Τι γεννάει έναν εμφύλιο

Tου Xρηστου Γιανναρα

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Κάποτε η «Αριστερά» στην πολιτική σήμαινε κοινωνιοκεντρικές προτεραιότητες. Αυτοκαθοριζόταν η Αριστερά ως εναντίωση στις ατομοκεντρικές προτεραιότητες της «Δεξιάς». Η Δεξιά σκόπευε στην πολιτική κατασφάλιση της ατομικής επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, της ελευθερίας των ατομικών επιδιώξεων κέρδους. Οταν η αγορά αφήνεται να λειτουργήσει ελεύθερη, δίχως κεντρικό έλεγχο, τότε οι εγωιστικές επιδιώξεις των ατόμων αθροίζονται στο «πηλίκον μιας μέσης ευτυχίας» - ευζωίας για όλους.
Σε αυτή τη λογική της Δεξιάς η Αριστερά έβλεπε απειλή απανθρωπίας: την κατάφαση του νόμου της φυσικής επιλογής (επιβίωσης και επιβολής) του ισχυροτέρου, την ελευθερία της ζούγκλας. Αντέτασσε η Αριστερά μιαν αντίληψη της πολιτικής που αποβλέπει στον κοινωνικό (μέσω του κράτους) έλεγχο της οικονομίας, ώστε να αποτρέπεται η ασυδοσία της κερδοσκοπικής απληστίας, η ανελευθερία που προκύπτει από την οικονομική ανισότητα.
Κάθε μη δογματική (μη ολοκληρωτικού χαρακτήρα) Αριστερά σέβεται το αίτημα της οικονομικής ελευθερίας, δηλαδή του ελεύθερου ανταγωνισμού. Πιστεύει ωστόσο στην παρέμβαση του κράτους προκειμένου να εξασφαλίζεται για όλους η βασική και πρωταρχική ελευθερία, η ελευθερία από εκείνη την ανέχεια που γίνεται ανασταλτική κάθε δυνατότητας άλλων επιλογών και πρωτοβουλιών.
Βέβαια, η θεωρία και η πρακτική της πολιτικής Αριστεράς και της πολιτικής Δεξιάς γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στον κόσμο της δυτικής Νεωτερικότητας, κόσμο παγιδευμένον (με εθισμούς αιώνων) στην ατομοκρατία - σε απολυτοποιημένες ατομοκεντρικές προτεραιότητες. Η ρωμαιοκαθολική θρησκευτικότητα (αυγουστίνεια, θωμιστική, καρτεσιανή), όσο και οι προτεσταντικές της αποφύσεις, είχαν παγιώσει στη Δύση την έμπρακτη επιδίωξη της ατομικής αξιομισθίας, της ατομικής δικαίωσης, της ατομικής σωτηρίας - ήταν ο άξονας οργάνωσης του ιδιωτικού και του κοινού βίου. Και η εξέγερση των Νεώτερων Χρόνων ενάντια στη βασανιστική αυτή θρησκευτικότητα απέρριψε μετά βδελυγμίας το μεταφυσικό «εποικοδόμημα», όχι όμως και τη βάση της ατομοκρατίας την παγιωμένη στη νοο-τροπία και στην πρακτική του δυτικού ανθρώπου. Η πολιτική Δεξιά και η πολιτική Αριστερά θεμελιώθηκαν και αναπτύχθηκαν πάνω στην ίδια και αδιαφοροποίητη βάση ιστορικά εμπεδωμένου ατομοκεντρισμού.
Ετσι, η Δύση μίλησε (και μιλάει) για «σοσιαλισμό», δηλαδή για «κοινωνισμό», αλλά με τις προδιαγραφές που επιβάλλει το νοηματικό περιεχόμενο της λατινικής societas: Societas ήταν και είναι ο «εταιρισμός ατόμων επί κοινώ συμφέροντι». Η σημασία της ελληνικής λέξης «κοινωνία», η θεωρία και η πρακτική που σημασιοδοτήθηκαν με αυτή τη λέξη μέσα στους αιώνες, έμειναν άγνωστες στην ευρωπαϊκή Αριστερά.
Με τα παιδαριώδη «μεταφυσικά» ιδεολογήματα του Μαρξισμού (την ιστορικο-υλιστική του ανθρωπολογία: τις ερμηνείες του για τη γένεση της συνείδησης και της γλώσσας από την ανάγκη καταμερισμού της εργασίας!) η societas ταυτίστηκε νοηματικά με το αριθμητικό άθροισμα αδιαφοροποίητων ατόμων και το «σοσιαλιστικό» όραμα με την κολλεκτίβα.
Δεν είναι τυχαίο που ο ατομοκεντρικός χριστιανισμός της Δύσης έσπευσε να συμμαχήσει με την πολιτική Δεξιά και όχι με την πολιτική Αριστερά. Τα «χριστιανοδημοκρατικά» κόμματα φιλοδόξησαν να αντιπαλέψουν τον κολλεκτιβιστικό σοσιαλισμό προκειμένου να διασώσουν κάποια «χριστιανική» (γράφε: ηθικιστική) και κάποια «δημοκρατική» (μη ολοκληρωτική) εκδοχή της πολιτικής. Η απουσία του Ελληνισμού και της εκκλησιαστικής (της λεγόμενης «ορθόδοξης») εκδοχής του Χριστιανισμού από τις κοσμογονικές πολιτικές διεργασίες των δύο τελευταίων αιώνων συνιστούν αναπηρία για τον πολιτικό πολιτισμό της Ευρώπης. Η δυναμική του νοηματικού φορτίου της λέξης «κοινωνία» και οι ιστορικές της πραγματοποιήσεις (από την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία ώς την κοινότητα τη «βυζαντινή» και των χρόνων της Τουρκοκρατίας ή του λαϊκού σώματος της «ενορίας») είναι δεδομένα άγνωστα για τους πολιτικούς προβληματισμούς της Δύσης, αλλά και του μεταπρατικού (εν πολλοίς αφελληνισμένου) Νεώτερου Ελληνισμού. Μιμητικός εκ γενετής ο Νεώτερος Ελληνισμός αναμηρυκάζει και πιθηκίζει τη γλώσσα και τις σκοποθεσίες της Δεξιάς και της Αριστεράς στη Δύση, απαράλλαχτα όπως όλες οι κοινωνίες του ιστορικού περιθώριου, οι «καθυστερημένες» μεταπρατικές κοινωνίες.
Αν και απομίμηση του δυτικού ατομοκεντρικού πρωτοτύπου η Αριστερά στη σύγχρονη Ελλάδα απηχούσε αρχικά (και ανεπίγνωστα) -κυρίως στα λαϊκά στρώματα τα λιγότερο ή καθόλου «διαφωτισμένα»- κάτι από τη βιωματική αίσθηση της ελληνικής λέξης «κοινωνία»: Να είσαι «αριστερός» σήμαινε θυσιαστική ανιδιοτέλεια, ετοιμότητα διακινδύνευσης, διωγμών, κακουχίας, φυλακίσεων, εξορίας για χάρη ενός κοινωνικού οράματος που ο ίδιος δεν θα προλάβαινες να το ζήσεις.
Αυτό το ήθος της Αριστεράς σαρώθηκε κυριολεκτικά και αφανίστηκε με την εμπέδωση και στην Ελλάδα της «εξατομίκευσης» που οργανικά συνεπέφερε η κυριαρχία της απόλυτης (και ηδονικής) προτεραιότητας του καταναλωτισμού. Η «Αριστερά» ταυτίστηκε «ανεπαισθήτως» με την πιο σκληρυμένη απαίτηση ατομοκεντρικών δικαιωμάτων. Σήμερα στην Ελλάδα, με την Αριστερά ως λεοντή και πρόσχημα, τα ωμά συμφέροντα συνασπίζονται σε συντεχνίες, εξωραΐζουν τις πιο χυδαίες πρακτικές αντικοινωνικής συμπεριφοράς σαν «μορφές πάλης» και «αγώνων». Στο όνομα της Αριστεράς ο πιο βάναυσος, κτηνώδης εκβιασμός του κοινωνικού συνόλου από θρασύτατες επιμέρους ομάδες μεθοδεύει απεργίες με το μεγαλύτερο δυνατό «κοινωνικό κόστος», σκοπεύει δηλαδή στον θελημένο σαδιστικό βασανισμό όσο γίνεται περισσότερων συνανθρώπων.
Πίσω από το προσωπείο της Αριστεράς συνωστίζονται οι πιο μανιασμένοι αρνητές της δημοκρατίας. Φανατισμένοι στην αρράγιστη πεποίθησή τους ότι ο κόσμος όλος πρέπει να υποταχθεί στο εγώ τους, στα θελήματα και αιτήματά τους: Ολοι οι υπόλοιποι να τους εξασφαλίζουν δωρεάν δασκάλους, δωρεάν βιβλία, δωρεάν σίτιση, δωρεάν στέγαση και συγκοινωνίες, οπωσδήποτε (σε οσαδήποτε χρόνια) πτυχίο και αμέσως μετά έτοιμη κερδοφόρα δουλειά. Στο μεταξύ αυτοί, όταν δυσαρεστούνται, να καίνε Τράπεζες, να καίνε τα σχολειά τους, να λεηλατούν μαγαζιά, να πυρπολούν αυτοκίνητα, με το «ακαδημαϊκό άσυλο» να προστατεύει (ως «κοινωνική κατάκτηση»!) κάθε έγκλημα, παρανομία και βαναυσότητα.
Βέβαια, από μια τέτοια ιταμή καπηλεία της Αριστεράς κάποιοι καρπώνονται προβολή, δημοσιότητα, τιμές «πολιτικών (ή συνδικαλιστικών) ηγετών», ζουν την ηδονή της εξουσίας με πλησμονή ασύγκριτα υπέρτερη από τα όσα απολαμβάνει ο πιο αχαλίνωτος καπιταλιστής ή άλλοτε ο φεουδάρχης, ο απόλυτος αυθέντης σωμάτων, ψυχών, συνειδήσεων. Αρκεί η τηλεοπτική εικόνα της ηγεσίας των αυτοαποκαλούμενων «αριστερών» κομμάτων ή του σοσιαλεπώνυμου «κινήματος» -εικόνα καθ' έξιν θρασύτατης φενάκης ή δογματισμού που καταλήγει σε αμβλύνοια- για να θρηνήσει απελπισμένα κάθε ειλικρινής εραστής κοινωνιοκεντρικών οραμάτων.