Ας πεινάσουμε καλύτερα

Συγγραφέας: Ευγενία Γραικού Φύλλο 52 Ρήξη

Το παιχνίδι των ισχυρών και η απάντηση των κατώτερων λαϊκών στρωμάτων
Το αμερικανικό Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών, σε πρόσφατη έκθεσή του κάνει την εκτίμηση ότι, μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, το διεθνές σύστημα που προέκυψε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα έχει ανατραπεί εκ βάθρων, με μια «ιστορική μεταφορά πλούτου και ισχύος από τη Δύση προς την Ανατολή».
Οι στρατηγικές αντιπαλότητες είναι πολύ πιθανόν να εκδηλώνονται στο πεδίο του εμπορίου, της τεχνολογίας και των επενδύσεων, αλλά δεν αποκλείεται ένα σενάριο που θα παραπέμπει στις κούρσες των εξοπλισμών, την εδαφική επέκταση και τις πολεμικές συγκρούσεις του 19ου αιώνα. Το βέβαιο, λένε οι Αμερικανοί ειδικοί, είναι ότι η «εξαιρετική στιγμή» της αμερικανικής μονοκρατορίας βαίνει προς το τέλος της και ότι η παγκόσμια τάξη του μέλλοντος θα είναι πολυπολική.
Την ίδια εκτίμηση την έχει κάνει, βέβαια, ο Γιώργος ο Καραμπελιάς στην εφημερίδα αυτή, στο Άρδην και σε διάφορες εκδηλώσεις πριν ακόμα ξεσπάσει η κρίση. Πρόκειται για μια εκδοχή τόσο τρομακτική, που προτιμάς να κάνεις ότι δεν την ακούς. Πώς να την περάσει αψήφιστα κανείς, όταν συγκλίνουν σ’ αυτή οι απόψεις τόσων αναλυτών παγκοσμίως;
Η άκρως συντηρητική πολιτική των ηγετών της Ομάδας των Είκοσι ποια εκτίμηση υποδηλώνει; Ότι η απειλή της κατάρρευσης του συστήματος και ο κίνδυνος μεγάλων κοινωνικών εκρήξεων έχει παρέλθει και μια δύσκολη έστω ανάκαμψη μας περιμένει το 2010. Πρόκειται όμως για τακτική υψηλού ρίσκου. Φυσικά, η παρούσα φάση της κρίσης κάποτε θα τελειώσει. Θα είναι διαρκής ωστόσο η απειλή της υποτροπής. Ήδη οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς προειδοποιούν για τον κίνδυνο να ακολουθήσει μια βαθύτερη κρίση που θα πυροδοτηθεί από το χρέος της Αμερικής, το οποίο θα εκτιναχθεί από το 60% στο 100% του ΑΕΠ μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Ειπώθηκε ότι ο Ομπάμα εμφανίστηκε στο G-20 αριστερότερος των Ευρωπαίων, με μια κεϊνσιανή πολιτική που δεν διστάζει να εκτινάξει τα ελλείμματα, αυξάνοντας τις δημόσιες δαπάνες, για να αντιμετωπίσει την ανεργία (αν και μεγάλο μέρος πηγαίνει στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες), ενώ οι εταίροι του έμειναν κολλημένοι στη δρακόντεια λιτότητα του Συμφώνου Σταθερότητας.
Ο Ομπάμα όντως στέκεται πιο «αριστερά» από τους Ευρωπαίους στο θέμα των δημοσίων δαπανών, αλλά πολύ δεξιότερα στο θέμα του ελέγχου του χρηματιστικού κεφαλαίου. Αυτό ανησυχεί βάσιμα τους Κινέζους, διότι οι μεγάλες κρατικές δαπάνες του Αμερικανού προέδρου μπορεί να υπονομεύσουν το δολάριο και μαζί μ’ αυτό τις τεράστιες κινεζικές επενδύσεις σε αμερικάνικα ομόλογα. Οπότε κι έκαναν την πρόταση για ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα που θα αντικαταστήσει το δολάριο.
Πού βρίσκεται η ουσία αυτής της αντιπαράθεσης; Πρόκειται για έναν πραγματιστικό αγώνα ισχύος για το καλύτερο δυνατό πλασάρισμα στη νέα παγκόσμια τάξη που θα αναδυθεί μέσα από την κρίση. Η Αμερική πιέζει τους Ευρωπαίους για πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, επιδιώκοντας αφενός μεν να τονώσει τις εξαγωγές της, αφετέρου δε να εμποδίσει τη μακροπρόθεσμη υπεροχή του ευρώ έναντι του δολαρίου. Από την πλευρά τους, Γάλλοι και Γερμανοί επιδιώκουν να θέσουν υπό έλεγχο το δίπολο Γουόλ Στριτ-Σίτι, ακυρώνοντας το ισχυρότερο (μαζί με τη στρατιωτική υπεροχή) ατού των Αμερικανοβρετανών: τον έλεγχο του παγκόσμιου χρήματος. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες μπορεί ακόμα και να διαλυθεί στο τέλος η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εμάς, τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, τι μας συμφέρει; Από τη σκοπιά μας, το δίλημμα «κρατικές δαπάνες ή έλεγχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος» είναι πλαστό. Συμφέρον μας είναι να γίνουν και τα δύο, στο πλαίσιο μιας συνολικής πολιτικής αναδιανομής εισοδήματος και καταπολέμησης των εκρηκτικών κοινωνικών ανισοτήτων. Ωστόσο δεν τέθηκε καν στο τραπέζι ζήτημα αναδιανομής –ούτε από τον Ομπάμα, ούτε από τον Σαρκοζί, ούτε από τη Μέρκελ, ούτε από τον Χου.
Η κρίση παρ’ όλα αυτά συνεχίζεται. Η αδυναμία της Αριστεράς να δώσει αξιόπιστη πολιτική απάντηση δεν σημαίνει ότι θα καθηλωθούν οι λαϊκές αντιδράσεις. Μπορεί να γίνουν περισσότερο χαοτικές και βίαιες. Μπορούμε να μετατρέψουμε την οικονομική ύφεση σε κοινωνικό κραχ. Μας συμφέρει όμως;
Ήδη ο ΟΗΕ προβλέπει την επερχόμενη διατροφική κρίση για το 2050, όταν ο πλανήτης μας θα φιλοξενεί 9 δις ψυχές. Προφανώς η καταναλωτική τρέλα στη Δύση δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Το σύστημα θα αλλάξει υποχρεωτικά. Είναι απαραίτητο ν’ αλλάξει με πόλεμο;
Καλύτερα να πεινάσουμε παρά να σφαγιαστούμε. Ας θυμηθούμε την ασκητική μας παράδοση. Μπορούμε να οργανώσουμε δίκτυα αλληλοβοήθειας και να βρούμε τρόπους να επιβιώσουμε με αλληλεγγύη.
Καλύτερα να πεινάσουμε παρά να ευνοήσουμε τη δημαγωγία αυτών που, σαν νέοι Χίτλερ, θέλουν να επιβάλουν δικτατορίες. Ηλεκτρονικές δικτατορίες, που δεν τις χωρά το μυαλό του ανθρώπου.
Καλύτερα να πεινάσουμε, θα αδυνατίσουμε κιόλας! Πώς ζούνε τόσοι άνθρωποι στην Αφρική, ενώ εμείς πετάμε τόσα τρόφιμα και τόσα ρούχα;
Άτομα και επιχειρήσεις, ιδεολογικά ρεύματα και πολιτικά κόμματα, έθνη και κράτη θα υποβιβαστούν ή θ’ αναβαθμιστούν από το απρόβλεπτο ασανσέρ της ιστορίας. Ο λαός μας έχει κρυμμένη δύναμη για ώρες ανάγκης. Έχουμε περάσει πολλά, θα τα καταφέρουμε και τώρα.