Κυριακή 10 Μαΐου 2009

Αυξάνεται η συμμετοχή μεταναστών στην εγκληματικότητα

του Απόστολου Λακασά

Δύο στους δέκα εμπλεκόμενους σε εγκληματική δράση στην Ελλάδα είναι αλλοδαποί. Η εγκληματική δράση τους είναι αυξητική τα τελευταία 20 χρόνια, δηλαδή από τις αρχές της δεκαετίας του '90 όταν άρχισε να διογκώνεται το κύμα των μεταναστών από τις βαλκανικές χώρες, τις δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και τις ασιατικές χώρες. Όμως, η αύξηση της εγκληματικότητας των αλλοδαπών είναι αναλογικά πολύ μεγαλύτερη συγκρινόμενη με τον αριθμό όσων βρίσκονται στην Ελλάδα. Με βάση την απογραφή του 2001, στη χώρα μας βρίσκονται περί τους 800,000 μετανάστες, όμως οι εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό στις 900,000 με 1,000,000.
Τα στοιχεία είναι από την πρόσφατη έρευνα με τίτλο «μετανάστευση και εγκληματικότητα: μύθοι και πραγματικότητα» από το «ινστιτούτο πολιτικής κοινωνιολογίας» του «εθνικού κέντρου κοινωνικών ερευνών» (ΕΚΚΕ), την οποία παρουσιάζει σήμερα η «Καθημεριν».
Συγκεκριμένα, το ποσοστό των αλλοδαπών δραστών από το 1990 έως το 2007 κινείται σταθερά ανοδικά. Το 2007 το 80.2% των δραστών ήταν Ελληνες και το 19.8% αλλοδαποί. Όπως προκύπτει από την έρευνα (υπεύθυνη η κ. Ιωάννα Τσίγκανου και μέλη της ομάδας οι Ι. Λαμπράκη, Ι. Φατούρου και Ε. Χαϊνάς. Η χρηματοδότηση έγινε από το ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση), οι αλλοδαποί έχουν σημαντικό μερίδιο σε εγκλήματα βίαια, όπως είναι οι ανθρωποκτονίες με πρόθεση.
Ο γενικός κανόνας όμως είναι ότι συλλαμβάνονται για αδικήματα, όπως κλοπές ή ληστείες, ο αντίκτυπος των οποίων είναι έντονος στην καθημερινότητα του πολίτη, ενισχύοντας το αίσθημα ανασφάλειας.
Αντίθετα, δραστηριοποιούνται σε λιγότερο ορατές εγκληματικές δραστηριότητες (π.χ. οικονομικό έγκλημα), στις οποίες εμπλέκονται κατά κύριο λόγο όσοι (κυρίως Έλληνες) ξέρουν τους κανόνες του παιχνιδιού της διαφθοράς.
Από την άλλη, αυξητική είναι η τάση μικτών εγκληματικών ομάδων από Έλληνες και αλλοδαπούς. «Συσσωρευμένη οργή, ανισότητα, αδικία ίσως είναι οι λόγοι της εγκληματικότητας των αλλοδαπών, όπως άλλωστε συμβαίνει και στους γηγενείς», παρατηρούν οι ερευνητές, τονίζοντας την ανάγκη για αντιμετώπιση του ζητήματος στο πλαίσιο μιας σύγχρονης μεταναστευτικής πολιτικής, αλλά και της ενίσχυσης της δημόσιας ασφάλειας.
«Συναγωνίζονται» τους Έλληνες σε πολλά σοβαρότατα αδικήματα
Τους Έλληνες «συναγωνίζονται» οι αλλοδαποί σε ορισμένα πολύ σοβαρά εγκλήματα, όπως αυτά της ανθρωποκτονίας και κατά της περιουσίας. Η συμμετοχή των αλλοδαπών στις διάφορες κατηγορίες εγκλημάτων είναι σαφώς ανοδική τα τελευταία χρόνια, γεγονός που οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των μεταναστών στη χώρα μας. Ειδικότερα, η στατική απεικόνιση των διαφόρων εγκλημάτων από το 1990, όταν αρχίζει το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα προς τη χώρα μας, έως και σήμερα δείχνει:
• Σημαντικό μερίδιο ευθύνης για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας με πρόθεση διεκδικούν οι αλλοδαποί, καθώς φέρονται να ευθύνονται για το 32.5% των σχετικών εγκλημάτων που έγιναν το 2007. Και είναι εμφανής η κλιμάκωση της συμμετοχής των αλλοδαπών στην ακραία αυτή μορφή βαριάς εγκληματικότητας την τελευταία σχεδόν εικοσαετία, παρ’ όλο που η συμμετοχή των Ελλήνων στο συγκεκριμένο αδίκημα παραμένει υψηλότερη των αλλοδαπών.
• Ιδιαίτερα υψηλά είναι τα ποσοστά των αλλοδαπών που έχουν διαπράξει διάρρηξη και κλοπή. Στην αρχή της δεκαετίας του '90 ήταν μόλις το 13.5% όσων διέπραξαν το σχετικό έγκλημα. Δέκα χρόνια αργότερα (το 2000) το ποσοστό τους έφθασε το 41.3% επί του συνόλου. Και ενώ την πρώτη πενταετία μετά το 2000 υπάρχει κάμψη (31.6% το 2005), τα τελευταία χρόνια οι αλλοδαποί δείχνουν να έχουν ξανακυλήσει με το ποσοστό να φθάνει το 36.4%.
• Εξίσου αυξητική είναι η συμμετοχή των αλλοδαπών σε διακεκριμένη κλοπή (χωρίς διάρρηξη). Από 3.5% που ήταν το μερίδιο των αλλοδαπών το 1990, το ποσοστό φθάνει το 2007 το 37.6%.
• Το 37.1% των ληστειών το 2007 έγιναν από αλλοδαπούς. Με επίσης σταθερά αυξητική τάση το ποσοστό ξεκίνησε από 2.7% το 1990, και στο «ενδιάμεσο» 2000 είχε φθάσει το 22.3%.
• Εντυπωσιακό επίσης είναι ότι ενεργό ρόλο στα κυκλώματα των φυλακών έχουν αναλάβει οι αλλοδαποί κρατούμενοι. Στο αδίκημα της απόδρασης κρατουμένου οι αλλοδαποί έχουν ξεπεράσει τους Έλληνες τα τελευταία χρόνια. Έτσι, το 2007 στο 56.3% των αποδράσεων ενεπλάκησαν αλλοδαποί και το 43.7% Έλληνες.
• Δείγμα των προβλημάτων που παρουσιάζονται στη διαδικασία νομιμοποίησης των αλλοδαπών είναι το γεγονός ότι οι αλλοδαποί μονοπωλούν ουσιαστικά τα αδικήματα της πλαστογραφίας εγγράφων, της ψευδούς βεβαίωσης, της πλαστογραφίας και κατάχρησης ενσήμων και των ψευδών ιατρικών πιστοποιήσεων. Τα εγκλήματα αυτά εντάσσονται στη γενική κατηγορία των εγκλημάτων σχετικά με τα υπομνήματα, στο 92.8% των οποίων το 2007 ο δράστης ήταν αλλοδαπός. Ενδεικτικά, στα αδικήματα πλαστογραφίας το 73.5% των υπαιτίων ήταν αλλοδαποί.
• Στο ίδιο πλαίσιο των ελλειμματικών διαδικασιών ένταξης των αλλοδαπών στην κοινωνία αποδίδονται το υψηλό ποσοστό -92.8% επί του συνόλου- των αλλοδαπών στα αδικήματα της επαιτείας και της αλητείας.
• Ως προς την ηλικία των δραστών, σταθερά το ποσοστό των ανηλίκων κυμαίνεται στα επίπεδα του 6% τα τελευταία χρόνια, έχοντας παρουσιάσει αύξηση από το 4.9% του 1990.
• Γενικά, οι Έλληνες προτιμούν να δραστηριοποιούνται σε οικονομικά εγκλήματα, οι αλλοδαποί έχουν μια αδυναμία στο λαθρεμπόριο και τις παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών, της παράνομης οπλοχρησίας και οπλοκατοχής κ.λπ.
Έλλειμμα μεταναστευτικής πολιτικής...
«Όταν ένας μετανάστης πάει να ζητήσει δουλειά δεν τον αντιμετωπίζουν σαν εργατικά χέρια, αλλά σαν μετανάστης που κουβαλάει εργατικά χέρια!», αναφέρει η έρευνα του ΕΚΚΕ, καταδεικνύοντας εν πολλοίς τον τρόπο αντιμετώπισης τους στην Ελλάδα. Με άλλα λόγια υπερισχύει η λογική ότι οι γίνονται κατ' αρχήν δεκτοί μόνο ως άνισοι σε σχέση με τους Έλληνες. Ουσιαστικά η εικόνα αυτή αποτυπώνει το έλλειμμα της μεταναστευτικής πολιτικής στη χώρα. Έλλειμμα που περνά και στην κοινωνία με αποτέλεσμα να ενισχύονται τα αρνητικά στερεότυπα για τους μετανάστες.
«Εκ μέρους των δημόσιων λειτουργών διαπιστώνεται επιφυλακτικότητα, απαξίωση και εμπάθεια προς αυτούς, οι οποίες αντανακλώνται σε συμπεριφορές αποστροφής, απόρριψης και ρατσισμού. Η εχθρική αυτή συμπεριφορά από τη διοίκηση επηρεάζει αρνητικά την κοινωνία, αφού εκπέμπεται το μήνυμα ότι οι μετανάστες αποτελούν πρόβλημα», αναφέρει η έρευνα.
Τα συναισθήματα
Υπό αυτές τις συνθήκες, δυσχεραίνεται κάθε διαδικασία ένταξής τους, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι ίδιοι την ελληνική κοινωνία. «Θεωρούν ότι βρίσκονται "υπό ανοχή" στη χώρα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται και σε αυτούς τα αντίστοιχα συναισθήματα, αντιπάθειες και αλληλοτροφοδοτούμενα μίση», τονίζει η κ. Τσίγκανου. Έτσι δεν είναι πιο εύκολο κάποιος ξένος να κυλήσει στην παραβατική συμπεριφορά και το έγκλημα;
Η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των μεταναστών που ζουν στην Ελλάδα προϋποθέτει μια ευρύτερη ορθολογική μεταναστευτική πολιτική, καθώς τα ζητήματα που ανακύπτουν από το φαινόμενο της μετανάστευσης είναι πολύπλοκα και πολυδιάστατα. «Πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη ζητήματα, όπως η υποδοχή των προσφύγων, η χορήγηση ασύλου, η οικονομική μετανάστευση, η προσωρινή παραμονή εργατικού δυναμικού, τα μέτρα ασφαλείας, η αστυνομική βία, τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, η διεθνής συνεργασία, η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, καθώς και της παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, όπως και τα μέτρα επαναπατρισμού, οι συμφωνίες επανεισδοχής και η διασφάλιση των συνόρων», σημειώνει η έρευνα.
Όμως, για την επιτυχία της σχετικής πολιτικής βάρος πρέπει να δοθεί και στα καθημερινά ζητήματα που ανακύπτουν από την πρόσμιξη Ελλήνων και μεταναστών. «Ενημέρωση και παιδεία» είναι το στοίχημα. «Για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, η εθνική ομοιογένεια της γειτονιάς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και υπονομεύει οποιαδήποτε προσπάθεια ανοχής. Αυτή η τάση διορθώνεται εάν γνωριστούν και μάθουν ο ένας τον άλλον. 'Αρα απαιτούνται μέτρα που θα άρουν την καχυποψία μέσα από την ενημέρωση και την παιδεία», προτείνει η έρευνα.
Η λήψη ουσιαστικών μέτρων σε πολλαπλά επίπεδα είναι απαραίτητη, καθώς «τα μέτρα δεν είναι μόνο προς όφελος των μεταναστών, αλλά βελτιώνουν τις κοινωνικές συνθήκες διαβίωσης Ελλήνων και ξένων. Αυτή είναι η οδός επίλυσης τόσο του μεταναστευτικού, καθώς και του εγκληματικού φαινομένου», καταλήγει η έρευνα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: