H επόμενη απεξάρτησή σας: το ΙΧ!

της Σίμπιλ Χάμαν

Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το αυτοκίνητο μοιάζει με το τσιγάρο: όσο περισσότερο τα καταναλώνουμε, τόσο περισσότερο απαραίτητο το βρίσκουμε. Πάρτε τον πρώτο πρωινό καφέ, με το απλανές βλέμμα καρφωμένο στο πουθενά, και στη συνέχεια το μικρό διάλειμμα ενώ ο υπολογιστής κάτι «κατεβάζει» ή την ανακούφιση μετά από ένα κακό τηλεφώνημα. Αν ένας καπνιστής προσπαθήσει να φανταστεί τις περιστάσεις αυτές χωρίς τσιγάρο, θα του φανούν σα μια αβάσταχτη διαδοχή βασανιστικών στιγμών γεμάτων στέρηση.
Μα ποια σχέση έχουν οι μη-καπνιστές με τους μη-οδηγούς ΙΧ; Μα αμφότεροι ορίζονται αρνητικά, λες και τους λείπει κάτι ζωτικό. Ας τελειώνουμε με αυτήν την παρεξήγηση, άπαξ δια παντός: σας ευχαριστούν πολύ για την συμπαράσταση, αλλά όχι, δε τους λείπει τίποτα απολύτως. Διότι, σε αντίθεση με μία διαδεδομένη γνώμη, το αυτοκίνητο δεν είναι συνώνυμο της ελευθερίας, αλλά της εξάρτησης. Η απουσία του όχι μόνο δεν είναι μειονέκτημα, αλλά ευνοεί την κινητικότητα, έστω κι αν πρόκειται για μία κινητικότητα διαφορετική.

Το αυτοκίνητο δημιουργεί πόλεις-ζούγκλες
Οφείλεται στην ίδια τη φύση της πόλης. Εξ ορισμού πόλη σημαίνει πυκνή δόμηση. Πόλη είναι εκείνο το μέρος όπου συγκεντρώνονται πλήθη σε μικρό χώρο και άρα οι αποστάσεις μικραίνουν. Από το Σαν Τζιμινιάνο του μεσαίωνα έως το σημερινό Μανχάταν και το Τόκιο, η πόλη εκ φύσεων τείνει να κερδίζει σε ύψος, και όχι σε έκταση. Το αυτοκίνητο όμως πρεσβεύει την ακριβώς αντίστροφη λογική και δεν συμβιβάζεται με την αστική κάθετη δόμηση.
Καθώς απαιτεί χώρο για να ελιχθεί, το αυτοκίνητο εξαναγκάζει την πόλη να εκτείνεται οριζοντίως, παράγοντας εκτεταμένους «νεκρούς» κι ανθυγιεινούς χώρους. Μην κοιτάτε μόνο το Λος 'Αντζελες, αλλά ακόμα και τη Βιέννη, με όλους αυτούς τους αχανείς χώρους στάθμευσης εμπρός στα εμπορικά κέντρα και στα προάστια.

Το αυτοκίνητο σε πάει, δεν το πας
Όποιος μετακινείται με τα πόδια, με ποδήλατο ή με τα μέσα μαζικής μετακίνησης, είναι κύριος των κινήσεών του. Μπορεί να σταματά, να προχωρά, να κάνει μεταβολή όποτε το επιθυμεί.

Το αυτοκίνητο σε κλείνει στο καβούκι σου
Ως χώρος επικοινωνίας και ανέλπιστων συναντήσεων, ο δρόμος είναι ο κατ' εξοχήν δημόσιος χώρος. Για τα αυτοκίνητα όμως, που το μόνο που κάνουν είναι να πηγαίνουν από τον ένα χώρο στάθμευσης στον άλλο, η διαδρομή δεν έχει σημασία. Ο δημόσιος χώρος συρρικνώνεται σε ένα απλό «παραγέμισμα» μεταξύ προορισμών, που το μόνο που μπορείς να το κάνεις είναι να το διασχίσεις όσο το δυνατό πιο ανώδυνα.

Το αυτοκίνητο ευνοεί τη σπατάλη
Χωρίς αυτοκίνητο, κουβαλάμε περισσότερα πράγματα. Κι όποιος κουβαλά μαζί του όλα όσα χρειάζεται, εν γένει σπαταλάει λιγότερα λεφτά. Η ζωή χωρίς ΙΧ λοιπόν, οδηγεί σε εξυπνότερη κατανάλωση.
Αντί να σπαταλάς το απόγευμα του Σαββάτου σου γεμίζοντας το πορτ-μπαγκάζ του ΙΧ σου για να ικανοποιήσεις τις ανάγκες της οικογένειάς σου, πάμε κάθε τόσο στο μαγαζάκι κοντά στο σπίτι μας. Πράγμα που επιτρέπει στα μικρά μαγαζιά -που συμβάλουν τόσο στην ομορφιά της αστικής ζωής- να συνεχίσουν να επιζούνε. Κι είναι φυσικό τα μικρά μαγαζιά να συγκεντρώνονται περισσότερο στο κέντρο των πόλεων, παρά στα προάστια.
Το αυτοκίνητο περιορίζει την ανεξαρτησία μας
Όσοι παρ' όλα αυτά σκέφτονται να μετακομίσουν στα προάστια για χάρη των παιδιών, κάνουν σοβαρό λάθος: ελλείψει μικρών αποστάσεων, δε θα μπορούν να πάνε πουθενά χωρίς αυτοκίνητο (πράγμα που σημαίνει διαρκή συνύπαρξη ενηλίκων, ανηλίκων και εφήβων).
Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η εγγύτητα και η πυκνότητα των αστικών υποδομών και των μέσων μαζικής μετακίνησης αυξάνουν την κινητικότητα και την ελευθερία μας.

Το αυτοκίνητο είναι ακριβό
Μα η ζωή στο κέντρο δεν είναι δυνατή για όλο τον κόσμο, θα μας πούνε. Είναι αλήθεια, αλλά σκεφτείτε να καταργούσατε τις δαπάνες για το ΙΧ σας και να μεταφέρατε τα χρήματα στην στέγασή σας... Θα σας περίσσευαν κάμποσα λεφτά για να κυκλοφορείτε με ταξί!
Μιλώντας πάντα για το κόστος, που είναι ένα από τα πιο μελανά σημεία της αυτοκίνησης, ας σημειώσουμε απλά πως η κατοχή ενός αυτοκινήτου από μόνη της απαιτεί να το χρησιμοποιούμε για να αποσβέσουμε το κόστος του. Με άλλα λόγια: εφόσον το έχουμε είμαστε αναγκασμένοι να το χρησιμοποιούμε.

Το αυτοκίνητο είναι ανελαστικό
Κάθε μετακίνηση, κάθε ταξίδι έχει το ιδεώδες μέσο μετακίνησης. Τα παιδιά πάνε σχολείο με ποδήλατο, για να μετακομίσουμε ενοικιάζουμε ένα φορτηγό, στέλνουμε με ντελίβερι μια κάσα κρασιά, το βράδυ γυρνάμε σπίτι με ταξί, στέλνουμε τις βαλίτσες μας με το τρένο (κι ελπίζουμε να φτάσουν σωστά).
Χωρίς αυτοκίνητο, είμαστε ελεύθεροι να επιλέγουμε το τρόπο μετακίνησης που είναι καλύτερα προσαρμοσμένος στη συγκεκριμένη κατάσταση. Με αυτοκίνητο, οι επιλογές μας περιορίζονται δραστικά, αφού το κόστος κάθε διαφορετικού τρόπου μετακίνησης προστίθεται στο -ήδη αυξημένο- κόστος του ΙΧ.
Το αυτοκίνητο μας περιορίζει. Μειώνει την κινητικότητά μας, το οπτικό μας πεδίο, τον εισόδημα και το δημόσιο μας χώρο. Δεν καταβροχθίζει μόνο καύσιμα αλλά και χρόνο, που θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε στους αγαπημένους μας ή κάποιο χόμπι μας. Μας γεμίζει το μυαλό με έννοιες για αλυσίδες, κλήσεις, μωρουδιακά καθίσματα, χαραγμένα σασί, κουπόνια πάρκινγκ, διόδια, μετρήσεις χιλιομέτρων για σέρβις ή βενζίνη, ασφάλειες, φόρους.
Οποία ευχαρίστηση να τα ξεφορτωθείς όλα αυτά! Μπορείς να το κάνεις εύκολα!