του Μισέλ Ροκάρ
Πηγή: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ένα βραβείο Νόμπελ για την αυτοδιαχείριση; Ναι, σωστά διαβάσατε! Ούτε ο γράφων αυτές τις γραμμές, ούτε η «λιμπερασιόν», ούτε το «γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων», που μας πληροφόρησαν σχετικά, δεν έχουν παλαβώσει. H επιτροπή του βραβείου Νόμπελ οικονομίας, έστεψε για πρώτη φορά μια γυναίκα, μια Αμερικανίδα, την κ. Έλινορ Όστρομ (Elinor Ostrom). Η βραβευθείσα έχει ασχοληθεί με τη διαχείριση των δημοσίων πόρων. Ανακάλυψε, τεκμηριώνει κι αποδεικνύει πως η αγορά και το κράτος δεν είναι οι μόνοι δυνατοί διαχειριστές, οι μόνοι ελεγκτές αυτών των αγαθών, αλλά πως και οι ενώσεις των χρηστών τους ή των καταναλωτών μπορούν κάλλιστα να παίξουν τον ίδιο ρόλο, εφόσον τους δοθεί η δυνατότητα. Εγώ είμαι, ασφαλώς, που ανασύρω εδώ τη λέξη «αυτοδιαχείριση». Μα επιτέλους, τι άλλο δηλαδή ισχυριζόμασταν, παρά μόνο πως ακριβώς, αυτή η παράξενη λέξη θα μπορούσε να γίνει φορέας ενός νέου πολιτισμού; Έστω κι αν αυτή η παραξενιά (ο περί ου ο λόγος όρος) δολοφονήθηκε στη Γιουγκοσλαβία και το μονοκομματισμό της;
Μα το περιεχόμενό της παραμένει: περισσότερη αποκέντρωση, περισσότερη αυτονομία, θεσμοί βάσης, μεγαλύτερος καταμερισμός των ευθυνών, είναι όροι για περισσότερη οικονομική αποτελεσματικότητα, για καλύτερη δημοκρατία, για περισσότερη ανθρωπιά στη διαχείριση των αγαθών και των κοινών μας υποθέσεων.
Βραβεύοντας τον Σεν (Sen), μετά τον Στίγκλιτζ (Stiglitz), μετά τον Κρούγκμαν (Krugman), η επιτροπή του Νόμπελ οικονομίας είχε ήδη δείξει πως δε θεωρούσε πλέον έγκυρα το υπόδειγμα και τα αξιώματα του Μίλτον Φρίντμαν (Milton Friedman) και του μονεταρισμού. Είναι προφανές πως αναζητείται ένα εναλλακτικό σύστημα αναφορών.
Είναι πολύ σπάνιο να επιφορτίζονται τα ίδια τα γεγονότα με το έργο να αναδεικνύουν την ορθότητα ή την πλάνη μιας επιστημονικής υπόθεσης που αναφέρεται στην κοινωνική οργάνωση. Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που βιώνουμε όμως, αυτό ακριβώς κάνει -και μάλιστα με ωμότητα: μας έλεγαν πως οι αγορές αυτορυθμίζονται, πως οι αγορές ισορροπούν πάντοτε στο βέλτιστο σημείο· ε, οι ζημιές που επέφερε αυτός ο τρόπος σκέψης είναι πελώριες και συνεχίζουν να μας βυθίζουν στην κρίση.
Οπότε μας χρειάζεται μια διέξοδος. Και ξαναδίνουμε σημασία σε ένα διανοητικό μονοπάτι κι ένα πολιτικό ρεύμα που εδώ και πολλές-πολλές δεκαετίες διακηρύσσει τη συμφιλίωση της δημοκρατίας με την αγορά, του κράτους με το άτομο, την ανάγκη για μια πιο αρμονική κοινωνική οργάνωση. Το ρεύμα αυτό ονομάζεται σοσιαλδημοκρατία.
Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για τις ικανότητες των σοσιαλιστικών κομμάτων, ιδίως του δικού μας, του γαλλικού, να προσφέρουν και να διατυπώσουν την απαραίτητη εναλλακτική πρόταση. Μοιάζει όμως αυτό το έργο να το έχει αναλάβει να το φέρει εις πέρας... η επιστήμη.
Είναι π.χ. ως επιστήμη -πάνω απ' όλα- που η οικολογία αναλαμβάνει να αλλάξει τις κοινωνίες μας, ώστε να καταστούν μακροπρόθεσμα βιώσιμες. Είναι η επιστήμη που ανακαλύπτει εκ νέου την αναγκαιότητα των μακροοικονομικών ρυθμίσεων που -αλίμονο!- ξέχασαν οι πολιτικοί. Και να που τώρα η επιστήμη και πάλι αναλαμβάνει να αναδείξει τη διαχειριστική ικανότητα των... οργανωμένων μαζών!
Είναι προφανές πως ωριμάζει ένα νέο πολιτικό σχέδιο για την αλλαγή του κόσμου: ίσως με τρόπο διάσπαρτο ακόμα και αβέβαιο, αλλά ολοένα και πιο ορατό και συγκλίνοντα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου