της αναπνοής μου, όταν ξαφνικά ένιωσα ολόκληρο το περιβάλλον μου να συμμετέχει σε έναν γιγαντιαίο κοσμικό χορό. Όντας φυσικός, ήξερα ότι η άμμος, οι βράχοι, το νερό και ο αέρας γύρω μου αποτελούνται από δονούμενα μόρια και άτομα, και ότι αυτά με τη σειρά τους αποτελούνται από σωματίδια που αλληλεπιδρούνε μεταξύ τους δημιουργώντας και καταστρέφοντας άλλα σωματίδια. Ήξερα επίσης ότι η ατμόσφαιρα της Γης βομβαρδίζεται συνεχώς από τη βροχή των "κοσμικών ακτίνων", σωματίδια υψηλής ενέργειας που υποβάλλονται σε πολλαπλές συγκρούσεις καθώς διαπερνούν τον αέρα. Όλα αυτά μου ήταν γνωστά από την έρευνά μου στην υψηλής ενέργειας φυσική, αλλά μέχρι εκείνη την στιγμή τα είχα βιώσει μόνο μέσω γραφικών παραστάσεων, διαγραμμάτων και μαθηματικών θεωριών. Καθώς καθόμουν σε εκείνη την παραλία η προηγούμενη εμπειρία μου ζωντάνεψε. Άρχισαν να 'βλέπω' καταρράκτες ενέργειας να κατεβαίνουν από το μακρινό διάστημα, στο οποίο σωματίδια δημιουργούνταν και καταστρέφονταν με ρυθμικούς παλμούς. 'Είδα' τα άτομα των στοιχείων και εκείνα του σώματός μου να συμμετέχουν σε αυτόν τον κοσμικό χορό της ενέργειας. Ένιωσα το ρυθμό του και 'άκουσα' τον ήχο του, και εκείνη την στιγμή ήξερα ότι αυτός ήταν ο χορός του Shiva, του Άρχοντα των Χορευτών που λατρεύεται από τους Ινδουιστές.
Είχα περάσει μια μακροχρόνια κατάρτιση στη θεωρητική φυσική και είχα κάνει αρκετά χρόνια έρευνας. Συγχρόνως, είχα αποκτήσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον στον ανατολικό μυστικισμό και είχα αρχίσει να βλέπω τον παραλληλισμό με τη σύγχρονη φυσική. Προσελκύστηκα ιδιαίτερα από τις αινιγματικές πτυχές του Zen που μου θύμιζαν τους γρίφους στην κβαντική θεωρία. Στην αρχή, εντούτοις, συσχετίζοντας τα δύο ήταν μια καθαρώς διανοητική άσκηση. Το να υπερνικήσω το χάσμα μεταξύ της λογικής, αναλυτικής σκέψης και της στοχαστικής εμπειρίας της μυστικής αλήθειας, ήταν, και είναι ακόμα, πολύ δύσκολο.
Στην αρχή, βοηθήθηκα στο δρόμο μου από 'εργοστάσια ενέργειας' που μου έδειξαν πώς το μυαλό μπορεί να ρεύσει ελεύθερα. Πώς οι πνευματικές ιδέες έρχονται από μόνες τους, χωρίς οποιαδήποτε προσπάθεια, αναδυόμενες από τα βάθη της συνείδησης. Θυμάμαι την πρώτη τέτοια εμπειρία. Καθώς ήρθε μετά από χρόνια λεπτομερούς αναλυτικής σκέψης, ήταν τόσο καταλυτική που ξέσπασα σε δάκρυα, ταυτόχρονα, όχι αντίθετα με τον Castaneda, γράφοντας τις εντυπώσεις μου σε ένα κομμάτι χαρτί.
Αργότερα ήρθε η εμπειρία του χορού του Shiva που προσπάθησα να συλλάβω στο φωτομοντάζ της σελίδας 224. Ακολούθησαν πολλές παρόμοιες εμπειρίες που με βοήθησαν βαθμιαία στο να συνειδητοποιήσω ότι μια συνεπής άποψη του κόσμου άρχισε να αναδύεται από τη σύγχρονη φυσική τέτοια ώστε να βρίσκεται σε αρμονία με την αρχαία ανατολική σοφία. Κράτησα πολλές σημειώσεις με το χρόνο, και έγραψα μερικά άρθρα για τους παραλληλισμούς που ανακάλυπτα, μέχρι που τελικά συνόψισα την εμπειρία μου σε αυτό το αυτό βιβλίο.
Αυτό το βιβλίο προορίζεται για τον οποιονδήποτε αναγνώστη με κάποιο ενδιαφέρον για τον ανατολικό μυστικισμό και δεν χρειάζεται να ξέρει τίποτα απαραίτητα από φυσική. Προσπάθησα να παρουσιάσω τις κύριες έννοιες και θεωρίες της σύγχρονης φυσικής χωρίς οποιαδήποτε μαθηματικά και με μια μη τεχνική γλώσσα, αν και μερικές παράγραφοι μπορούν να φανούν δυσνόητες στον κοινό άνθρωπο με την πρώτη ανάγνωση. Οι τεχνικοί όροι που χρειάστηκε να εισαγάγω ορίζονται όπου εμφανίζονται για πρώτη φορά και παρατίθενται στα περιεχόμενα στο τέλος του βιβλίου.
Ελπίζω επίσης να βρω μεταξύ των αναγνωστών μου πολλούς φυσικούς με ένα ενδιαφέρον για τις φιλοσοφικές πτυχές της φυσικής, οι οποίες μέχρι τώρα δεν έχουν έρθει σε επαφή με τις θρησκευτικές φιλοσοφίες της ανατολής. Θα διαπιστώσουν ότι ο ανατολικός μυστικισμός παρέχει ένα συνεπές και όμορφο φιλοσοφικό πλαίσιο που μπορεί να προσαρμοστεί στις πιο προχωρημένες θεωρίες μας για το φυσικό κόσμο.
Σε ότι αφορά στο περιεχόμενο του βιβλίου, ο αναγνώστης μπορεί να αισθανθεί μια έλλειψη ισορροπίας μεταξύ της παρουσίασης της επιστημονικής και μυστικιστικής σκέψης. Σε όλο το βιβλίο, η κατανόηση της φυσικής πρέπει να προχωρήσει σταθερά, αλλά μια ανάλογη πρόοδος στην κατανόηση του ανατολικού μυστικισμού μπορεί να μην υπάρξει. Αυτό φαίνεται αναπόφευκτο, δεδομένου ότι ο μυστικισμός είναι, προ πάντων, μια εμπειρία που δεν μπορεί να μαθευτεί από τα βιβλία. Μια βαθύτερη κατανόηση οποιασδήποτε μυστικής παράδοσης μπορεί μόνο να βιωθεί όταν κάποιος αποφασίσει να ασχοληθεί ενεργά με αυτήν. Αυτό που μπορώ να ελπίζω είναι να δημιουργήσω το συναίσθημα ότι μια τέτοια ενασχόληση θα ήταν ιδιαίτερα προσοδοφόρα.
Κατά τη διάρκεια της συγγραφής αυτού του βιβλίου, η δική μου κατανόηση για την ανατολική σκέψη εμβαθύνθηκε αρκετά. Για αυτό είμαι υποχρεωμένος σε δύο άτομα που προέρχονται από την ανατολή. Είμαι βαθιά ευγνώμων στον Phiroz Mehta που μου άνοιξε τα μάτια σε πολλές πτυχές του ινδικού μυστικισμού, και στο δάσκαλό μου Liu Hsiu Ch'i του T'ai Chi που με εισήγαγε στον τρόπο ζωής του Ταοϊσμού.
Είναι αδύνατο να αναφέρω τα ονόματα όλων- επιστήμονες, καλλιτέχνες, σπουδαστές, και φίλοι- οι οποίοι με βοήθησαν να διατυπώσω τις ιδέες μου σε εμπνευσμένες συζητήσεις. Αισθάνομαι, ωστόσο, ότι οφείλω ιδιαίτερη χάρη στους Graham Alexander, Jonathan Ashmore, Stratford Caldecott, Lyn Gambles, Sonia Newby Ray Rivers, Joel Scherk, George Sudarshan, και Ryan Thomas.
Τέλος, είμαι υπόχρεος στη Kα Pauly Bauer-Ynnhof από τη Βιέννη για τη γενναιόδωρη οικονομική ενίσχυσή της σε μία εποχή που ήταν αναγκαία όσο ποτέ.
Λονδίνο,
Fritjof Capra
Δεκέμβριος 1974.

Link: The Tao of Physics.
Source: Physics Complete.

ΥΣ. Το 'Ταό και Φυσική' το είχα διαβάσει μικρός, πριν σπουδάσω φυσική, οπότε, εκείνη την εποχή, μου έκαναν εξίσου εντύπωση η έννοιες της φυσικής και του μυστικισμού. Αφότου σπούδασα φυσική, αυτό που χρειάστηκε στη συνέχεια ήταν όχι να μάθω το μυστικισμό, αλλά να ανακαλύψω το μυστήριο μέσα στη φυσική, δηλαδή να κατανοήσω τη μέθοδο της φυσικής σε βάθος. Αυτό σημαίνει πως δε χρειάζομαι την όποια προσφυγή στο μυστικισμό για να κατανοήσω το μυστήριο της ζωής. Επομένως την ανατολική, όπως και τη δυτική φιλοσοφία, την αντιλαμβάνομαι και κατανοώ μέσα στα πλαίσια της φυσικής. Και αυτό, γιατί μου είναι πλέον εντελώς αδύνατο και αδιανόητο να διαχωρίσω το μυστήριο και την κριτική σκέψη, αφού δεν αναγνωρίζω καμία διάσταση μεταξύ τους. Εντούτοις συστήνω το παρόν βιβλίο στους νέους ανθρώπους που θέλουν να ανοίξουν τους ορίζοντες της σκέψης τους, και στους 'παλιούς' για να έχουν να θυμούνται.

Αναρτήθηκε από Little Prince