Η Ελλάδα δεν έχει πια πού να κρυφτεί

του Σάιμον Τίλφορντ

Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πολύ επικίνδυνη τροχιά. Αν η κυβέρνηση δεν αναλάβει πρωτοβουλίες για ενίσχυση της παραγωγικότητας και δημοσιονομική εξυγίανση, το μέλλον της χώρας προμηνύεται δυσοίωνο.
Πολλοί Έλληνες μοιάζει να πιστεύουν πως η ένταξη της χώρας τους στην ευρωζώνη τους εξασφαλίζει από την απειλή μιας οικονομικής κρίσης. Κάνουν λάθος. Το ευρώ τους προφυλάσσει από νομισματικές κρίσεις, αλλά όχι από οικονομικές.
Η συμμετοχή στην ευρωζώνη προϋποθέτει μεγάλη αυτοπειθαρχία. Το γιατί είναι προφανές. Μια χώρα που χάνει σε παραγωγικότητα εντός μιας νομισματικής ένωσης, δεν μπορεί να την αποκαταστήσει παρά μόνο εφόσον το κόστος παραγωγής της αυξάνει λιγότερο από ότι στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Κοντολογίς, το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα θα πρέπει να μειωθεί σοβαρά εντός της «οικονομικής και νομισματικής ενότητας» (ΟΝΕ). Δεν μπορεί πια να στηριχτεί σε υποτίμηση του νομίσματός της για να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητά της.
Για να συγκρατηθούν οι δαπάνες θα χρειαστεί πάγωμα των μισθών, έστω κι αν αυτό κινδυνεύει να πλήξει την εσωτερική ζήτηση και να επιδεινώσει το έλλειμμα. Ο μόνος τρόπος για να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα χωρίς να πληγεί η εσωτερική ζήτηση και να αυξηθεί το έλλειμμα είναι να αυξηθεί η παραγωγικότητα. Αλλά η τόνωση της παραγωγικότητας προϋποθέτει μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και άνοιγμα της εσωτερικής αγοράς σε περισσότερο ανταγωνισμό.
Η Ελλάδα διαθέτει ένα πολύ μικρό παράθυρο ευκαιρίας. Το έλλειμμα αναμένεται να υπερβεί το 8% φέτος, κι αυτό ενώ η Ελλάδα μόλις που πέρασε στην ύφεση. Με την οικονομία να αναμένεται να συνεχίσει να βρίσκεται σε ύφεση την επόμενη χρονιά και να φτάνει σε μηδενική ανάπτυξη τον μεθεπόμενο χρόνο, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί δραματικά. Σύμφωνα με το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ) προβλέπεται να υπερβεί το 134% ως το 2014, αλλά μάλλον θα είναι πολύ μεγαλύτερο. Από τη στιγμή που το χρέος φτάσει σε τέτοια δυσθεώρητα ύψη, θα είναι δύσκολο να συνεχιστεί να ανεβαίνει κι άλλο, λόγω της αύξησης των επιτοκίων δανεισμού.
Η Ελλάδα δεν θα μπορεί να καλύψει ελλείμματα αυτού του τύπου με εσωτερικό δανεισμό. Θα αναγκασθεί να προσφύγει σε ξένα κεφάλαια. Αλλά αν οι επενδυτές πιστέψουν πως η ελληνική οικονομία έχει βραχυκυκλωθεί σε ένα φαύλο κύκλο χαμηλής ανάπτυξης και αύξησης του ελλείμματος, αυτό θα γίνεται όλο και δυσκολότερο. Ίσως τότε οι επενδυτές να πάψουν να πιστεύουν πως το ελληνικό κράτος θα είναι εις θέση να εξυπηρετήσει το εθνικό του χρέος.
Πολλοί Έλληνες μοιάζει να πιστεύουν πως η ευρωζώνη συνολικά θα προστρέξει σε βοήθειά τους, προκειμένου να αποφευχθεί μια μέγιστη δημοσιονομική κρίση. Κατά πάσα πιθανότητα έχουν δίκιο, αλλά αυτό δε θα γίνει τζάμπα. Η χείρα βοηθείας θα έρθει, αλλά με αντάλλαγμα μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και τα δημόσια οικονομικά. Καλύτερα να κάνουν οι Έλληνες σήμερα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, παρά αργότερα, όταν πια θα είναι πολύ πιο επώδυνα και δαπανηρά.
Το εκλογικό αποτέλεσμα ίσως να δείχνει πως η Ελλάδα δεν επιθυμεί μεταρρυθμίσεις. Αλλά η Ελλάδα δεν έχει πια άλλες επιλογές, παρά να προχωρήσει σε μεγάλες αλλαγές. Κάθε περαιτέρω καθυστέρηση δε θα προσφέρει παρά επιδείνωση της θεραπείας που θα είναι απαραίτητη στο μέλλον.