Το χρήμα ως χρέος

του Γιάννη Βελίκη

Σε ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ που βρίσκουμε στο διαδίκτυο (Το Χρήμα ως Χρέος) αποκαλύπτεται η εξαιρετικής σύλληψης, απίστευτα παραπλανητική, λειτουργία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην σημερινή κοινωνική πραγματικότητα. Η συγκεκριμένη αυτή λειτουργία βρήκε άμεσο στήριγμα στα πλαίσια του ισχύοντος οικονομικού συστήματος που είναι το μονεταριστικό σύστημα (monetary = money).
Η παραπλανητική λειτουργία των τραπεζών ισχύει δεδομένου ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του χρήματος που κυκλοφορεί σήμερα στον κόσμο (άνω του 90%), δεν υπάρχει, παρ’ αυτά έχει ήδη δοθεί ως δάνειο σε χώρες, επιχειρήσεις και ιδιώτες, και εκτός των τόκων που εισπράττονται γι’ αυτό (το ανύπαρκτο χρήμα), κάποια μελλοντική στιγμή ενδέχεται να υπάρξει και πραγματικό αντίκρισμα. Το σπουδαίο σε αυτήν την κατάσταση είναι, ότι οι τράπεζες δανείζουν εγγυήσεις (τίποτα πραγματικό), και τους επιστρέφεται χρήμα (πραγματικός κόπος και εργασία). Σε περίπτωση δε, που δεν καταφέρουν να εισπράξουν χρήμα και μείνουν ακάλυπτες, συντρέχει το κράτος να τους στηρίξει. Συνεπώς, στην πρώτη περίπτωση, έχουν απόλυτα καθαρό κέρδος (αφού δεν έδωσαν τίποτα και πήραν χρήμα) και στη δεύτερη περίπτωση δεν χάνουν τίποτα (αφού τις «υποχρεώσεις» τους τις φροντίζει το κράτος, δηλαδή η φορολογία).
Μπορούμε να παρακολουθήσουμε την απίστευτη αυτή λειτουργία μέσω ενός παραδείγματος. Έστω ότι πέντε ιδιώτες αποφασίζουν να συστήσουν μία τράπεζα: την Greekbank. Καταθέτουν λοιπόν ως αρχικό κεφάλαιο 1000 ευρώ. Το κατάστημα ανοίγει και εμφανίζονται οι πρώτοι πελάτες να ζητήσουν δάνειο. Σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους, η τράπεζα έχει δικαίωμα να δανείσει ως και 9πλάσιο ποσό σε σχέση με το αποθεματικό της.
Στον πρώτο της πελάτη το Μιχάλη, η τράπεζα είναι γενναιόδωρη: του χορηγεί δάνειο ίσο με το 9πλάσιο του αποθεματικού της, δηλαδή 9.000 ευρώ, δίνοντας του μία σφραγισμένη επιταγή. Ο Μιχάλης σαφώς ευχαριστημένος, παίρνει την επιταγή, και τη δίνει στην Auto – Moto Παπαδόπουλος Α.Ε. και παίρνει ένα ολοκαίνουργιο αυτοκίνητο Ιαπωνικής τεχνολογίας.
Ο λογιστής της Auto – Moto Παπαδόπουλος Α.Ε. πηγαίνει και καταθέτει τη συγκεκριμένη επιταγή των 9.000 ευρώ στη δική του τράπεζα την Westgreekbank. Έτσι, με τους ισχύοντες πάντα νόμους, η Westgreekbank «έχει» στο αποθεματικό της 9.000 ευρώ (στην πραγματικότητα τα μόνα πραγματικά λεφτά του αποθεματικού της Greekbank, τα 1000 ευρώ, είναι ακόμη στην πρώτη τράπεζα). Σύμφωνα με τους νόμους, μπορεί να δανείσει το 9πλάσιο του αποθεματικού της των 9.000 ευρώ, δηλαδή το ποσό των 81.000!
Οι πελάτες της τράπεζας Westgreekbank, θα πάρουν με τη σειρά τους αυτό το ποσό σε δάνειο, θα αγοράσουν προϊόντα, σπίτια, οικόπεδα, και θα πληρώσουν με τις αντίστοιχες επιταγές, που δεν αντιστοιχούν σε τίποτα (στην πραγματικότητα, και πάλι τα μόνα πραγματικά λεφτά, είναι αυτά του αποθεματικού της Greekbank, τα 1000 ευρώ)!
Στην περίπτωση που οι πελάτες των δύο τραπεζών Greekbank και Westgreekbank είναι καλοπληρωτές, οι τράπεζες θα εισπράξουν πραγματικό χρήμα (αποτέλεσμα της εργασίας τους ή, αν χρειαστεί, της περιουσίας τους μέσω κατάσχεσης), το οποίο θα κάνει πραγματικό (από εικονικό που ήταν) το αρχικό κεφάλαιο που χορηγήθηκε ως δάνειο, και επιπλέον θα εισπραχτούν και τόκοι για τα λειτουργικά έξοδα της τράπεζας (κυρίως της διαφήμισης) και τα μπόνους των συνεργατών της. Έτσι εξηγούνται τα υπέρογκα κέρδη των τραπεζών ανά την υφήλιο, παρά την κρίση της κοινωνίας.
Σε περίπτωση που το χρήμα δεν πληρωθεί, πράγμα πολύ πιθανό μιας και όσο 9πλασιάζεται τόσο πιο δύσκολο είναι να αντικατασταθεί από πραγματική εργασία και κατασχέσεις, θα υπάρξει χρεοκοπία της Greekbank ή της Westgreekbank, και τότε το κράτος θα συνδράμει προκειμένου να αποπληρωθούν όλοι αυτοί οι έμποροι που πήραν εικονικά χρήματα και να μην απορυθμιστεί ολόκληρο το σύστημα.
Οι ισχύοντες νόμοι που επιτρέπουν τη δημιουργία εικονικού χρήματος, και η προθυμία των κρατών, επιχειρήσεων και ιδιωτών να συνάψουν δάνεια, είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών είναι τόσο υψηλές. Αν το μόνο χρήμα που κυκλοφορούσε ήταν το πραγματικό, θα πραγματοποιούνταν λιγότερο από το 1/10 των οικονομικών συναλλαγών, και οι τιμές θα ήταν πολύ κοντά σε αυτό που ο Άνταμ Σμιθ ονόμαζε «φυσική τιμή» και καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση.