«Εχει νόημα το μποϊκοτάζ»

Του ΧΡΟΝΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Ο Νόαμ Τσόμσκι, ο σημαντικότερος γλωσσολόγος του κόσμου και ένας από τους πιο εξέχοντες επικριτές των ΗΠΑ και του Ισραήλ, έχει μόλις επιστρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες αφού πέρασε αρκετές εβδομάδες στη Μέση Ανατολή, δίνοντας διαλέξεις σε πανεπιστήμια και έχοντας συναντήσεις με διάφορες οργανώσεις και ακτιβιστές στην περιοχή.

«Το Ισραήλ θεωρεί ότι μπορεί να διαπράττει τέτοια εγκλήματα ατιμώρητα, επειδή οι ΗΠΑ δείχνουν ανοχή και η Ευρώπη ακολουθεί, σε γενικές γραμμές, το παράδειγμα των ΗΠΑ...», λέει ο Νόαμ Τσόμσκι (φωτ. Ass. Press)
Αυτό το συγκεκριμένο ταξίδι προσέλκυσε τη διεθνή προσοχή, καθώς την Κυριακή 16 Μαΐου δεν επετρέπει σ' αυτόν και στην κόρη του να εισέλθουν στο Ισραήλ. Βρισκόταν καθ' οδόν για να δώσει μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Μπιρ Ζέιτ στη Ραμάλα της Δυτικής Οχθης. Τον κράτησαν στην ιορδανική πλευρά του περάσματος Αλενμπι για πάνω από 4 ώρες και τελικώς τον έστειλαν πίσω στο Αμμάν. Ο Τσόμσκι είπε ότι τον ανέκριναν ευγενικά αλλά του είπαν σαφώς ότι «στην κυβέρνηση δεν αρέσουν τα πράγματα που λέει.. ούτε το ότι θα μιλούσε μόνο στο Μπιρ Ζέιτ και σε κανένα ισραηλινό πανεπιστήμιο». Η απάντησή του ήταν: «σε καμία κυβέρνηση δεν αρέσει τίποτα από αυτά που λέω και έχω μιλήσει πολλές φορές σε ισραηλινά πανεπιστήμια».

Προτού ζητήσω τα σχόλια και την αντίδρασή του στην εγκληματική ισραηλινή επίθεση εναντίον του Στολίσκου της Ελευθερίας, τού παρουσίασα την άποψή μου για την τελευταία αυτή θηριωδία του εβραϊκού κράτους: είπα δηλαδή ότι πιστεύω πως υπάρχει μια πραγματική σύνδεση, στη συμπεριφορά ενός κράτους, μεταξύ της ευκολίας, με την οποία αγνοεί την αντίδραση του υπόλοιπου κόσμου στην απόφασή του να μην επιτρέψει την είσοδο σε έναν διακεκριμένο επιστήμονα, όπως εκείνος, και της επίθεσης και δολοφονίας αθώων ανθρώπων σε μια ανθρωπιστική αποστολή, με τρόπο που ταιριάζει σε κοινούς εγκληματίες και με απόλυτη αδιαφορία για το διεθνές δίκαιο και την αξία της ανθρώπινης ζωής. Του είπα ότι ίσως θελήσει, τυπικά, ν' απορρίψει τη δήλωση αυτή ως υπερβολική, αλλά θα ήταν δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κανείς εναντίον της ουσίας της. Προς όχι ιδιαίτερη έκπληξή μου, απάντησε: «Υπάρχει σύνδεση. Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά την κρίση στη Γάζα, η ατμόσφαιρα στο Ισραήλ γίνεται ιδιαίτερα εριστική και παρανοϊκή. Η άποψή μου είναι φυσικά ένα ασήμαντο παράδειγμα και η επίθεση εναντίον του Στολίσκου της Ελευθερίας αποτελεί ένα πολύ σοβαρότερο. Η πειρατεία πλοίων σε διεθνή ύδατα και η δολοφονία επιβατών αποτελεί ένα πολύ σοβαρό έγκλημα».

Οι πειρατείες του Ισραήλ

Στη συνέχεια, παρατηρεί ότι «το έγκλημα δεν είναι κάτι καινούργιο. Επί δεκαετίες το Ισραήλ πραγματοποιεί πειρατείες σε πλοία στα διεθνή ύδατα μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου, σκοτώνοντας ή απαγάγοντας επιβάτες, οδηγώντας τους μερικές φορές σε φυλακές στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων μυστικών φυλακών/θαλάμων βασανιστηρίων, και κάποιες φορές κρατώντας τους ομήρους για χρόνια. Το Ισραήλ θεωρεί ότι μπορεί να διαπράττει τέτοια εγκλήματα ατιμώρητα, επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ανοχή και η Ευρώπη ακολουθεί σε γενικές γραμμές το παράδειγμα των ΗΠΑ».

Ο Τσόμσκι θεωρεί ότι, σε αυτό το σημείο, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα και εντεινόμενη ομοιότητα μεταξύ Ισραήλ και Νότιας Αφρικής. Οπως σημειώνει, «το Ισραήλ δεν είναι ακριβώς όπως το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Από ορισμένες απόψεις δεν είναι τόσο κακό, αλλά από άλλες είναι χειρότερο».

Τράβηξε την προσοχή μου το τελευταίο του βιβλίο, «Hopes and Prospects» που μόλις κυκλοφόρησε. Σε αυτό γράφει ότι «η διεθνής υπόσταση του Ισραήλ ήδη προσομοιάζει με εκείνη της Νότιας Αφρικής πριν από σαράντα χρόνια, ιδιαιτέρως μετά την εισβολή στη Γάζα. Και η αντίδρασή του μοιάζει με εκείνη των λευκών ρατσιστών: με "εκστρατείες πληροφόρησης" (πρακτικές "χασμπάρα") ώστε να μυήσει τον κόσμο στα λάθη και τις παρερμηνείες του, τον αλαζονικό φαρισαϊσμό, την προκλητική στάση, στηριζόμενο στο ότι οι ΗΠΑ θα το προστατεύσουν ανεξάρτητα από το τι νομίζει ο κόσμος και μάλιστα συχνά με υπερβολική παράνοια».

Η «ψήφος» των ΗΠΑ

Στη συνέχεια γράφει ότι «παρά τις πολλές διαφορές, αξίζει τον κόπο να ανακαλεί στη μνήμη την ιστορία του καθεστώτος του απαρτχάιντ. Το 1958, ο υπουργός Εξωτερικών της Νότιας Αφρικής ενημέρωσε τον Αμερικανό πρεσβευτή ότι οι ισχυρές αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών εναντίον της Νότιας Αφρικής που ψηφίστηκαν από την πλειοψηφία των χωρών-μελών, δεν είχαν σημασία. «Εκείνο που μετράει περισσότερο από... όλες τις άλλες ψήφους μαζί, είναι η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών από την άποψη της κυρίαρχης θέσης τους στην ηγεσία του δυτικού κόσμου».

Συνεχίζει τη σύγκριση, σημειώνοντας ότι «κατά το τέλος της δεκαετίας του '70, δεκαετίες διαμαρτυρίας εναντίον του απαρτχάιντ είχαν επεκταθεί σε πρωτοβουλίες μποϊκοτάζ, αποσύρσεων και κυρώσεων. Εταιρείες άρχισαν να συμμορφώνονται με τις αρχές Σάλιβαν (1977) και να αποσύρονται από τη χώρα και το Κονγκρέσο έσπευσε να εγκρίνει κυρώσεις (παρά το βέτο του Ρέιγκαν). Ομως, η βαθιά επίγνωση των διεθνών υποθέσεων από τον Νοτιοαφρικανό υπουργό διατήρησε την ισχύ της. Στη διάρκεια της δεκαετίας του '80, οι εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με τη Νότια Αφρική αυξήθηκαν παρά τις κυρώσεις του Κονγκρέσου το 1985 (τις οποίες ο Ρέιγκαν απέφυγε επιδέξια) και ο Ρέιγκαν συνέχισε να στηρίζει τις νοτιοαφρικανικές ληστρικές επιχειρήσεις σε γειτονικές χώρες, που προκάλεσαν 1,5 εκατομμύριο θανάτους. Μέχρι που το 1988, η κυβέρνηση καταδίκασε το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο του Νέλσον Μαντέλα ως μία από τις «πλέον διαβόητες τρομοκρατικές οργανώσεις» παγκοσμίως. Το καθεστώς του απαρτχάιντ παρέμεινε ισχυρό, άτρωτο όπως θεώρησαν μερικοί. Ομως τότε άλλαξε η πολιτική των ΗΠΑ και, μέσα σε λίγα χρόνια, το καθεστώς είχε καταρρεύσει».

Μαθήματα προς όλους

Ποια λοιπόν είναι τα μαθήματα που πρέπει να μάθουμε εδώ; Ο Τσόμσκι λέει ότι υπάρχουν ξεκάθαρα μαθήματα «και για τους Ισραηλινούς και για εκείνους απ' έξω που είναι αφοσιωμένοι στο να φέρουν κάποιο μέτρο ειρήνης και δικαιοσύνης στην περιοχή. Οσο η απορριπτικότητα των ΗΠΑ παραμένει ασάλευτη, το Ισραήλ μπορεί να αισθάνεται ότι είναι σε θέση να αψηφά τον κόσμο, όμως ακολουθεί επικίνδυνο μονοπάτι. Και οι τακτικές της διαμαρτυρίας οφείλουν να καθοδηγούνται από την αναγνώριση ότι στην τρέχουσα διεθνή τάξη πραγμάτων, παρά την αυξανόμενη ποικιλία, η παρατήρηση του Νοτιοαφρικανού υπουργού παραμένει εν πολλοίς σωστή».

Κλείνοντας, του είπα πως τώρα είναι η κατάλληλη ώρα -έχει προ πολλού έρθει, στην πραγματικότητα- για ένα ολοκληρωτικό μποϊκοτάζ του Ισραήλ τού είδους και του τρόπου του κινήματος αντί-απαρτχάιντ της δεκαετίας του '80. Μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, η μία μετά την άλλη, άρχισαν να αποσύρονται από τη Νότια Αφρική, μόλις το κίνημα αντιπαρτχάιντ έφτασε στην κορύφωσή του. Ο Τσόμσκι συμφώνησε. «Εχει νόημα το μποϊκοτάζ, οι αποσύρσεις και κυρώσεις εάν αγγίξουν τις ΗΠΑ -όπλα των ΗΠΑ στο Ισραήλ, εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Δυτική Οχθη, κ.λπ.», είπε. «Οι προτάσεις πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά».