του Αλεξέι Μπαριονουέβο
Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ζωή της Μαρίνα Σίλβα (Marina Silva) ξεκίνησε στην καρδιά του Αμαζονίου. Από την ηλικία των 11 ετών, περπατούσε καθημερινά 15 χιλιόμετρα για να βοηθά τον πατέρα της να συλλέγει καουτσούκ από τα δένδρα. Σήμερα πια, ως ίνδαλμα του περιβαλλοντικού κινήματος, έχει αφιερώσει τη ζωή της στην προστασία του ίδιου αυτού τροπικού δάσους.
Η Σίλβα εγκατέλειψε την πατρική οικία σε ηλικία 16 ετών, αναλφάβητη και σοβαρά άρρωστη από ηπατίτιδα και όδευσε στην πόλη του Ρίο Μπράνκο, σε αναζήτηση περίθαλψης και εκπαίδευσης. Εκεί έμαθε γραφή και ανάγνωση, αποφοίτησε από το κολέγιο κι έγινε δασκάλα και πολιτικός.
Ήταν στενή συνεργάτης του φίλου της Τσίκο Μέντες (Chico Mendes), συλλέκτη καουτσούκ και οικολόγου ακτιβιστή, που δολοφονήθηκε το 1988 από κτηματίες που αντιτίθεντο στην οικολογική δράση του. Όταν το 2002 ο Λουις Ινιάσιο Λούλα Ντα Σίλβα (Luiz Inácio Lula da Silva) εξελέγη πρόεδρος της Βραζιλίας, επέλεξε την κ. Σίλβα για υπουργό περιβάλλοντος της κυβέρνησής του. Υπό την καθοδήγησή της, η Βραζιλία εκπόνησε ένα εθνικό σχέδιο καταπολέμησης της αποψίλωσης των δασών και δημιουργίας «θυλάκων ιθαγενών» εκτάσεως όσο το Τέξας (700,000km2).
Πριν λίγο καιρό η κ. Σίλβα ανατάραξε την πολιτική ζωή της Βραζιλίας όταν ανακοίνωσε πως θα εγκατέλειπε μετά από τρεις σχεδόν δεκαετίες το «κόμμα εργατών» (PT) για να μεταπηδήσει στο «πράσινο κόμμα» (PV) πράγμα που καθιστά πολύ πιθανό πως θα είναι η υποψήφια του PV για την προεδρία στις προεδρικές εκλογές του 2010.
Σύμφωνα με τους πολιτικούς παρατηρητές, η προσωπική της ιστορία, εκείνη μιας γυναίκας με ταπεινή καταγωγή που ξεπέρασε τα εμπόδια της ασθένειας και της φτώχειας και κατάφερε να αναδειχθεί σε προσωπικότητα της κεντρικής πολιτικής σκηνής, είναι δυνατό να εμπνεύσει τους Βραζιλιάνους, που αναζητούν τον αντικαταστάτη του νυν προέδρου «Λούλα» Ντα Σίλβα, που διέτρεξε παρόμοια διαδρομή.
«Η Μαρίνα κέρδισε ό,τι έχει με το σπαθί της, κι αποδεικνύει πως όποιος έχει φτερά, μπορεί να πετάξει», λέει ο Χόρχε Βιάνα (Jorge Viana), πρώην κυβερνήτης του 'Ακρε, της γενέτειρας πολιτείας της κ. Σίλβα.
Τυχόν υποψηφιότητά της θα τη θέσει αντιμέτωπη στην Ντίλμα Ρούσεφ (Dilma Rousseff), την προσωπάρχη του προέδρου Ντα Σίλβα και προσωπική επιλογή του προέδρου για τη διαδοχή του. Οι πολιτικοί αναλυτές θυμίζουν πως οι σχέσεις των δύο γυναικών έχουν ψυχρανθεί από το 2003, μετά από διαφωνίες για το ζήτημα της αναπτυξιακής πορείας της Βραζιλίας, ιδίως της εγκατάστασης σταθμών παραγωγής ενέργειας, που η κ. Σίλβα αμφισβητούσε για περιβαλλοντικούς λόγους.
Η κίνηση αυτή της κ. Σίλβα «άλλαξε τα πολιτικά δεδομένα κι ανακάτεψε εξ αρχής την πολιτική τράπουλα», όπως μας είπε ο Ντέιβιντ Φλέισερ (David Fleischer), καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο της Μπραζίλια.
Όποια κυρία κι αν νικήσει, θα γράψει ιστορία. Η Βραζιλία ουδέποτε είχε μέχρι σήμερα γυναίκα πρόεδρο δημοκρατίας. Επίσης δεν είχε ποτέ μαύρο πρόεδρο, και η κ. Σίλβα είναι έγχρωμη.
Η κ. Σίλβα παραιτήθηκε από υπουργός περιβάλλοντος πέρσι, κατηγορώντας την κυβέρνηση πως ενέδιδε στις πιέσεις των επιχειρηματικών συμφερόντων και σκόπευε να «απαλύνει» τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που είχε επιβάλει ώστε να καμφθούν οι ρυθμοί αποψίλωσης του δάσους του Αμαζονίου. Παρέμεινε απλό μέλος της γερουσίας, από τα έδρανα της οποίας συνέχιζε να προωθεί την περιβαλλοντική της ατζέντα.
Σε μια συνέντευξη που μας έδωσε, η 51χρονη κ. Σίλβα δήλωσε απογοητευμένη από τις εσωκομματικές μάχες που χρειάστηκε να δώσει στο PT για να προωθήσει τη στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης.
«Σήμερα προτιμώ να εναποθέσω τις ελπίδες μου για το μέλλον της Βραζιλίας και του πλανήτη σε αυτό το κίνημα», μας δήλωσε αναφερόμενη στη μεταπήδησή της στο «πράσινο κόμμα».
Αν και δε λείπουν οι θαυμαστές της, αρκετοί πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν πως τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε στο παρελθόν η κ. Σίλβα θα υπονομεύσουν την πολιτική της αξιοπιστία σε μια προεδρική εκλογή. Η κ. Σίλβα έχει νοσηλευτεί για ηπατίτιδα, ελονοσία και μόλυνση από βαρέα μέταλλα.
Αλλά τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε η αντίπαλός της κ. Ρούσεφ, που έκανε πρόσφατα χημειοθεραπεία προκειμένου να αντιμετωπίσει το λέμφωμα από το οποίο πάσχει, οδήγησαν πολλά στελέχη του περιβάλλοντος του προέδρου Ντα Σίλβα να προσπαθήσουν να τον μεταπείσουν ώστε να ορίσει άλλο διάδοχο ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2010.
Στη Βραζιλία είναι ακόμα νωπές οι μνήμες από την περίπτωση του δημοφιλούς Τανκρέδο Νέβες (Tancredo Neves), που το 1985 εξελέγη πρόεδρος ενώ ασθενούσε βαριά και ξεψύχησε πριν αναλάβει τα καθήκοντά του.
Από την άλλη, είναι αλήθεια πως η κ. Σίλβα πέρασε όλη της τη ζωή διαψεύδοντας όσους την αμφισβητούσαν.
Γεννημένη στο Σερινγκάλ Μπακάτσο, μια μικρή κοινότητα συλλεκτών καουτσούκ του 'Ακρε, η κ. Σίλβα είχε δέκα αδέλφια, από τα οποία τρία πέθαναν σε μικρή ηλικία. Ο πιο κοντινός γείτονας της οικογένειας απείχε μία ώρα πεζοπορίας μέσα στο πυκνό δάσος. Την περίοδο των βροχών, όταν το οικογενειακό αυτοκίνητο κολλούσε στο λασπερό δρόμο, η διαδρομή έως το Ρίο Μπράνκο (70km) μπορούσε να διαρκέσει μια ολόκληρη εβδομάδα, μας λέει η Σίλβα.
Η οικογένειά της κατέβαλε βαρύ τίμημα στις κακές υγειονομικές συνθήκες της περιοχής: η μητέρα της πέθανε όταν η κ. Σίλβα ήταν 11 ετών. Δύο νεαρότερες αδερφές της επίσης πέθαναν, από ιλαρά και ελονοσία. Όταν έφθασε σε ηλικία 11 ετών, άρχισε να εργάζεται ως βοηθός του πατέρα της στη συλλογή του καουτσούκ. Συνήθως έφευγαν από το σπίτι στις 5π.μ κι επέστρεφαν μετά δώδεκα ώρες. Σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η οικογενειακή παραγωγή, ο πατέρας τους έστελνε τη Σίλβα και τις αδερφές της μόνες στο δάσος, για να συλλέξουν καουτσούκ σε διαφορετικές περιοχές από ότι εκείνος. Προκειμένου να μην την κλέβουν ή την εξαπατούν οι μεσάζοντες, μας λέει πως ο πατέρας της τής δίδαξε από μικρή πρακτική αριθμητική.
Όταν η κ. Σίλβα ασθένησε από ηπατίτιδα, αποφάσισε να αναζητήσει θεραπεία στο Ρίο Μπράνκο. Εντωμεταξύ φιλοδοξούσε να σπουδάσει και να μονάσει.
Εγγράφηκε σε ένα σεμινάριο αλφαβητισμού για ενήλικες ενώ παράλληλα εργαζόταν ως υπηρέτρια, κι έτσι τελείωσε το δημοτικό σχολείο. Στις διακοπές επέστρεφε στο πατρικό της σπίτι και βοηθούσε τον πατέρα της στη συλλογή καουτσούκ.
Εγκατέλειψε τα σχέδιά της να ασπαστεί το μοναχισμό και εγγράφηκε στο κολέγιο, από όπου πήρε πτυχίο ιστορίας σε ηλικία 26 ετών.
Στο πανεπιστήμιο έγινε μέλος του «επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος» μιας παράνομης οργάνωσης που αντιστεκόταν στη στρατιωτική δικτατορία που κυβερνούσε τότε τη χώρα. Εκείνη την περίοδο συνάντησε τον κ. Μέντες (Mendes), ένα συλλέκτη καουτσούκ που οργάνωνε τους εργάτες προκειμένου να τους ενημερώσει για τους κινδύνους από την αποψίλωση και τον εμπρησμό του δάσους, αλλά και για τις βίαιες μετακινήσεις των ιθαγενών του Αμαζονίου.
Η κ. Σίλβα εντάχθηκε στο κίνημα του κ. Μέντες, πράγμα που την οδήγησε στην πολιτική. Εξελέγη δημοτική σύμβουλος στο Ρίο Μπράνκο και στη συνέχεια εκπόρθησε το πολιτειακό κοινοβούλιο και την ομοσπονδιακή γερουσία.
Χάρη στην προσήλωσή της στην υπόθεση της προστασίας του Αμαζονίου, η κ. Σίλβα γρήγορα αναδείχθηκε στην «κατ' εξοχήν εκπρόσωπο του βραζιλιάνικου περιβαλλοντικού κινήματος» λέγει ο Στιβ Σβάρτζμαν (Steve Schwartzman) διευθυντής πολιτικών διαχείρισης τροπικών δασών στο «ταμείο περιβαλλοντικής άμυνας» (EDF) της Ουάσινγκτον και παλιός της φίλος. «Η Μαρίνα ήταν αναπόσπαστο μέλος του κινήματος που κατέστησε εθνικό ζήτημα στη Βραζιλία την αποψίλωση του Αμαζονίου και την αναζήτηση ενός εναλλακτικού προτύπου για την ανάπτυξή του», μας θυμίζει.
Η αγωνιστικότητά της αναγνωρίστηκε από διεθνείς περιβαλλοντικές ομάδες σε ολόκληρο τον κόσμο, πόσο μάλλον που υπολογίζεται πως η συνέχιση της εκμετάλλευσης του Αμαζονίου από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους θα ήταν δυνατό να επιδεινώσει την κλιματική αλλαγή. Αν και η αποψίλωση συνεχίζεται, οι ρυθμοί της είχαν μειωθεί αισθητά από το 2004 ως το 2007.
Αλλά το Μάιο του 2008 η κ. Σίλβα παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού περιβάλλοντος κατηγορώντας τη «στασιμότητα» της περιβαλλοντικής πολιτικής της κυβέρνησης. Στη συνέχεια ήταν η μόνη σχεδόν φωνή στην κυβερνώσα παράταξη που εναντιώθηκε στην οικοδόμηση φραγμάτων για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και τη νομιμοποίηση της καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.
Μολοταύτα, μας διαβεβαιώνουν μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι περισσότερες από τις πολιτικές που επέβαλε κατά τη διάρκεια της υπουργίας της εξακολουθούν να βρίσκονται εν ισχύ.
Η ίδια συνεχίζει να τιμά τον πρόεδρο «Λούλα» Ντα Σίλβα που τον θεωρεί «σύγχρονο ήρωα», δίπλα στον Νέλσον Μαντέλα (Nelson Mandela) και τον Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama), ιδίως για το έργο του υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος της Βραζιλίας. Αλλά υπογραμμίζει πως η κυβέρνηση οφείλει να προασπίσει τα κεκτημένα: «είχα την τύχη να πετύχω ορισμένα πράγματα, αλλά η Βραζιλία κι ο κόσμος χρειάζονται πολύ περισσότερα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου