Δευτέρα 20 Ιουλίου 2009

Οι νόμοι περί πνευματικών δικαιωμάτων απειλούν τις ελευθερίες μας στο διαδίκτυο

του Κρίστιαν Ένγκστρομ

Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αν αναζητήσετε τον Έλβις Πρίσλεϊ (Elvis Presley) στη «βικιπαίδεια» θα βρείτε μπόλικο κείμενο κι ελάχιστες εικόνες, που η πρόσβασή τους είναι ελεύθερη για το κοινό. Λόγω των νόμων όμως περί «πνευματικών δικαιωμάτων» δε θα βρείτε ούτε μουσική, ούτε τρέιλερ από ταινίες. Πράγματα που νομίζουμε πως ανήκουν στην κοινή πολιτιστική μας κληρονομιά, τελικά δεν «μας» ανήκουν ούτε στο ελάχιστο.
Στο «μάι σπέις» ή το «γιου τουμπ» δημιουργικοί άνθρωποι «ανεβάζουν» ηχητικά ντοκουμέντα με δική τους βιντεογράφηση, ώστε να τα χαρούν οι συμπολίτες τους, έως ότου τα εντοπίζουν οι μεγάλες κινηματογραφικές και μουσικές εταιρείες και στη θέση τους αναρτώνται προειδοποιήσεις περί παραβίασης των νόμων για τα πνευματικά δικαιώματα.
Η τεχνολογία ανοίγει δυνατότητες, που τις κλείνουν όμως οι νόμοι για τα πνευματικά δικαιώματα.
Δεν ήταν αυτός ο σκοπός μας. Οι νόμοι για τα πνευματικά δικαιώματα γεννήθηκαν για να ενθαρρύνουν τη δημιουργία πολιτιστικών αγαθών, όχι για να την περιορίσουν. Αυτό θα αρκούσε για να σκεφτούμε πως χρειάζεται μια αλλαγή.
Αλλά το ισχύον καθεστώς έχει και μία άλλη, πολύ χειρότερη παρενέργεια: προκειμένου να τηρηθούν οι νόμοι για τα πνευματικά δικαιώματα, τα κράτη αρχίζουν σπεύδουν πλέον να ελέγχουν ακόμα και τις ιδιωτικές μας επικοινωνίες.
Η ανταλλαγή αρχείων γίνεται εξ ορισμού μεταξύ ατόμων. Ο μόνος τρόπος να ελέγξεις αυτή τη διαδικασία είναι ελέγχοντας την ιδιωτική επικοινωνία μεταξύ δύο απλών πολιτών. Παρά τη συντριβή του «νάπστερ», του «καζάα» και άλλων προγραμμάτων ανταλλαγής αρχείων μεταξύ ατόμων, ο όγκος των ανταλλαγών αυξήθηκε με γεωμετρική πρόοδο. Όσες παρόμοιες πλατφόρμες κι αν κλείσουν οι αρχές, ο κόσμος πάντα θα βρίσκει τρόπο να ανταλλάσσει αρχεία με «κατοχυρωμένα» πνευματικά δικαιώματα, μέσω του ηλεκτρονικού του ταχυδρομείου ή «κλειστών», ιδιωτικών δικτύων. Κι αν το κάνουμε αυτό, τι θα γίνει δηλαδή, θα επιχειρήσει το κράτος να ελέγχει όλη την ηλεκτρονική μας αλληλογραφία και κάθε «κλειστό» δίκτυο;
Για όσο καιρό θα μας επιτρέπεται να επικοινωνούμε ιδιωτικά, αυτό θα αξιοποιείται για την ανταλλαγή «κατοχυρωμένων» περιεχομένων. Προκειμένου να αποτραπεί κάθε δυνατότητα ανταλλαγής περιεχομένων, θα πρέπει αναγκαστικά να καταργηθεί το δικαίωμα της ιδιωτικής επικοινωνίας! Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Η κοινωνία αναγκαστικά θα κάνει μία επιλογή.
Ο κόσμος βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες πληροφορίας έχουν τέτοια ισχύ που, ό,τι κι αν κάνουμε, οι κοινωνίες μας θα αλλάξουν. Προς ποια κατεύθυνση όμως, δεν το ξέρουμε ακόμα.
Η τεχνολογία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί προκειμένου να δημιουργηθεί μία κοινωνία του «μεγάλου αδερφού» πέραν των χειρότερων εφιαλτών μας, όπου τα κράτη και οι επιχειρήσεις θα ελέγχουν την καθημερινή μας ζωή και στη μικρότερη λεπτομέρειά της. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία, η κυβέρνηση χρειαζόταν δεκάδες χιλιάδες πράκτορες για να παρακολουθούν τους κατόχους γραφομηχανών, μολυβιών ή αρχείων. Σήμερα την ίδια δουλειά μπορεί να την κάνει ένας υπολογιστής με το πάτημα ενός κουμπιού, και ένα εκατομμύριο φορές ταχύτερα. Υπάρχουν δε ένα σωρό πολιτικοί που πολύ θα το ήθελαν αυτό το κουμπί.
Η ίδια αυτή τεχνολογία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να ευνοήσει τον αυθορμητισμό, τη συνεργασία, την ποικιλομορφία. Μια κοινωνία όπου οι πολίτες δε θα είναι πια απλά παθητικοί καταναλωτές πληροφορίας και πολιτιστικών αγαθών που τους ταΐζουν τα μίντια, αλλά δραστήριοι συμμέτοχοι, που συνεργάζονται στο ταξίδι τους στο μέλλον.
Το διαδίκτυο βρίσκεται ακόμα στην βρεφική του ηλικία, κι όμως συμβαίνουν απίστευτα,. σχεδόν μαγικά, πράγματα. Δείτε το «λίνουξ», το δωρεάν λειτουργικό σύστημα για τους υπολογιστές, ή την «βικιπαίδεια», τη δωρεάν εγκυκλοπαίδεια. Παρατηρείστε το συμμετοχικό πνεύμα του «μάι σπέις» ή του «γιου τουμπ», την ανάπτυξη του «πάιρεϊτ μπέι» που κάνει τον παγκόσμιο πολιτισμό προσβάσιμο σε όποιον έχει ίντερνετ. Όπου όμως η τεχνολογία ανοίγει νέες δυνατότητες, έρχονται οι νόμοι μας για τα πνευματικά δικαιώματα και κάνουν ό,τι μπορούν για να τις περιορίσουν. Το «λάινουξ» δεινοπαθεί από τις ρυθμίσεις για τις ευρεσιτεχνίες -τα υπόλοιπα από τους νόμους για τα πνευματικά δικαιώματα.
Το κοινό αντιλαμβάνεται σταδιακά την ανάγκη για αλλαγή. Αυτός ήταν ο λόγος που το «κόμμα των πειρατών» (PP) έλαβε 7.1% στις ευρωεκλογές στη Σουηδία κι εξέλεξε έναν ευρωβουλευτή, για πρώτη φορά στην ιστορία.
Το πρόγραμμά μας προβλέπει τη μεταρρύθμιση των νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων και τη σταδιακή κατάργηση του συστήματος των ευρεσιτεχνιών. Εναντιωνόμαστε στη μαζική παρακολούθηση και τη λογοκρισία στο διαδίκτυο, όπως εξάλλου και στην κοινωνία γενικά. Θέλουμε μία Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πιο δημοκρατική, με μεγαλύτερη διαφάνεια.
Κι αυτό είναι όλο μας το πρόγραμμα.
Σκοπεύουμε να αφιερώσουμε όλο μας το χρόνο και όλη μας την ενέργεια για να προστατεύσουμε τις βασικές δημοκρατικές ελευθερίες στο διαδίκτυο και πέραν αυτού. Εφτά Σουηδοί στους εκατό συμφώνησαν μαζί μας πως αυτή η υπόθεση αξίζει τον κόπο να αφήσουν κατά μέρος τις υπόλοιπες πολιτικές τους διαφορές και να μας υποστηρίξουν.
Οι πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν την επόμενη πενταετία θα είναι κατά πάσα πιθανότητα καθοριστικής σημασίας για το πώς θα πορευτούμε στην κοινωνία της πληροφορίας -και άρα θα επηρεάσουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων τα πολλά επόμενα χρόνια.
Θα επιτρέψουμε στις φοβίες μας να μας οδηγήσουν σε μία δυστοπική κοινωνία του «μεγάλου αδερφού», ή θα έχουμε το θάρρος και τη σωφροσύνη να επιλέξουμε ένα συναρπαστικό μέλλον, σε μία ελεύθερη και ανοικτή κοινωνία;
H επανάσταση της πληροφορίας συμβαίνει εδώ και τώρα. Επαφίεται πλέον σε εμάς να επιλέξουμε τι μέλλον θέλουμε.

Δεν υπάρχουν σχόλια: