ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑ

Τα σύγχρονα κυκλώματα σωματεμπορίας αποκομίζουν τεράστια κέρδη από την υπερεκμετάλλευση του γυναικείου σώματος και καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη αυτού του απάνθρωπου, ρατσιστικού και σεξιστικού φαινομένου έχει ο μεγάλος αριθμός πελατών που κατά κανόνα γνωρίζει τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης αυτών των γυναικών. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, η διεθνική σωματεμπορία αναγνωρίζεται πλέον ως σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύγχρονη μορφή δουλείας και μορφή βίας κατά των γυναικών.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ BΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

ΓΙΩΤΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Η Μάτα Καλουδάκη, από την Αδέσμευτη Κίνηση Γυναικών, που έκανε την κύρια εισήγηση για την πορνεία και το εμπόριο γυναικών, περιέγραψε με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια τη θέση του γυναικείου κινήματος για την πορνεία: «Η θέση μας είναι ότι η πορνεία είναι η χειρότερη μορφή βίας. Ο λόγος είναι ότι μέσα στην πορνεία, μεταξύ πολλών άλλων, εμπεριέχονται η σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική βία, οι βιασμοί και η δουλεία, ο εξαναγκασμός σε στείρωση, άμβλωση και σε υποχρεωτική χρήση αντισυλληπτικών και τέλος, η επιβολή της υποδεέστερης θέσης των γυναικών. Απόδειξη του κατά πόσο η ανοχή και η νομιμοποίηση της πορνείας και κάθε μορφής βίας απέναντι στις γυναίκες, είναι ένδειξη ...φιλελευθερισμού ή προόδου σε μια σύγχρονη κοινωνία, όπως υποστηρίζουν πολλοί, είναι η έκταση που παίρνει το φαινόμενο της σεξουαλικής καταπίεσης, στις πιο βίαιες και απάνθρωπες εκφάνσεις της ιστορίας: στις ένοπλες συγκρούσεις, τις κατοχές, τις πολεμικές επιδρομές και την ομηρία».
Στην ημερίδα, περιγράφηκε αρχικά το Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο, όπως ορίζεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και σε συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από τον ΟΗΕ που αναφέρονται σε ζητήματα πορνείας, το οποίο όμως παραμένει ανενεργό, κενό γράμμα. Το πλαίσιο αυτό, αν και διατυπωμένο λίγα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, βρίσκεται δεκαετίες πιο μπροστά, όχι μόνο από όσα σήμερα επικρατούν στην καθημερινή ζωή και γίνονται ανεκτά από το επίσημο κράτος, αλλά και από όσα θεσμοθετούνται σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η αιτία φαίνεται ανάγλυφα, αν δούμε ότι η πορνεία σήμερα, όπως και τα ναρκωτικά άλλωστε, δεν αποτελούν κάποιες τυχαίες εκδορές στο σώμα μιας απαστράπτουσας από γοητεία, κοινωνίας. Στο σύγχρονο κόσμο η πορνεία, παραβλέποντας τις ευρύτερες προεκτάσεις που αναλύονται στο κείμενο που ακολουθεί, είναι ένας ιδιαίτερα ανεπτυγμένος τομέας της οικονομίας. Μελέτη του Διεθνούς Γραφείου προεργασίας για τη βιομηχανία του σεξ, στην Ινδονησία, τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες, αναφέρει ότι τα έσοδά της αντιπροσωπεύουν μέχρι και το 14% του ΑΕΠ των χωρών αυτών. Παράλληλα, τα εμβάσματα που φτάνουν σε αυτές τις χώρες, από γυναίκες που μετανάστευσαν και εκδίδονται, αποτελούν μια αναντικατάστατη πηγή εσόδων για τις οικογένειες τους, ενώ με αυτό τον τρόπο, το κράτος απαλλάσσεται των ευθυνών του για τη γενικευμένη φτώχεια. Για ποιο λόγο λοιπόν, να πάρει μέτρα η πολιτεία ώστε να καταργηθεί το φαινόμενο;
Και φυσικά, δεν αναφερόμαστε μόνο στα κράτη της Ασίας ή της Λατινικής Αμερικής. Εκεί ο πραγματισμός των εμβασμάτων κλείνει τη συζήτηση πριν ανοίξει. Στην Δυτική Ευρώπη όμως, που για να μπορέσει να θεμελιώσει τα δικαιώματα του αστού ανθρώπου διακήρυξε τα δικαιώματα του κάθε ανθρώπου, στην Ευρώπη που γέννησε το Διαφωτισμό και τις μεγάλες τέχνες, η χρήση των υπηρεσιών πορνείας και παιδεραστίας έχει εγγραφεί στα αναφαίρετα δικαιώματα του κάθε Ευρωπαίου, όπως αυτά περιγράφονται στην Καταστατική Χάρτα της Ανώτερης Φυλής και των φουσκωμένων πορτοφολιών, που κάνουν τα πάντα δυνατά. Θα ήταν αδικία όμως, να περιορίσουμε τη συμμετοχή της γηραιάς ηπείρου, στο διεθνή καταμερισμό του κλάδου της πορνείας, μόνο στο επίπεδο της κατανάλωσης. Και η εγχώρια ευρωπαϊκή παραγωγή, με σαφώς πιο διαφοροποιημένα προϊόντα, περιλαμβάνοντας υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας, όπως το Ίντερνετ και τα ροζ τηλέφωνα των εκδοτών , την πορνογραφία, τις υπηρεσίες συνοδείας από καλλίγραμμες γυμνασμένες ξανθιές μοντέλες έναντι δυσθεώρητου ενοικίου, μόνο σε παρακμή δεν βρίσκεται.
Ανέφερε η εισήγηση ότι υπάρχει ένα κοινό αίτιο που οδηγεί στη σωματεμπορία γυναίκες, νέα κορίτσια, παιδιά και άντρες: η φτώχεια. Που δεν εξαθλιώνει μόνο τον Τρίτο Κόσμο, αλλά και τον Τέταρτο Κόσμο που γέννησε η δεκαετία του '70, στην καρδιά των ασπρόμαυρων μεγαλουπόλεων. Που σκιάζει το πρόσωπο της Ροζέτας, την αφήνει αμίλητη να περιφέρεται αναζητώντας δουλειά και την οδηγεί κάθε λεπτό στην απόγνωση. Ο οικονομικός καταναγκασμός τελικά, κάνει ελεύθερη βούληση τη στροφή στην πορνεία.
«Το εμπόριο των γυναικών, ανέφερε η σύνεδρος από τη Γερμανία, είναι ένα τμήμα του ανθρώπινου εμπορίου. Όπως ο εργάτης για να ζήσει, ξεπουλάει την εργατική του δύναμη στο αφεντικό, όπως οι ξένοι εργαζόμενοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες τους για να βρουν δουλειά, όπως τα παιδιά που θα έπρεπε να παίζουν δουλεύουν για ένα ξεροκόμματο, όπως για να γλιτώσει ο άνθρωπος από την αθλιότητα πουλάει τα όργανά του, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο η γυναίκα για να ξεφύγει από τη φτώχεια και την πείνα, παραδίνει στην αγορά τον ερωτισμό της, τη σεξουαλικότητά της».
Η ημερίδα δεν στερείτο και διάθεσης δράσης απέναντι στην πορνεία. Η Μάτα Καλουδάκης περνώντας στο δια ταύτα, περιέγραψε με τον πιο αναλυτικό τρόπο τι πρέπει να κάνουν, όχι μόνο οι γυναίκες, αλλά και το εργατικό κίνημα για να μπει ένα τέρμα στο καθεστώς δουλείας που, με τη σφραγίδα του νόμου, είναι επίσημα αποδεκτό για εκατομμύρια γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο:
«Άμεσα να γίνει εναρμόνιση όλων των ευρωπαϊκών νομοθεσιών σχετικά με ζητήματα σωματεμπορίας, εκμετάλλευσης, μαστροπείας και βίας και να ορισθεί η πορνεία ως βία.
Να κυρωθεί η σύμβαση του 1950 περί εξάλειψης της πορνείας και να αναθεωρηθεί ως προς το χαρακτηρισμό κρατών και αστυνομικών αρχών ως σωματεμπόρων.
Να ιδρυθεί ένα δίκτυο «Δικηγόρων του Κόσμου», που θα ασχολείται με τέτοιου είδους εγκλήματα όπως είναι η σωματεμπορία.
Να αλλάξει ο ορισμός του πολιτικού πρόσφυγα από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και να συμπεριληφθεί ως λόγος χαρακτηρισμού η πορνεία.
Να θεσπιστεί ποινική ρήτρα για τα κράτη - μέλη της πυρωπαϊκής Ένωσης που δεν εναρμονίζουν τις νομοθεσίες τους απέναντι στα ζητήματα αυτά και δεν θεμελιώνεται στην επικράτειά τους το δικαίωμα στην υγεία, στην τροφή και την ασφάλεια όλων των θυμάτων πορνείας.
Η αστυνομία ως μηχανισμός θα πρέπει να τεθεί «εκτός συναναστροφής» με τα θύματα. Μοναδικό της μέλημα να είναι οι έμποροι και οι πελάτες. Να ιδρυθούν νέες υπηρεσίες, για την προστασία των θυμάτων.
Να ιδρυθούν φεμινιστικά δίκτυα αλληλεγγύης, πληροφόρησης και στήριξης γυναικών, με κρατικές και άλλες επιχορηγήσεις.
Να προωθηθεί νόμος για την ποινικοποίηση των πελατών, οι οποίοι να αντιμετωπίζονται ως συνένοχοι στην πορνεία.
Η πολιτική δράση όμως, και η πίεση ώστε να γίνουν όλες οι παραπάνω αρχές πράξη εναπόκειται στα κινήματα, στα ευαισθητοποιημένα άτομα, σε όλους τελικά εμάς.»
Πορνεία και αστική ηθική
Εδώ η μονογαμία, εκεί ο εταιρισμός μαζί με την ακρότατη μορφή του, την πορνεία. Συνεχίζει την παλιά σεξουαλική ελευθερία - υπέρ των αντρών. Στην πραγματικότητα, οι κυρίαρχες τάξεις δεν τον ανέχονται μόνο, αλλά και συμμετέχουν ανοιχτά σε αυτόν, ενώ τον καταδικάζουν στα λόγια. Στην πραγματικότητα, αυτή η καταδίκη δεν αφορά καθόλου στους άντρες που συμμετέχουν σε αυτόν, μα μονάχα τις γυναίκες! Αυτές προγράφονται και εξοστρακίζονται από την κοινωνία, για να διακηρυχτεί έτσι, άλλη μια φορά, ως θεμελιακός νόμος της κοινωνίας, η απόλυτη κυριαρχία των αντρών πάνω στο γυναικείο φύλο... Έτσι αναπτύσσεται μια δεύτερη αντίθεση μέσα στην ίδια τη μονογαμία. Πλάι στο σύζυγο που ομορφαίνει τη ζωή του με τον εταιρισμό, βρίσκεται η παραμελημένη σύζυγος... Εμφανίζονται δύο μόνιμες κοινωνικές χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες, που ήταν άγνωστες πριν, ο μόνιμος εραστής της γυναίκας και ο κερατάς... Οι άντρες είχαν νικήσει τις γυναίκες, μα οι νικημένες ανέλαβαν μεγαλόψυχα να στεφανώσουν τους νικητές».
Έτσι περιγράφει ο Ένγκελς την εμφάνιση του εταιρισμού ως αποτέλεσμα και συμπλήρωμα της μονογαμικής οικογένειας. Βέβαια, υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις αναγνωρισμένες κοινωνικά εταίρες της αρχαίας Αθήνας (όταν η γυναίκα δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα «οικούρημα» και μέσο παραγωγής παιδιών) και τη μετέπειτα αναγκαστική έκδοση των γυναικών δούλων, όπως και ανάμεσα στην επαγγελματική πορνεία με την εμφάνιση της μισθωτής εργασίας και στην σημερινή της εξέλιξη σε ένα από τα πιο κερδοφόρα κυκλώματα, δίπλα σε αυτό των ναρκωτικών και της πώλησης όπλων.
Σε 20 δισ. δραχμές ανέρχεται ο «ροζ» τζίρος στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Ασφάλεια, ενώ τείνει να κυριαρχήσει ο νέος τύπος μαστρωπού επιχειρηματία, δουλέμπορου γυναικών, που διακινεί και ελέγχει μεγάλο αριθμό γυναικών. Στην περίπτωση των αλλοδαπών, τα κέρδη είναι ιδιαίτερα αυξημένα, αφού η αποδοτικότητα κεφαλαίου είναι 1/27 έναντι 1/11 της εκμετάλλευσης Ελληνίδων. Κατά την περίοδο 1991 - 1997, ο αριθμός των γυναικών που εκπορνεύονται αυξήθηκε κατά 45% (από 7.000 σε 10.400), ενώ μόνο το πρώτο εξάμηνο του 1998 έγιναν 12.800 συλλήψεις αλλοδαπών για «παράνομη» άσκηση επαγγέλματος. Η αναλογία Ελληνίδων - αλλοδαπών από 70/30 διαμορφώθηκε σε 25/75και η «πελατεία» αυξήθηκε κατά 605 (τακτικοί 350.000 και περιστασιακοί 1.200.000), ενώ τα κέρδη των προαγωγών κατά 70%.
Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, στην Ευρώπη κάνει την εμφάνισή της η πορνεία σε τέτοια έκταση και με τέτοια χαρακτηριστικά, ανάλογα με την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες και τη Σρι Λάνκα, όπου το 50 με 60% αγοριών και κοριτσιών εκπορνεύονται με καθεστώς δουλείας, ώστε να ξεχρεώσουν οι οικογένειές τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αδέσμευτης Κίνησης Γυναικών, μπορούμε να μιλήσουμε για μαζική εκπόρνευση κυρίως μεταναστών από τα ανατολικά κράτη, υψηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου από τις γυναίκες του Τρίτου Κόσμου, αλλά πάντα εξαθλιωμένες, σε όλο και μικρότερη ηλικία, αλλά και για παιδιά και των δύο φύλων, που στοιχίζουν φθηνά.
Εκτός από το στοιχείο της εμφάνισης και της αντρικής εκπόρνευσης, που ωστόσο, χάριν του κρατικού πουριτανισμού, δεν καταγράφεται ως πορνεία, ιδιαίτερα σοβαρό στοιχείο είναι αυτό του εγκλεισμού των γυναικών και της δουλεμπορίας. Πωλούνται αντί 400.000 έως 1.000.000 δραχμών, στα αφύλαχτα περάσματα, στα βόρεια σύνορα, μόνο το 20-30% γνωρίζουν τον σκοπό για τον οποίο έρχονταν στην Ελλάδα, το 80% οδηγούνται στην πορνεία μετά από την άσκηση βίας, σωματικής και ψυχολογικής, έχουν παραδώσει στους μαστρωπούς τα επίσημα έγγραφα ταυτοποίησης τους, εκβιάζονται με κατάδοση στην αστυνομία. Εξευτελίζονται και αποξενώνονται από κάθε τι που σηματοδοτεί την προσωπική τους ύπαρξη, αδυνατούν να ξεφύγουν και γι' αυτό πολλαπλασιάζονται οι αυτοκτονίες. Ταυτόχρονα, δίπλα στις παλιές μορφές πορνείας, εμφανίζονται νέες, πιο επιτηδευμένες και πιο αποκρουστικές.
Όμως, η απόλυτη φτώχεια, οι μεγάλες μεταναστεύσεις και η εξαθλίωση, η βιομηχανία του σεξ και το εμπόριο λευκής σάρκας και η διαπλοκή τους με τους μηχανισμούς αστυνόμευσης, αποτελούν τη μια όψη του νομίσματος. Αυτή που η δυσοσμία της οδηγεί την εξουσία σε διατύπωση κανόνων τακτοποίησης, όπως επιδίωξε το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, με το νομοσχέδιο για «τα εκδιδόμενα με αμοιβή πρόσωπα», όπου αφού αναγνώριζε τις θετικές κοινωνικές συνέπειες του έργου των «ιερόδουλων», προσπάθησε να κατοχυρώσει όρους που δεν θα προκαλούν το δημόσιο αίσθημα, θα προφυλάσσουν τη δημόσια υγεία και θα δίνουν άδειες ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του τοπικού πληθυσμού.
Η άλλη όψη είναι η κρίση της οικογένειας και των προσωπικών σχέσεων, η αλλοτρίωση, η αποξένωση και ο ατομισμός. Γιατί ενώ η πορνεία βρίσκεται σε έξαρση, περισσότεροι από τους μισούς άντρες και τα 2/3 των γυναικών στην Ελλάδα, ηλικίας 35-40 χρονών, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, κατά τεκμήριο στην ακμή της επαγγελματικής και οικονομικής, κοινωνικής τους δρατηριότητας, ζουν μόνοι (σεξολογικό Ινστιτούτο - Πανεπιστήμιο Πάτρας). Ένα ποσοστό 39,5% στους άντρες και 33,5% στις γυναίκες περιορίζεται αποκλειστικά σε περιστασιακές ερωτικές σχέσεις, ενώ ένα ποσοστό 55,6% των γυναικών διατηρούν ή είναι υποχρεωμένες να διατηρούν μια μόνιμη σχέση, για την οποία δηλώνουν από μέτρια έως καθόλου ευχαριστημένες.
Ο έρωτας επί πληρωμή μπορεί να περνιέται για πορνεία των γυναικών και ένδειξη γοήτρου και υπεροχής των αντρών, στην κυρίαρχη αστική ηθική, αλλά δεν παύει να αποτελεί την έσχατη αποξένωση από την ανθρώπινη ουσία και των δύο, τις δύο πορνείες που συνιστούν τη γαμήλια αστική ηθική. Στη βάση αυτής της ηθικής βρίσκεται ο ανταγωνισμός, το αίσθημα ιδιοκτησίας και κατοχής, η διαιώνιση της φυλετικής ανισότητας. Ταυτόχρονα, η εικόνα των σχέσεων άντρα - γυναίκας, και του έρωτα έτσι όπως διαμορφώνεται από την κυρίαρχη λογική, των καλλίγραμμων μοντέλων, του αισθησιασμού και του πάθους εν γένει, που μπορεί να μην υπάρχει αλλά -βρε αδελφέ- θα υποκατασταθεί από ένα βιάγκρα και μια 16χρονη Ουκρανή, οδηγεί στην αποδοχή της εμπορευματοποίησης των σεξουαλικών σχέσεων ως αναγκαίου κακού.
«ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΩΝ»
Το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές και μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις σύγχρονες κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Απειλεί την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα του πολίτη, την ανάπτυξη, το κράτος δικαίου αλλά και τη διεθνή έννομη τάξη. Είναι μια απειλή πάνω και πέρα από τις εθνικές κυβερνήσεις και τα εθνικά σύνορα. Που χωρίς κανένα ενδοιασμό ισοπεδώνει συνειδήσεις και θεσμούς.
Κρίσιμες μορφές του οργανωμένου εγκλήματος στις μέρες μας αποτελεί το εμπόριο ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική τους εκμετάλλευση, η σωματεμπορία, η πώληση του σώματος της γυναίκας με σκοπό το κέρδος.
Η ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Πρώτ’ απ’ όλα πρέπει να είναι σαφές ότι η βία κατά των γυναικών δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα, όρια ηλικίας, ταξικές διακρίσεις, φυλή, μόρφωση ή πολιτισμικές διαφορές. Αποτελεί δε, πολιτικό πρόβλημα, για δύο κυρίως λόγους:
Αφενός συνιστά κατάφορη παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αφετέρου έχει απτό οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Σύμφωνα με τα πορίσματα πρόσφατης έρευνας, θύματα τέτοιας βίας στοιχίζουν στο ολλανδικό κράτος 150 εκατ. ευρώ ετησίως για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και απώλεια εργατοωρών.
Η επίλυση, άρα, ενός τόσο σοβαρού προβλήματος, δεν μπορεί να επαφίεται στην οικογένεια ή –κατά περίπτωση- στη γειτονία. Είναι καιρός να απαλλαγούμε από τη νοοτροπία του «συνδρόμου της κλειδαρότρυπας», όπου εγκλωβίζει τέτοια φαινόμενα βίας κατά των γυναικών στη σφαίρα του «ιδιωτικού και του προσωπικού». Όμως η βία κατά των γυναικών δεν είναι ιδιωτικό πρόβλημα. Αποτελεί παραβίαση κανόνων. Είναι νομικό έγκλημα. Και η σιωπή που καλύπτει τέτοια φαινόμενα, πρέπει να σπάσει. Η βία κατά των γυναικών, δεν μπορεί να γίνεται ανεκτή. Σε καμία μορφή. Σε κανένα περιβάλλον. Σε κανένα πλαίσιο συνθηκών.
ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΠΡΟΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ:
1.Σε ότι αφορά τη νομοθεσία για τη βία κατά των γυναικών και ιδιαίτερα την οικιακή βία, το «νομικό έγκλημα» που προκύπτει, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο από το κράτος και την κοινωνία, παρέχοντας στα θύματα την υποστήριξη αλλά και την προστασία που χρειάζονται
2.Πρέπει να ξεπεραστούν γρήγορα και αποτελεσματικά τα προβλήματα στην εφαρμογή των νομικών μέτρων. Και αυτό γιατί όσο η βία κατά των γυναικών θα παραμένει ανεκτή, τόσο η ανίχνευση και η εξάλειψή της θα παραμένει ιδιαίτερα δύσκολή. Τα προβλήματα στην εφαρμογή των δικαστικών εντολών, καθιστούν τα θύματα ευάλωτα, φοβούνται να μιλήσουν, συχνά αποσύρουν τις μηνύσεις.
3.Ο τρίτος τομέας όπου πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι η αλλαγή των κοινωνικών στερεοτύπων. Οι βαθύτερες δομικές αιτίες τέτοιων φαινομένων, είναι η ανισορροπία στις σχέσεις των δύο φύλλων.
Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
¨Η σωματεμπορία γυναικών για εξαναγκαστική πορνεία, αποτελεί σοβαρό πρόβλημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του οποίου η κυβέρνηση δεν έχει επιληφθεί, όπως καταγγέλλει το Human Rights Watch.
¨Η Διεθνής Οργάνωση επικρίνει την Ελληνική Κυβέρνηση για το ότι τιμωρεί τα θύματα, ενώ οι σωματέμποροι παραμένουν ατιμώρητοι.
¨Η έκθεση του State Department που δημοσιεύθηκε στις 12 Ιουλίου 2001 κατατάσσει την Ελλάδα στην χαμηλότερη κατηγορία, μαζί με την Βιρμανία, το Πακιστάν, την Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία, το Σουδάν και την Τουρκία, για έλλειψη δράσεις κατά της σωματεμπορίας, για ανεπαρκή προστασία των θυμάτων και τη μη δημόσια αναγνώριση του προβλήματος της σωματεμπορίας.
¨Η οργάνωση των Γιατρών του Κόσμου υπογραμμίζει την αναγκαιότητα δραστηριοποίησης της κοινωνίας. Χαρακτηριστικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη ευρωπαϊκά προγράμματα για την πάταξη του φαινομένου, μέσω του STOP II για την πρόληψη του οργανωμένου εγκλήματος, κανένα ουσιαστικό πλήγμα δεν έχει επιτευχθεί.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΝΤΑΙ:
1.η απουσία εκτενούς νομοθεσίας κατά της σωματεμπορίας
2.οι λίγες σε αριθμό ποινικές διώξεις που προβλέπει ο ισχύον νόμος για τη σωματεμπορία
3.η απουσία προγράμματος προστασίας των θυμάτων, το οποίο θα διευκόλυνε την συμμετοχή τους στις ποινικές διώξεις
4.η απουσία επιχορηγημένων από την κυβέρνηση υπηρεσιών για όλα τα θύματα της σωματεμπορίας, συμπεριλαμβανομένων στέγης, ιατρικής ψυχολογικής υποστήριξης και βοήθειας για άλλες βασικές ανάγκες
5.οι συνεχείς κρατήσεις και απελάσεις θυμάτων σωματεμπορίας
6.η συνεργασία οργάνων της αστυνομίας στη σωματεμπορία γυναικών
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Το ζήτημα είναι υποβαθμισμένο στην Ελλάδα, τη στιγμή που αποτελεί ένα από τα πλέον σύγχρονα και επίκαιρα ζητήματα της διεθνούς οργανωμένης εγκληματικότητας.
Αναλυτικά:
-Η συγκεκριμένη μορφή εγκληματικότητας δεν αφορά μεμονωμένα άτομα, αλλά αφορά σε οργανωμένες ομάδες ατόμων.
-Οι παράνομες «επιχειρήσεις» που στήνονται με σκοπό την εμπορία και τη σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών, εμφανίζονται τις περισσότερες φορές με τη μορφή «Ινστιτούτο μασάζ».
-Οι δράστες – σωματέμποροι είναι κατά κανόνα άτομα του υποκόσμου, χωρίς εύρυθμη οικογενειακοί ζωή και με μεγαλύτερη ή μικρότερη σχέση με το χώρο της πορνείας.
-Σημαντικότατη είναι η εκπροσώπηση των αλλοδαπών στο «στρατόπεδο» των θυμάτων.
-Ένα σημαντικό ποσοστό των θυμάτων βρίσκεται παράνομα στην Ελλάδα.
-Υπάρχει στενή διαπροσωπική σχέση ανάμεσα στους δράστες και τα θύματα της μεγάλης πλειοψηφίας των υποθέσεων της σωματεμπορίας.
-Τα εγκλήματα αυτού του τύπου σπάνια γίνονται γνωστά στην αστυνομία και ακόμη σπανιότερα καταλήγουν στα δικαστήρια.
ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
1.Έναρξη διαλόγου με τις γυναικείες οργανώσεις και τα γυναικεία τμήματα των κομμάτων προκειμένου να κατατεθεί προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο που αφορά κατά κύριο λόγο τις γυναίκες και την προστασία των θεμελιωδών ατομικών τους δικαιωμάτων.
2.Να δοθεί έμφαση στον τομέα της προστασίας των θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης (εκδιδόμενων με αμοιβή ατόμων) και τιμωρίας των εκμεταλλευτών τους (μαστροπών – σωματεμπόρων – πελατών).
3.Ενεργοποίηση ενός δικτύου πληροφόρησης του κοινού, για την κατάσταση του φαινομένου της πορνείας, τις διαστάσεις του και την κοινωνική παθογένεια που προκαλεί, με βασικό στόχο τη σταδιακή μείωση του ποσοστού των ατόμων – πελατών που αναζητούν τις «υπηρεσίες» των εκδιδόμενων με αμοιβή ατόμων.
4.Θεσμοθέτηση ειδικών ρυθμίσεων για τα ανήλικα εκδιδόμενα άτομα και πρόβλεψη ιδιαίτερα αυξημένων ποινών (στέρησης της ελευθερίας και χρηματικές ποινές) γι’ αυτούς που τα εκμεταλλεύονται.
5.Πρόβλεψη ειδικών διατάξεων για την πορνογραφία. Ενσωμάτωση στο παρόν νομοσχέδιο των διατάξεων του ειδικού ποινικού νόμου περί «ασέμνων» (Ν.5060/1931), με τις απαραίτητες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.
6.Το νομοσχέδιο θα πρέπει να στοχεύει στην εξάλειψη της πορνείας και όχι στη νομιμοποίηση του επαγγέλματος των εκδιδόμενων με αμοιβή ατόμων.
7.Πρόβλεψη μέτρων για την ομαλή επανένταξη των εκδιδόμενων ατόμων στην κοινωνία και απεξάρτηση από το χώρο της πορνείας.
8.Δημιουργία νομαρχιακών κέντρων υποδοχής θυμάτων σωματεμπορίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, με σκοπό την παροχή των απαραίτητων υγειονομικών υπηρεσιών, ψυχολογικής υποστήριξης και πληροφόρησης των εκδιδόμενων με αμοιβή ατόμων. Οι παραπάνω υπηρεσίες θα πρέπει να διαθέτουν και τηλεφωνικές γραμμές S.O.S. για καταγγελίες και παροχή της απαραίτητης πληροφόρησης στα θύματα.
9.Λήψη μέτρων για τη μείωση των λαθρομεταναστών, με σκοπό να μειωθεί το ποσοστό των ατόμων αυτής της κατηγορίας που διαβιούν κάτω από το επίπεδο της φτώχιας, γεγονός που οδηγεί πολλές φορές στο φαινόμενο της εξαναγκαστικής πορνείας.
10.Τέλος, εκπαίδευση των λειτουργών της ποινικής δικαιοσύνης (αστυνομικών και δικαστών) σε θέματα που αφορούν το φαινόμενο της πορνείας και τα εκδιδόμενα άτομα, με σκοπό να αυξηθεί ο βαθμός ευαισθητοποίησης του συστήματος απονομής της ποινικής δικαιοσύνης στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η έλλειψη στενών κοινωνικών δεσμών, η κοινωνική αναλγησία, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, ο ανταγωνισμός καθώς και η μοναχική πορεία χωρίς συντρόφους, οράματα, στόχους, ιδανικά και ευαισθησία, καθιστούν το σύγχρονο άνθρωπο περισσότερο ευάλωτο από ποτέ άλλοτε. Χρειάζεται μεγαλύτερη ευαισθησία, τουλάχιστον για θέματα που αφορούν σε στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Όλοι μας θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ο 21ος αιώνας θα πρέπει να είναι ο αιώνας της προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Σωματεμπορία: Η «κατάρα» του να είσαι αλλοδαπή!
ΓΩΓΩ ΚΑΡΑΛΗ
« Ευχαριστώ όσους με στήριξαν στον δύσκολο αγώνα που κάνω και που είμαι αποφασισμένη να τον φέρω σε πέρας . Ήξερα ότι θα είναι δύσκολο αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ πόσο ακριβώς . Όλοι με συμβούλευαν να σταματήσω , αλλά εγώ πιστεύω πως αυτός που το έκανε μια φορά θα το κάνει και πάλι ».
Η αφήγηση της Όλγας από την Ουκρανία που υπήρξε θύμα εμπορίας , καταναγκαστικής πορνείας και βιασμού , καθήλωσε το απόγευμα του Σαββάτου το ακροατήριο που παρακολουθούσε την ημερίδα , που οργάνωσε το Ελληνικό Δίκτυο της Παγκόσμιας Πορείας Γυναικών και που είχε θέμα την εμπορία γυναικών και την ώθησή τους σε πορνεία , το trafficking όπως είναι ο διεθνής όρος , αφού δεν είναι μόνον ελληνικό αλλά παγκόσμιο φαινόμενο .
Η Όλγα είναι μια από τις γυναίκες της οποίας η υπόθεση έφθασε στην Ελληνική Δικαιοσύνη που εκδικάστηκε στην Πάτρα πριν από λίγες ημέρες . Ο Εισαγγελέας της έδρας και οι τρεις δικαστίνες πρότειναν την ενοχή του κατηγορουμένου που είναι αστυνομικός , τελικά όμως αθωώθηκε με απόφαση των ενόρκων . Αποτέλεσμα ήταν ο Εισαγγελέας Εφετών Πατρών να εφεσιβάλει την απόφαση και η δίκη προσδιορίστηκε να γίνει στις 21 Ιουνίου .
Στην τοποθέτησή της η Όλγα αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα αλλοδαπή όταν θελήσει να βγει από το κύκλωμα , στα ψυχολογικά προβλήματα και πιέσεις και την ανάγκη να μην αισθάνεται μόνη και αφημένη στην τύχη της . « Η σιωπή είναι συνενοχή » τόνισε και παρατήρησε πως από την πατρίδα της το ταξίδι για την Ελλάδα το ξεκίνησε μαζί με άλλες επτά κοπέλες . Από αυτές οι δύο επέστρεψαν στα σπίτια τους ενώ για τις υπόλοιπες πέντε εδώ και πεντέμισι χρόνια , κανένας δεν γνωρίζει τι γίνεται . Δεν έχουν δώσει σημεία ζωής , δεν έχουν στείλει ούτε ένα μήνυμα στις οικογένειές τους και κανένας δεν γνωρίζει εάν ζουν ( και πώς ) ή εάν έχουν πεθάνει . Εξήγησε πως τα κυκλώματα που εκμεταλλεύονται τις αλλοδαπές γυναίκες τις μαστουρώνουν για να μπορούν να βγαίνουν είτε στην πίστα είτε για να κάνουν ό , τι άλλο τους επιβάλλουν .
Στην διάρκεια της ημερίδας οι ομιλητές Γιώτα Τουλούμη , Σίσσυ Βωβού , Νάντια Κουλουμπή και Παναγιώτης Δημητράς , επεσήμαναν πως χρειάζεται ευαισθητοποίηση όχι μόνον της Πολιτείας , που με τον Νόμο πρέπει να είναι αμείλικτη στα κυκλώματα αυτών που κάνουν το δουλεμπόριο και εκμεταλλεύονται σεξουαλικά γυναίκες ή και παιδιά , αλλά και όλων των πολιτών γιατί αν και γνωρίζουν σιωπούν και τελικά συναινούν . Υπολογίζεται ότι στην χώρα μας βρίσκονται 20 . 000 γυναίκες που έχουν πέσει στα κυκλώματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και που είναι θύματα εξαναγκασμού .
Η εκδήλωση έκλεισε με την προβολή της εξαίρετης και πολυβραβευμένης ταινίας του Κυριάκου Κατσουράκη « Ο δρόμος προς την Δύση » που καθήλωσε και συγκλόνισε με την αλήθεια που έκρυβε .
ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ – Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ – ΟΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ
Ρούλα Σκούταρη
Α. Μια γενική θεώρηση του προβλήματος.
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό των πατριαρχικών κοινωνιών και ανάγεται στις εξουσιαστικές σχέσεις που σ’ αυτές τις κοινωνίες έχουν διαμορφωθεί ανάμεσα στα δύο φύλα.
Αποτελεί μορφή καταπάτησης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Γυναικών και ως φαινόμενο είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε όλες τις κοινωνίες και τις κοινωνικές τάξεις.
Η βία κατά των γυναικών ως μηχανισμός καταστολής και καθυπόταξης στοχεύει στη διατήρηση της καθεστυκυίας τάξης πραγμάτων ανάμεσα στα φύλα, στον έλεγχο και στην υποταγή των γυναικών.
Η σεξιστική βία παίρνει διάφορες μορφές και διαστάσεις. Κάποιες από αυτές τις μορφές απαντώνται σε όλες τις πατριαρχικές κοινωνίες διαχρονικά και κάποιες άλλες μορφές εξαρτώνται από τις δομές κάθε επιμέρους κοινωνίας, την κουλτούρα, τη νοοτροπία και τα έθιμα του κάθε λαού και της κάθε εποχής.
Σε όλες τις σύγχρονες πατριαρχικές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, συναντώνται οι εξής βασικές μορφές σεξιστικής βίας: η βία κατά των γυναικών στα πλαίσια της οικογένειας, η κακοποίηση και ο βιασμός, το εμπόριο γυναικών με σκοπό τη σεξουαλική τους εκμετάλλευση και η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο της εργασίας. Επιπλέον, μπορούμε να προσθέσουμε και τις δομικού τύπου μορφές βίας, που είναι η πορνογραφία και η σεξιστική διαφήμιση.
Υπάρχουν μορφές βίας που συναντώνται με ιδιαίτερη έμφαση σε ορισμένες περιοχές, όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και οι λιθοβολισμοί γυναικών στην Αφρική και στην Ασία, οι θανατώσεις θηλυκών βρεφών στην Ινδία και στην Κίνα, οι αναγκαστικοί γάμοι σε χώρες της Ασίας κλπ.
Οι μορφές βίας κατά των γυναικών εντείνονται σε περιόδους πολιτικών ή κοινωνικοοικονομικών κρίσεων. Έτσι, κατά τη διάρκεια ή μετά τις εμπόλεμες συρράξεις παρατηρείται έξαρση των ομαδικών βιασμών και της σεξουαλικής δουλείας. Το φαινόμενο της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των γυναικών εντείνεται από τη φτώχεια και το ρατσισμό.
Ακόμα, παρατηρείται και διαπλοκή ψυχοκοινωνικών παραγόντων με ορισμένες μορφές σεξιστικής βίας. Η κακοποίηση των γυναικών συνδέεται και με τη δυναμική των ανθρωπίνων σχέσεων καθώς και με την κοινωνική μάθηση και διαπαιδαγώγηση.
Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε και την άσκηση βίας σε βάρος των λεσβιών σε όλες τις κοινωνίες. Η βία αυτή σχετίζεται άμεσα με την ομοφοβία και το σεξισμό αλλά και με τη γενικότερη τακτική της περιστολής της γυναικείας σεξουαλικότητας.
Β. Στοιχεία από τη χώρα μας.
1. Σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία και κακοποίηση, δόθηκαν στη δημοσιότητα το Μάιο του 2003 στατιστικά στοιχεία που αφορούν τις γυναίκες που απευθύνθηκαν στα συμβουλευτικά κέντρα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας. Σύμφωνα λοιπόν με αυτά, έγγαμες είναι το 67% των γυναικών που έπεσαν θύματα οικογενειακής βίας. Από αυτές, το 56% άρχισε να κακοποιείται μετά το γάμο. Απόφοιτες Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης είναι το 68%. Δράστης στο 81% των περιπτώσεων είναι ο σύζυγος. Τα στοιχεία, λοιπόν, που έχουμε είναι καθαρά ενδεικτικά και δεν μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε το πρόβλημα σε όλη του τη διάσταση γιατί αφορούν μόνο τις γυναίκες που ζήτησαν βοήθεια από τα Κέντρα Κακοποιημένων Γυναικών. Εκτιμάται ότι το εν λόγω πρόβλημα είναι πολύ πιο έντονο.
2. Σχετικά με το βιασμό υπάρχουν στοιχεία από μία έρευνα που είχε διεξαχθεί το 2001 από το ΠΑΝΤΕΙΟ Πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή κάθε χρόνο διαπράττονται στην Ελλάδα περίπου 4500 βιασμοί και σε ποσοστό 36,5%, η ηλικία των θυμάτων είναι κάτω των 18 ετών. Από αυτούς τους βιασμούς, οι 270 γίνονται γνωστοί στην αστυνομία, οι 183 καταλήγουν σε σύλληψη κάποιου υπόπτου, οι 47 φτάνουν στο ακροατήριο, οι 20 καταλήγουν σε καταδικαστική απόφαση και τελικά σε λιγότερους από 10 βιασμούς η στερητική της ελευθερίας ποινή που επιβάλλεται στο δράστη είναι μεγαλύτερη από 5 χρόνια.
3. Όσον αφορά την πορνεία, τα στοιχεία που υπάρχουν προέρχονται από το βιβλίο του καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Γρηγόρη Λάζου «Πορνεία και διεθνική σωματεμπορία στη σύγχρονη Ελλάδα». Σύμφωνα με αυτά, το έτος 1990 τα εξαναγκαστικά εκδιδόμενα άτομα ήταν 2100, ενώ οι μη εξαναγκαστικά εκδιδόμενες ήταν 3400 άτομα. Μετά από μια δεκαετία, το έτος 2000 τα εξαναγκαστικά εκδιδόμενα άτομα ήταν 19400 ενώ οι μη εξαναγκαστικά εκδιδόμενες ήταν μόνο 3800. Εκτιμάται ότι κατά το διάστημα 1990-2000 εκδόθηκαν συνολικά περίπου 77500 εξαναγκαστικά εκδιδόμενες. Για την ίδια περίοδο, οι 77500 εξαναγκαστικά εκδιδόμενες έφεραν το βάρος περίπου 145000000 πορνικών μισθώσεων και τα οικονομικά έσοδα της πορνείας απέδωσαν σε ετήσια έσοδα 7,3 δισεκατομμύρια ευρώ.
4. Τέλος, όσον αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, σύμφωνα με φυλλάδιο που είχε κυκλοφορήσει η Γραμματεία Γυναικών της ΓΣΕΕ το 1997, το 65% των εργαζομένων ελληνίδων είχε υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας.