Ο "νέος μεταπολιτευτικός κύκλος"

του Δημήτρη Νούλα

Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ © ppol

Από τότε που πρώτος, νομίζουμε, ο Κώστας Λαλιώτης χρησιμοποίησε τον όρο «μεταπολιτευτικός κύκλος» πολλοί αναφέρονται σ' αυτόν, με την ευκαιρία είτε κάποιων πολιτικών συμβάντων, όπως τώρα οι ευρωεκλογές, είτε για να προσδιορίσουν την περίοδο από την μεταπολίτευση έως την λήξη της πρωθυπουργικής θητείας του Κώστα Σημίτη.
Ο κύκλος αυτός σημαδεύτηκε, ως γνωστόν, από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα και την ένταξη της στην «ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα» (ΕΟΚ). Από την άρση ενός ιστορικού ελλείμματος -μοναδικού στην Ευρώπη- με την αναγνώριση της εθνικής αντίστασης και την κατάργηση στην πράξη των κοινωνικών φρονημάτων αλλά και τον παραλογισμό της «συνεργασίας» που δίκασε τον Ανδρέα Παπανδρέου. Από την έκρηξη ευημερίας των ελλήνων λόγω των «μεσογειακών ολοκληρωμένων προγραμμάτων» (ΜΟΠ) και των άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων (πακέτων) και την ένταξη στην «οικονομική νομισματική ενότητα» (ΟΝΕ). Από την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), τους ολυμπιακούς αγώνες στην Αθήνα (2004) και τα μεγάλα έργα υποδομής.
Σημαντικό ήταν ακόμη το γεγονός ότι η χώρα κατάφερε με μαεστρία να αποφύγει την άμεση εμπλοκή της στους δύο πολέμους (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ) αναδεικνυόμενη σε παράγοντα ειρήνης στην περιοχή. Κυρίως όμως σημαδεύτηκε από την πιο μακροπερίοδη δημοκρατική ομαλότητα στην νεώτερη ιστορία της, γεγονός που λειτούργησε ως το θρεπτικό υπόστρωμα για την επίτευξη των ως άνω αναφερθέντων.
Η τριακονταετία 1974-2004, λοιπόν, χαρακτηρίστηκε ως «μεταπολιτευτικός κύκλος», που όπως ξαναγράψαμε, πέρα από τις επιτυχίες άφησε να δημιουργηθούν και πολλά προβλήματα, όπως η αυξανόμενη διαφθορά του πολιτικού συστήματος πέρα από τα άλλα προβλήματα που δημιουργήθηκαν ή διογκώθηκαν στη δημόσια διοίκηση, στην παιδεία, στην πολεοδόμηση, στην υγεία ή στη δικαιοσύνη και την οικονομία.
Από το 2004 με την εκλογή της Νέας Δημοκρατίας στη διακυβέρνηση της χώρας άρχισε ο «νέος μεταπολιτευτικός κύκλος» (ΝΜΚ) κατά τον οποίο πήρε τη σκυτάλη μια νέα γενιά πολιτικών οι οποίοι δημιούργησαν ισχυρές προσδοκίες για μια καλή συνέχεια. Προσδοκίες που φαίνεται, όμως να διαψεύδονται ακόμη και για τους πιο φανατικούς οπαδούς της κυβερνώσας παράταξης, αφού πολλές φορές την ουσία της πολιτικής υποκατέστησαν οι ρητορισμοί και οι περίτεχνοι επικοινωνιακοί ελιγμοί. Το πρόγραμμα και τη μεθοδική προσπάθεια αντικατέστησαν οι πειραματισμοί και η πάση θυσία διατήρηση των ισορροπιών από το φόβο του πολιτικού κόστους.
Έτσι φθάσαμε φυσιολογικά στα αποτελέσματα των πρόσφατων ευρωεκλογών, όπου είχαμε μεγάλη ήττα της κυβέρνησης, καθαρή νίκη του ΠΑΣΟΚ, αναιμική παρουσία της αριστεράς (που, ως φαίνεται, αδυνατεί να πείσει ότι διαθέτει προτάσεις για τα μεγάλα σύγχρονα προβλήματα) και βέβαια υπήρξε μεγάλη ισχυροποίηση του ΛΑΟΣ ο οποίος τείνει να μετατραπεί στον καθοριστικό παράγοντα των πολιτικών μας εξελίξεων. Τέλος η αποχή ήταν όντως μεγάλη, καλλιεργήθηκε, όμως, από διάφορες πλευρές και δεν σημαίνει και πολλά πράγματα για τους συσχετισμούς των κομμάτων, αφού ήταν φαινόμενο διακομματικό, που δεν επηρέασε ιδιαίτερα κάποια από τις πολιτικές παρατάξεις.
Η νίκη του ΠΑΣΟΚ -που έλαβε από τα μεγαλύτερα ποσοστά του σε ευρωεκλογές- μπορεί να ερμηνευθεί ως καλή λειτουργία των ανακλαστικών της κοινωνίας μας που αναζητά τη σταθερότητα και αποφεύγει τον κατακερματισμό της κεντροαριστεράς, διατηρώντας το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως σταθερό πόλο εξουσίας. Για την ισχυρή εξουσιοδότηση όμως στις ερχόμενες εθνικές εκλογές θα χρειασθεί αφενός πολλή δουλειά εκ μέρους των στελεχών του ΠΑΣΟΚ αλλά κυρίως θα χρειασθούν καθαρές θέσεις και δεσμεύσεις στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας και της χώρας. Πολύ περισσότερο που το διεθνές περιβάλλον δεν είναι ιδιαίτερα θετικό για τη σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη, με την εξαίρεση ασφαλώς των σκανδιναβικών χωρών.
Δεν είναι παράδοξο πάντως το γεγονός ότι στην Ευρώπη με τις μεγάλες κοινωνικές κατακτήσεις οι λαοί της στρέφονται προς το συντηρητισμό, ενισχύοντας μάλιστα τα μπλοκ των δυνάμεων της ακροδεξιάς δεδομένης της μεγάλης διεθνούς κρίσης για την οποία πρώτος μίλησε στην Ελλάδα ο Κώστας Σημίτης σε εκδήλωση που έγινε στη Λάρισα (16/9/2008) και που διοργάνωσαν σημαίνοντες κοινωνικοί φορείς της πόλης.
Συνεπώς είναι σχεδόν φυσιολογικό κάτω από τέτοιες συνθήκες κρίσης να βρίσκουν έδαφος και να αναπτύσσονται απόψεις που ταυτίζονται με τον υφέρποντα φασισμό. Απόψεις που στρέφονται ενάντια και στοχοποιούν μειονότητες κάθε είδους -και με αυτή την έννοια εγκυμονεί κινδύνους η αναντίστοιχη προς την ιστορία και την ποιότητα του πολιτικού λόγου αύξηση των δυνάμεων της ακροδεξιάς πτέρυγας του πολιτικού μας φάσματος.
Για μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι άμοιρο ευθυνών το πολιτικό μας σύστημα και ιδιαίτερα δεν είναι άμοιρη ευθυνών η παράταξη που κυβερνά αφού με τις ομολογημένες συμπεριφορές, με τις παραλείψεις και τα λάθη και βασικώς με την έλλειψη πολιτικού σχεδιασμού, κατέστη όμηρος και συνιδιοκτήτρια οικοπέδου με τον κ . Καρατζαφέρη που αν μη τι άλλο και καπάτσος είναι και τα τερτίπια του πολιτικού μάρκετινγκ γνωρίζει και τους όρους του ξέρει να επιβάλλει.
Γι' αυτό θα ήταν εξαιρετική προσφορά στον τόπο η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες ώστε με την κατά πάσα πιθανότητα αλλαγή του πολιτικού χάρτη να δοθεί η ευκαιρία να καλλιεργηθεί ένα άλλο «χωράφι», με νέα δύναμη παραγωγής, και το «οικόπεδο» της κεντροδεξιάς να ξεκουρασθεί για να βρει ίσως την ευκαιρία να καταπολεμήσει τα ζιζάνια που σήμερα εκβιάζουν για συμμετοχή και μοίρασμα της εξουσίας. Και όπως και ο τελευταίος αγρότης γνωρίζει τα ζιζάνια είναι πάντοτε πιο ισχυρά από καλλιεργούμενα φυτά.
Οι όποιες εξελίξεις πάντως θα καταδείξουν αν ο ΝΜΚ θα είναι ισότιμος και ισάξιος και ισόκυρος με τον απελθόντα ή αν πρόκειται για μια πιο «λάιτ» εκδοχή. Ως εκ τούτου και οι ηγέτες που τον διαχειρίζονται θα κριθούν πέραν των άλλων και από το αν θα επιτρέψουν ή όχι στη διάρκειά του να κυριαρχήσουν οι ιδέες και το αξιακό φορτίο της πιο φαιάς όψης του ιδεολογικού και πολιτικού μας φάσματος και του φορέα που αφενός δεν είναι οργανικά συνδεδεμένος με τη δημοκρατική παράδοση του ελληνικού λαού και αφετέρου, ως «δούρειος ίππος», μπορεί να ανοίξει την κερκόπορτα της νομιμοποίησης αντιλήψεων μεγαλοϊδεατισμού, που στο παρελθόν οδήγησαν σε εθνικές καταστροφές.