Ο εξτρεμισμός είναι συντηρητισμός

της Σώτης Τριανταφύλλου

Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Σώτη Τριανταφύλλου -που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις- δέχτηκε πριν από μία εβδομάδα άνανδρη επίθεση από μερικούς αυτοαποκαλούμενους αντιεξουσιαστές. Η στιγμή της επίθεσης ωστόσο δεν κατάφερε να ακυρώσει την παρουσίαση του νέου της αυτοβιογραφικού βιβλίου «o χρόνος πάλι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Η ζωή, η πολιτική και η ελευθερία, έτσι όπως μπλέκονται με τη γραφή, ήταν το κίνητρο για να μιλήσει στην «Free Sunday» η καταξιωμένη συγγραφέας.

Μαριαλένα Σπυροπούλου (ΜΣ)

ΜΣ: Κυρία Τριανταφύλλου, πριν από μία εβδομάδα δεχτήκατε μια επίθεση στο κέντρο των Εξαρχείων, στον πολυχώρο «φλοράλ», ενώ παρουσιάζατε το νέο σας βιβλίο. Υπάρχει κάτι που θυμάστε από τον τρόπο που σας πλησίασαν; Πώς ήταν αυτοί που σας επιτέθηκαν; Είχατε τη δυνατότητα να δείτε τα πρόσωπά τους ή ήταν καλυμμένα;
Σώτη Τριανταφύλλου (ΣΤ): Κυρία Σπυροπούλου, αυτά τα επεισόδια είναι αστειότητες! Βαλκανολεβέντικες! Όχι, δεν τους είδα καλά, διότι τα μάτια μου γέμισαν κρόκο και ασπράδι αυγού... Φαιδρά πράγματα! Επρόκειτο ωστόσο για ενήλικες, συνδικαλιστές ακροαριστερούς ή αριστερο-αναρχικούς που με καθύβριζαν, όπως συνηθίζουν. Τα μέλη τέτοιων ομάδων δεν καλύπτουν τα πρόσωπά τους διότι νομίζουν ότι προβαίνουν σε επαναστατικές και ένδοξες πράξεις. Στην πραγματικότητα, κάνουν μια τρύπα στο νερό.
ΜΣ: Γιατί πιστεύετε ότι μπορεί εσείς να είστε στόχος για μια ομάδα αντιεξουσιαστών; Εσείς πώς

την αντιλαμβάνεστε αυτή την έννοια; Το ρωτώ διότι θα μπορούσε κάποιος να πει ότι σε όλη τη ζωή σας επιλέξατε να μείνετε μακριά από την εξουσία και τα κέντρα της. 'Αρα τι βλέπουν στο πρόσωπό σας ως απειλή;
ΣΤ: Η άκρα αριστερά, η άκρα δεξιά, οι αναρχικοί, οι αναρχοσυνδικαλιστές, οι αναρχοφασίστες κ.τ.λ. δεν συμφωνούν με όσα γράφω και λέω. Στην Ελλάδα όποιον διαφωνεί μαζί μας τον στέλνουμε στην πυρά. Δεν υπάρχει δημοκρατικός διάλογος, είμαστε χώρα υστερική, με μεσαιωνική αντίληψη για τη δημοκρατία. Σε ό,τι με αφορά, δεν έχω σχέση με κανένα κόμμα ή πολιτική ομάδα, είμαι ανεξάρτητος άνθρωπος και ανοίγω διάλογο με όλους όσοι μπορούν να διαλεχθούν. Ο αριστερός και δεξιός φανατισμός μάς έχει φέρει στην κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε: εξήντα χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο επικρατεί ακόμα εμφυλιακό κλίμα...
ΜΣ: Η δήλωση που κάνατε μετά την επίθεση δεν ήταν μία εξίσου επιθετική δήλωση, παρ' όλο που και η απαξίωση μπορεί να γίνει αντιληπτή ως επιθετικότητα. Πιστεύετε ότι αυτά τα παιδιά δεν έχουν καμία ιδεολογική βάση; Η βία που ασκούν είναι τυφλή;
ΣΤ: Δεν πρόκειται, όπως είπα, για «παιδιά». Τα περισσότερα «παιδιά» που αισθάνονται τέτοιο μίσος εξελίσσονται σε λίγο-πολύ κανονικούς ανθρώπους. Αλλά μπορεί και όχι. Πάντως, αναρωτιέμαι: πώς μπορεί κανείς να ζει έτσι; Επειδή δεν έχω ούτε φιλικές σχέσεις ούτε γνωριμίες από αυτόν το χώρο, απορώ για τον τρόπο της ζωής τους: για την τόση στενοκεφαλιά, την τόση εσωτερική δικτατορία... για τη στοχοποίηση ατόμων και ιδεών... Μου φαίνεται σκέτη δυστυχία. Πώς μπορεί να ζει κανείς έτσι;
ΜΣ: Φοβηθήκατε ή έχετε φοβηθεί για τη ζωή σας;
ΣΤ: Όχι βέβαια.
ΜΣ: Είναι πολύ πιο βολικό -χωρίς να σημαίνει ότι δεν είναι αληθές- να λέγεται ότι η δεξιά δεν έχει κατορθώσει στην Ελλάδα να αρθρώσει εμπεριστατωμένο πολιτικό λόγο, κάτι που απεδείχθη την τελευταία πενταετία. Είστε όμως από τους λίγους που μιλούν για έλλειμμα της αριστεράς. Πού βρίσκεται η ελληνική αριστερά και τι συνήθως ονομάζουμε «αριστερό», ενώ μπορεί να μην είναι;
ΣΤ: Στην Ελλάδα δεν έχουμε δημοκρατική αριστερά, «κοινωνική» αριστερά. Η αριστερά πρέπει να επιστρέψει στις ρίζες της, στον ανθρωπισμό, στην καλοσύνη, στην ελευθερία του ατόμου, στην κοινωνική δικαιοσύνη, στη νηφαλιότητα, στον πολιτισμό. Η αριστερή παράδοση είναι πλούσια σε ειρηνικές ιδέες και ειρηνικά έργα. Εμείς εδώ έχουμε προσκολληθεί στην... πολεμική της αρετή. Δεν υπάρχει πολεμική αρετή. Ό,τι έχει σχέση με τον πόλεμο είναι ρυπαρό και επαίσχυντο.
ΜΣ: Ήσασταν από τα λίγα δημόσια πρόσωπα που μίλησαν με μεγαλύτερη σύνεση μετά ή κατά τη διάρκεια των γεγονότων του περασμένου Δεκεμβρίου. Όπως και οι καταλήψεις στα σχολεία, πιστεύετε ότι ένα μεγάλο μέρος των παιδιών που αντέδρασαν βίαια ήταν υποκινούμενα; Και, εάν ναι, από ποιους;
ΣΤ: Η εξέγερση ήταν δικαιολογημένη, αλλά της έλειπε η νηφαλιότητα για την οποία μίλησα προηγουμένως, καθώς και τα συγκεκριμένα αιτήματα. Δεν είναι όλες οι κινήσεις κατά του κράτους και των θεσμών θετικές και αποτελεσματικές. Πολύ συχνά οι διαμαρτυρίες χάνουν το δρόμο τους και γίνονται ξεσπάσματα χωρίς προσανατολισμό. Οι καταλήψεις θα έπρεπε να είναι το έσχατο μέσο πίεσης σε ό,τι αφορά τη δημόσια παιδεία: στην Ελλάδα δεν έχουμε μάθει ούτε να προβάλλουμε αιτήματα ούτε να κλιμακώνουμε τη διαμαρτυρία και τις διεκδικήσεις μας. Η αριστερά δεν θα έπρεπε να εμπλέκεται ούτε με τους βανδάλους ούτε με τις περιθωριακές ομάδες. Και τα παιδιά δεκαπέντε ετών θα έπρεπε να βρίσκονται στα σχολεία τους, όχι να καίνε αυτοκίνητα. Κάθε κάτοικος αυτής της χώρας έχει πολιτικά δικαιώματα -όπως το δικαίωμα στην κατάληψη- μετά την ηλικία των 18. Και πρέπει να κάνει συνετή χρήση αυτών των δικαιωμάτων.
ΜΣ: Έχετε βασίσει τη ζωή σας στη γνώση και τη συγγραφή. Το βιβλίο για εσάς είναι ένα μέσο ουσιαστικής βελτίωσης της ζωής. Οι καλλιεργημένοι άνθρωποι δεν μπορούν να είναι βίαιοι;
ΣΤ: Μεγάλωσα μέσα στα βιβλία και στις μουσικές. Πιστεύω στο διάλογο -ο οποίος μπορεί να εκφράζει έντονες διαφωνίες- αλλά δεν πιστεύω στη βία. Είμαι εναντίον οποιασδήποτε μορφής βίας, θεωρώ τη βία καταφύγιο των δειλών και των ανόητων.
ΜΣ: Πόσο συντηρητική είναι η κοινωνία μας, ακόμα και με τα εξτρεμιστικά φαινόμενα;
ΣΤ: Ο εξτρεμισμός είναι συντηρητισμός. Οι εξτρεμιστές δεν αποδέχονται καμία καινούργια ιδέα, είναι προσκολλημένοι σε κάποιο φαντασιακό παρελθόν.
ΜΣ: Επιλέξατε με το καινούργιο σας βιβλίο με τίτλο «ο χρόνος πάλι» να κάνετε μια αναδρομή στη ζωή σας. Τι φοβάστε ότι έχετε ξεχάσει; Πώς ονειρεύεστε το επόμενο βήμα, εάν θεωρείτε ότι το βιβλίο λειτουργεί σαν ένα κλείσιμο λογαριασμών;
ΣΤ: Το βιβλίο «ο χρόνος πάλι» είναι η αυτοβιογραφία ενός συγγραφέα: εξηγεί, με κάποιον τρόπο, πώς έγινα συγγραφέας ενώ θα μπορούσα να έχω γίνει ένα σωρό άλλα πράγματα. Αλλά δεν έχουμε παρά μόνο μία ζωή, μία ευκαιρία. Ας πούμε ότι αποτελεί την ανάλυση μιας προσωπικής φιλοσοφίας για το γράψιμο και τη ζωή γενικότερα.
ΜΣ: Αλήθεια, έχετε ανεξόφλητους λογαριασμούς;
ΣΤ: Δεν νομίζω. Ήμουν πάντα εύγλωττη, εξωτερίκευα ιδέες και συναισθήματα, προκαλούσα συγκρούσεις. Δεν υποχωρούσα εύκολα. Και δεν πρόκειται να υποχωρήσω.
ΜΣ: Ασχολείστε με την κηπουρική. Τι σας δίνει η επαφή με το χώμα και την καλλιέργεια των φυτών;
ΣΤ: Να μια υπέροχη ερώτηση! Αν βαρεθώ τα βιβλία, θα γίνω κηπουρός! Φροντίζω τα φυτά μου νιώθοντας πως είναι ζωντανοί οργανισμοί. Ο κήπος μου με προστατεύει από την ασχήμια αυτής της πόλης. Ελπίζετε ακόμη σε συλλογικό επίπεδο; Όταν ήμουν μικρή είχα πίστη στην ανθρώπινη φύση. Καθώς περνάει ο καιρός, ανακαλύπτω ότι αυτή η πίστη ήταν βεβιασμένη, ότι τη χρειαζόμουν για να επιζήσω. Τώρα δεν τη χρειάζομαι. Το ανθρώπινο είδος κατασπαράζει ό,τι βρίσκει μπροστά του. Ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό.