Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2013

Ανακύκλωση και Ελλάδα


Του Γ. Η. Ορφανού



Πολύς λόγος γίνεται καθημερινά, όπου βρεθείς και όπου σταθείς, για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η οποία σχετίζεται άμεσα και άρρηκτα με την ανθρώπινη υγεία.
Σε αντιμετώπιση των μικρομέγαλων προβλημάτων που σχετίζονται, έμμεσα ή άμεσα, με το φλέγον στις ημέρες μας ζήτημα της κοινωφελούς διαχείρισης των απορριμμάτων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, προωθούνται, με την παρότρυνση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή της Κεντρικής Διοίκησης,  διάφορα εναλλακτικά συστήματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων, προερχόμενα από το εξωτερικό και προσαρμοσμένα στις συνθήκες ζωής των Ελλήνων. Και τούτο μοιάζει αναγκαίο και λογικό, εφόσον, όπως λένε οι ειδικοί,  απώτερος σκοπός της ανακύκλωσης, που είναι το πιο γνωστό απ’ αυτά στις μέρες μας, είναι η εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών, καθώς και η μείωση του όγκου απορριμμάτων. Ακόμη, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και το ότι μπορούν με τα προγράμματα ανακύκλωσης να δημιουργηθούν, σε μια εποχή που σημαντικός αριθμός νοικοκυριών σε αστικές και αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, μαστίζεται από την ανεργία και την οικονομική κρίση, νέες θέσεις εργασίας, φιλικές προς το περιβάλλον.
Μ’ αυτές τις σκέψεις στο νου μου, θα ήθελα με λίγα λόγια, βασισμένοι σ’ όσα μαθαίνουμε καθημερινά από τους ειδήμονες, να παρουσιάσουμε πώς εμφανίζεται η ανακύκλωση σήμερα στη χώρα μας, καθώς το θέμα απασχολεί, καθημερινά, όλους μας, από τις διάφορες τοπικές κοινωνίες μέχρι και σε εθνικό επίπεδο!
Το  «σύστημα των μπλε κάδων», για να ξετυλίξουμε με αυτούς το… μίτο της αφήγησης, οι οποίοι, σε πολλές περιοχές και συνοικίες της Ελλάδας, «φιλοξενούν» όλα τα προς ανακύκλωση υλικά και τους οποίους βλέπουμε πολύ συχνά στις γειτονιές μας κοντά στους παραδοσιακούς δημοτικούς κάδους απορριμμάτων, είχε δημιουργήσει έως το 2011 περί τις 1.900 άμεσες θέσεις εργασίας στη συλλογή και τη διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών. Επίσης, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα του Συστήματος της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, περίπου 240.000 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών (συσκευασίες και χαρτί εντύπων) ανακτήθηκαν από τους μπλε κάδους το 2012, αν και οι ποσότητες των αποβλήτων συσκευασίας παρουσίασαν μείωση κατά 11% σε σύγκριση με το 2011 και κατά 31% συγκριτικά με το 2008.
Οι κάδοι που έχουν παραδοθεί στους συμβεβλημένους ΟΤΑ σε όλη την Ελλάδα σήμερα έχουν φτάσει τους 138.000 και τα οχήματα ανακύκλωσης τα 400. Είναι επίσης, χαρακτηριστικό ότι ήδη από τον Οκτώβριο του 2012, η Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης Ανακύλωσης υλοποιεί την παράδοση, προς τους συνεργαζόμενους ΟΤΑ, 50 νέων οχημάτων συλλογής και περίπου 45.000 επιπλέον μπλε κάδων, αυξάνοντας δηλαδή, κατά 40% το υφιστάμενο δίκτυο των μπλε κάδων σε όλη τη χώρα, που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2013.
Τα 1.000.000.000 αλουμινένια κουτιά για μπίρες και αναψυκτικά που χρησιμοποιούνται ετησίως στην Ελλάδα από μικρούς και μεγάλους, χρειάζονται για την παραγωγή τους 17.142 τόνους αλουμίνιο ( ή 68.600 τόνους βωξίτη πρώτης ύλης) και 257.142.000 κιλοβατώρες σε ενέργεια. Αν καταλήξουν στα "άχρηστα", αυξάνουμε τον όγκο σκουπιδιών και σπαταλάμε άδικα φυσικούς πόρους και ενέργεια, συμβάλλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το Κέντρο Ανακύκλωσης Κουτιών Αλουμινίου, που ιδρύθηκε από την Ελληνική Βιομηχανία Αλουμινίου στο Μαρούσι Αττικής, συγκέντρωσε το 2008, 591 τόνους αλουμινίου. Η ανακύκλωση των κουτιών αλουμινίου μειώνει τον όγκο των σκουπιδιών, εξοικονομεί 95% της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή πρωτογενούς αλουμινίου και εξοικονομεί  βωξίτη.
Πολύς λόγος, όμως, γίνεται τα τελευταία χρόνια για τις εργασίες συλλογής, παραλαβής, μεταφοράς, προσωρινής αποθήκευσης, επαναχρησιμοποίησης και αξιοποίησης (ανακύκλωσης και ανάκτησης ενέργειας) των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ή/και των κατασκευαστικών τους στοιχείων και των συναρμολογημένων μερών αυτών (συμπεριλαμβανομένων και των αναλωσίμων), ώστε μετά την επαναχρησιμοποίηση ή επεξεργασία τους αντίστοιχα, να επιστρέφουν στο ρεύμα της αγοράς.
Ανακύκλωση μπαταριών, για την οποία συχνά ακούμε και διαβάζουμε, είναι η διαδικασία ανάκτησης και αξιοποίησης των υλικών που αποτελούν τις μπαταρίες, δηλαδή η απόσπαση των μετάλλων της μπαταρίας και η επαναφορά τους στον φυσικό και οικονομικό κύκλο, με την επαναχρησιμοποίηση τους για την κατασκευή νέων μπαταριών ή άλλων προϊόντων. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ΑΦΗΣ (Ανακύκλωση Φορητών Ηλεκτρικών Συσκευών), ανά την Ελλάδα υπάρχουν περίπου 59.000 κάδοι συλλογής μπαταριών πανελλαδικά σε δήμους, εμπορικά καταστήματα, επιχειρήσεις, σούπερ μάρκετ, σχολεία, δημόσιους φορείς, ξενοδοχεία, κατασκηνώσεις, τράπεζες, νοσοκομεία, στρατιωτικές μονάδες κ.α. Τα αποτελέσματα της συλλογής φορητών μπαταριών είναι εντυπωσιακά, αφού, σύμφωνα με τις στατιστικές, το 2012 681 τόνους (περίπου 27,5 εκατομμύρια μπαταρίες), με αποτέλεσμα το ποσοστό συλλογής σε σχέση με το σύνολο των μπαταριών που διακινούνται στην Ελλάδα να φτάσει το 36%, ποσοστό που μας φέρνει μπροστά από «παραδοσιακά» αναπτυγμένες χώρες όπως η Αγγλία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Δανία, η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά και από κράτη όπως η Πορτογαλία, η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία, όπου το εν λόγω σύστημα ανακύκλωσης λειτουργεί περισσότερα χρόνια. Να σημειωθεί, όμως, και πως σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία,  θα πρέπει να συλλέγεται το 45% κατά βάρος των φορητών μπαταριών που διακινούνται στη χώρα μας μέχρι την 26/9/2016.
Τα πλαστικά απορροφούν για την παραγωγή τους το 4% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου (2% τα πλαστικά συσκευασίας και 2% τα άλλα πλαστικά) και τεράστια ποσά ενέργειας. Στην Ευρώπη ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών (APME Association of Plastic Manufacturers in Europe), έχει αναλάβει μια πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία με στόχο την ανακύκλωση των πλαστικών φιαλών από την οικιακή χρήση. Ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι η ανακύκλωση 1,7 εκατομμυρίων τόνων πλαστικών φιαλών από PE, PVC και PET στην Ευρώπη.
Η κατανάλωση πλαστικών στην Ελλάδα, με στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν το 2008, σε ετήσια βάση αγγίζει τα 70 κιλά / κάτοικο, και συνολικά φτάνει τις 800.000 τόνους / χρόνο. Από το σύνολο των πλαστικών αυτών οι 305.000 τόνους / χρόνο είναι πλαστικά συσκευασίας. Το α’ τετράμηνο του 2008, στην Ελλάδα το ποσοστό αξιοποίησης στις πλαστικές συσκευασίες έφτανε το 5,9 % (17.995 τόνους / χρόνο), ενώ στόχος της χώρας μας ήταν μέχρι το 2011 το ποσοστό αξιοποίησης να έφτανε το 22,5%.
Τέλος, σήμερα, για ολόκληρο τον πλανήτη η ετήσια κατανάλωση χαρτιού υπερβαίνει τους 200.000.000 τόνους το χρόνο. Στην Ελλάδα,  η ετήσια κατανάλωση ξεπερνά τους 1.200.000 τόνους, εκ των οποίων ανακυκλώνονται μόλις οι 350.000,
σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τέλη του 2010. Είναι γνωστό, επίσης, ότι 2.200  κιλά κορμών δέντρων μας δίνουν 1000 κιλά  χαρτιού και με την πολτοποίηση παλιού χαρτιού και την αξιοποίησή του στην παραγωγή εξοικονομείται κατανάλωση νερού κατά 60%, κατανάλωση ενέργειας κατά 40%, ενώ η ρύπανση της ατμόσφαιρας περιορίζεται κατά 74% και η μόλυνση του νερού κατά 35%. Οι μεγαλύτεροι «παραγωγοί»  ανακλώσιμου χαρτιού είναι τα super markets, οι βιομηχανίες, τα τυπογραφεία, τα βιβλιοδετεία, τα σχολεία, κλπ Και ας μην ξεχνάμε, λοιπόν, ότι η παραγωγή και υπερκατανάλωσή του κοστίζει στο περιβάλλον και η ανακύκλωση του χαρτιού είναι επιβεβλημένη για την προστασία και του φυσικού περιβάλλοντος.
Το μόνο που θα ευχηθούμε στον επίλογό μας είναι να «ξεκολλήσει» η Ελλάδα από την «ουρά» της Ευρώπης στον τομέα της ανακύκλωσης, καθώς, όπως ανακοινώθηκε στα μέσα του 2013, το ποσοστό των απορριμμάτων που ανακυκλώνει η χώρα μας «φτάνει» μόλις το 18% με 20% επί των παραγόμενων σκουπιδιών, τη στιγμή που ο γενικότερος στόχος στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανακύκλωση αστικών στερεών αποβλήτων είναι 50% έως το 2020. Και αυτό το 18% δεν τιμά κανέναν μας ή κάνω λάθος;

Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2013

Εταιριοκρατία ή Κορπορατισμός: οι αυτοκρατορίες του σήμερα



 του Γιάννη Βελίκη

Υπάρχουν σήμερα αυτοκρατορίες; Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική. Οι αυτοκρατορίες της Ρώμης, του Βυζαντίου, των Οθωμανών κ.α. έχουν σβήσει προ πολλού και τίποτε δεν προοιωνίζει την ανασύσταση τους. Το αντίθετο. Ο 20ος αιώνας αποδείχτηκε ως χρονική περίοδος δημιουργίας και ανάδειξης πολλών παλιών και νέων εθνών, λόγω τόσο της κατάρρευσης της αποικιοκρατίας όσο και της διάλυσης μεγάλων κρατικών ομοσπονδιών όπως η Σοβιετική Ένωση, η Γιουγκοσλαβία κ.α. Σήμερα τα κράτη – μέλη του Ο.Η.Ε. είναι 192 και αναμένεται να δημιουργηθούν και άλλα. Συνασπισμοί κρατών Ο όρος «αυτοκρατορία», συνήθως, αναφέρεται σε μια γεωγραφικά εκτεταμένη ομάδα κρατών και ανθρώπων, ενωμένων κάτω από την κυριαρχία του αυτοκράτορα ή μιας ολιγαρχίας. Ο αυτοκράτορας για να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα την αυτοκρατορία, αναθέτει κάποιες εξουσίες σε «τοπικούς» κυβερνήτες που ασκούν εσωτερική διοίκηση στις επαρχίες, ή σε αντιβασιλείς και βασιλείς που ασκούν σε ομόσπονδα κράτη, χωρίς τα κράτη αυτά να αμφισβητούν την κυριαρχία του αυτοκράτορα και να υπόκεινται εδαφικά και διοικητικά στην αυτοκρατορία. Επίσης μια αυτοκρατορία είναι συνήθως ένα πολυεθνικό κράτος, δηλαδή στην επικράτεια της ζουν διάφοροι λαοί και πολιτισμοί.
Χαρακτηριστικές περί του τέλους των αυτοκρατοριών είναι και οι απόψεις ότι η οικονομική πραγματικότητα σήμερα «καθορίζεται λιγότερο από τα υλικά αντικείμενα που κατασκευάζονται και καταναλώνονται και περισσότερο από συν-παραγόμενες υπηρεσίες και σχέσεις», με αποτέλεσμα στη σύγχρονη «πληροφοριακή» και «άϋλη» οικονομία η έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στα μέσα παραγωγής να έχει χάσει το νόημα της,  και η εργατική τάξη να «έχει σχεδόν εξαφανιστεί από προσώπου γης».
Στη βάση τέτοιων λανθασμένων εκτιμήσεων οι θεωρίες αυτές περιγράφουν την λεγόμενη «Αυτοκρατορία» σαν μια «παγκόσμια μορφή κυριαρχίας, συντιθέμενη από μια σειρά εθνικών και υπερεθνικών οργανισμών τους οποίους διέπει μια και η αυτή εξουσιαστική λογική». Δεδομένου ότι σήμερα δεν υπάρχει μία κυριαρχία με «κάποιο εδαφικό κέντρο εξουσίας», χωρίς αντιθέσεις και ανταγωνισμούς, με αποδυναμωμένη έως εξαφανισμένη την εξουσία και το ρόλο των εθνικών κρατών, «η ιστορία των ιμπεριαλιστικών, διιμπεριαλιστικών και αντιιμπεριαλιστικών πολέμων έχει λήξει».
Κι όμως: αυτοκρατορίες υπάρχουν! Και είναι οι γιγάντιες Πολυεθνικές Εταιρίες, οι Όμιλοι, και τα Τραστ… Μπορεί να μην έχουν εδαφικό κέντρο εξουσίας, μπορεί να μην περιλαμβάνουν στο προσωπικό τους συγκεκριμένες εθνότητες, έχουν ωστόσο σχέση με εκατομμύρια καταναλωτές, δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και εκατοντάδες μέτοχους.
Μια ματιά στην παρακάτω εικόνα μας δείχνει πολύ απλά, πόσες πολλές μάρκες προϊόντων που απευθύνονται σε εκατομμύρια (αν όχι δισεκατομμύρια) καταναλωτών σε όλον τον κόσμο, ανήκουν σε τόσες λίγες πολυεθνικές εταιρίες!
Η δε «μία εξουσιαστική λογική» που διέπει τις παλιές αυτοκρατορίες συνεχίζει να λειτουργεί και στις σημερινές αυτοκρατορικού τύπου Πολυεθνικές Εταιρίες και οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμων μεταξύ τους όχι μόνο δεν έχουν λήξει αλλά είναι σε πλήρη ανάπτυξη: βιομηχανική κατασκοπία, εξαγορά πολιτικών και πολιτισμικών παραγόντων, διαφήμιση, κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων, εξαγορά στελεχών κ.α. χρησιμοποιούνται ως τεχνικές προκειμένου να υπερισχύσει η μία Πολυεθνική έναντι των ανταγωνιστών της. Εξάλλου στο σύστημα της Οικονομικής Ορθοδοξίας, οι εταιρίες που δεν αναπτύσσονται διαρκώς πεθαίνουν!
Η ιεραρχική δομή των πολυεθνικών εταιριών επίσης θυμίζει τις παλιές αυτοκρατορίες: συνήθως υπάρχει ένας μεγαλομέτοχος – αυτοκράτορας που συνήθως είναι πολυεκατομμυριούχος (Τζορτζ Σόρος, Μπιλ Γκέιτς), ένα ανώνυμο πλήθος μετόχων – συγκλητικών, μερικές εκατοντάδες διευθυντών – τοπικών αρχόντων, δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι – πολίτες της αυτοκρατορίας, εκατομμύρια καταναλωτές - σκλάβοι που το αποτέλεσμα της εργασίας τους (χρήμα) το παραδίνουν στην εταιρία για την αγορά των προϊόντων της. Στην αυτοκρατορία εμπλέκονται φυσικά και παραγωγοί πρώτων υλών, προμηθευτές υλικών, μεταφορείς, επικοινωνιολόγοι, διαφημιστές, Μ.Μ.Ε., βιομηχανικοί κατάσκοποι, συνεργαζόμενοι πολιτικοί, χρηματιστές, νομικοί σύμβουλοι και πολλές άλλες απίθανες κατηγορίες ανθρώπων…
Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι οι Πολυεθνικές Εταιρίες βοηθούν την οικονομία να λειτουργήσει, με τα προϊόντα που παράγουν κάνουν τη ζωή των ανθρώπων πιο εύκολη και δίνουν δουλειά σε χιλιάδες κόσμο. Όμως ποια οικονομία ακριβώς; Την Νομισματική Ορθοδοξία με την αύξηση του χάσματος των πλουσίων και των φτωχών, ή τής τοπικές οικονομίες που βοηθούν την ανάπτυξη των κοινωνιών; Μάλλον την πρώτη. Και τα προϊόντα που παράγουν κάνουν εύκολη τη ζωή όλων των ανθρώπων, ή μόνο αυτών που μπορούν να τα αγοράσουν; Σαφώς το δεύτερο.
Και ας μην ξεχνάμε τις ιδιαίτερα επικίνδυνες πρακτικές των πολυεθνικών που εξαιτίας του ανταγωνισμού τους  χρησιμοποιούν:
1)      Εναντίον των καταναλωτών:
  • Τα παραδείγματα είναι άπειρα: στόκος σε γάλατα στην Κίνα, νόσος των τρελών αγελάδων σε βοδινά στην Ευρώπη, χρησιμοποίηση ορμονών και ιχθυάλευρων στη διατροφή βοδινών και χοίρων και τόσα άλλα. Οι λομπίστες των πολυεθνικών εδρεύουν στις πρωτεύουσες των μεγάλων κρατών (Νέα Υόρκη, Βρυξέλες, Πεκίνο) προκειμένου να πείθουν τους πολιτικούς να περνούν νόμους που θα βοηθούν τις πωλήσεις τους. Για παράδειγμα, όλος ο κλάδος που ασχολείται με τη λεύκανση των δοντιών, εμπλέκεται σε συνεχή πίεση των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιτραπεί η εισαγωγή των προϊόντων τους στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα είναι άκρως επικίνδυνα για την υγεία των καταναλωτών. Ένα από τα πιο απεχθή σχέδια τους στην αυγή του 21ου αιώνα είναι η ιδιωτικοποίηση και η εκμετάλλευση  όλων των νερών του πλανήτη.
  • Οι πολυεθνικές προκειμένου να επιτύχουν την αέναη ανάπτυξη τους (σαν οργανισμοί που είναι επιδιώκουν την επιβίωση και την ανάπτυξη τους), κατασκευάζουν προϊόντα που στο χρόνο χαλάνε ώστε οι καταναλωτές να είναι συνέχεια αναγκασμένοι να αγοράζουν τα καινούργια προϊόντα τους. Το πιο απεχθές πρότζεκτ τους σε αυτήν την κατηγορία είναι οι βιομηχανικά τροποποιημένοι σπόροι που σε τρία χρόνια «αυτοκτονούν» και δεν μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν, με συνέπεια να εξαναγκάζονται οι αγρότες όλης της γης να ξανα – αγοράζουν σπόρους της ίδια εταιρίας για πάντα!
2)      Εναντίον των εργαζομένων και του περιβάλλοντος.
  • Περιβάλλον: και εδώ τα παραδείγματα είναι άπειρα. Είναι γνωστό ότι οι υποθέσεις που εμπλέκονται κολοσσοί συνήθως κλείνουν με κάποια εκατομμύρια δολάρια. Για παράδειγμα, σε δημοσίευση του Ελεύθερου Τύπου διαβάζουμε ότι, η Shell συμφώνησε να πληρώσει το ποσό των 15,5 εκατομμυρίων δολαρίων προκειμένου να διευθετηθεί η υπόθεση συνενοχής της σε φόνους, βασανισμούς και άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έγιναν στη Νιγηρία στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Η Shell σύμφωνα με το κατηγορητήριο υποστήριξε την εκστρατεία καταστολής και φόνου των ανθρώπων που εναντιωνόταν στα συμφέροντα της στη Νιγηρία από το στρατιωτικό καθεστώς.
  • Των εργαζομένων: είναι γνωστές οι ταλαιπωρίες, οι απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, οι ασθένειες και τα ατυχήματα των ανθρώπων που δουλεύουν για ελάχιστα δολάρια στα ορυχεία όλου του κόσμου. Είναι γνωστές και οι κακουχίες και τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας των κατοίκων του Τρίτου Κόσμου για κολοσσούς όπως το ΙΚΕΑ, ή των «κινέζικων φθηνών προϊόντων». Ωστόσο τίποτα δεν συγκρίνεται με τους κινδύνους της εργασίας στα πυρηνικά εργοστάσια, ειδικά αυτά εκτός των Η.Π.Α. και της Ευρώπης. Π.χ. για το ατύχημα στη Φουκοσίμα, κανείς στην Ιαπωνία δεν έχει πάρει ευθύνη για ότι συνέβη. Στο περιοδικό Cosmopolis διαβάζουμε τη συνέντευξη του Χιγκούτσι, ενός φωτογράφου, που πέρασε μια ζωή φωτογραφίζοντας τα θύματα του ιαπωνικού οικονομικού θαύματος, ιδίως τους εκτεθειμένους σε ραδιενέργεια εργάτες των πυρηνικών εργοστασίων. Μιας και μία φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις μεταφέρουμε τα λόγια του Χιγκούτσι που την περιγράφει: «…η φωτογραφία δείχνει έναν εργάτη που κάνει μία εργασία συγκόλλησης μέσα σ’ ένα γεμάτο με ραδιενεργή ουσία. Ο εργάτης φορά βαριά προστατευτική στολή και μάσκα. Όμως η μάσκα είναι πλήρης, γεμίζει υδρατμούς από τον ιδρώτα και δεν σ’ αφήνει να δεις. Πρέπει να τη βγάλεις για να κάνεις τη δουλειά σου. Το αποτέλεσμα είναι να εισπνέεις ραδιενέργεια από το στόμα και τη μύτη και είναι αναπόφευκτο να εκτεθούν στη ραδιενέργεια τα εσωτερικά σου όργανα»…

Ευνόητο είναι ότι δεν είναι τα πάντα γκρίζα στη λειτουργία των σύγχρονων αυτοκρατοριών, των Πολυεθνικών Εταιριών… Ωστόσο, χωρίς τον συνεχή έλεγχο από τους ενεργούς πολίτες η λειτουργία τους μπορεί να γίνει από βλαβερή ως άκρως καταστροφική και για μεγάλους πληθυσμούς ανθρώπων και τον πλανήτη.