Η επιστήμη της ευτυχίας

Πηγή: E-PSYCHOLOGY

Ζείτε μία παραγωγική και γεμάτη νόημα ζωή; Εργάζεσθε για ένα σκοπό που είναι σημαντικός για εσάς; Είστε πραγματικά παθιασμένοι με κάτι ώστε να στρέφετε τις δυνάμεις σας για να κατορθώσετε να το αποκτήσετε; Γνωρίζετε για ποιο λόγο βρίσκεστε στο σημείο που βρίσκεστε;

Αισθάνεστε ότι κατευθύνεστε κάπου με όλη σας την καρδιά; Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Martin Seligman, συγγραφέα του «Αυθεντική ευτυχία», εάν απαντήσετε τις παραπάνω ερωτήσεις καταφατικά, οι πιθανότητες είναι ότι ήδη είστε ένα ευτυχισμένο άτομο.
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η προσωπική ευεξία σε ελάχιστο βαθμό εξαρτάται από αγαθά όπως υγεία, πλούτο, καλή εμφάνιση ή κοινωνικό στάτους. Η ευτυχία φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με τον τρόπο που ζούμε τη ζωή μας με όσα πράγματα ήδη έχουμε.

Θυμηθείτε τη θεωρία «set point» σχετικά με το βάρος. Η θεωρία αυτή υποστήριζε ότι η απώλεια βάρους δεν είναι παρά ένα προσωρινό φαινόμενο. Οι άνθρωποι, παράδειγμα, κάνουν δίαιτα και χάνουν βάρος για προσωρινό χρονικό διάστημα, σε δεδομένο χρόνο όμως επιστρέφουν στο συνηθισμένο βάρος τους.

Η εν λόγω θεωρία φαίνεται να ισχύει επίσης και για το θέμα της ευτυχίας. Έχουμε την τάση να επανερχόμαστε στο συνηθισμένα επίπεδα ευτυχίας μας. Γνωρίζαμε ήδη ότι είχαμε θερμοστάτη στο σπίτι και στο αυτοκίνητο, τώρα μαθαίνουμε ότι διαθέτουμε και έναν «θερμοστάτη ευτυχίας» στον εγκέφαλό μας, ο οποίος προσαρμόζει τα «σκαμπανεβάσματα» που προκαλούνται από διάφορα γεγονότα της ζωής.

Ακολουθούν δύο παραδείγματα που επεξηγούν τα παραπάνω: 1) ένα αρτιμελές άτομο που ξαφνικά γίνεται παραπληγικό και 2) ένα άτομο που κερδίζει το λαχείο και γίνεται πλούσιο μέσα σε μία νύχτα.

Οι άνθρωποι, και στα δύο παραδείγματα, παρά τις αλλαγές των περιστάσεων που υπέστησαν, ο ένας βρέθηκε ξαφνικά σε αναπηρική πολυθρόνα και ο άλλος με εκατομμύρια στον τραπεζικό του λογαριασμό, επέστρεψαν στο προηγούμενο επίπεδο ευτυχίας (ή δυστυχίας) μετά από την πάροδο ενός έτους. Δεν είναι συναρπαστικό; Οι άνθρωποι, άλλωστε, δεν είναι σκλάβοι των περιστάσεων που συμβαίνουν στη ζωή τους.

Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η διάθεση και η ιδιοσυγκρασία του καθένα καθορίζονται εν μέρει από τα γονίδια που φέρει. Από αυτό, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα γονίδια καθορίζουν μέχρι ένα σημείο το επίπεδο της ευτυχίας μας, ενώ οι περιστάσεις όχι, εκτός από κάποιες περιπτώσεις φυσικά. Για παράδειγμα, η υπερβολική φτώχια για μία ακαθόριστα μακρά περίοδο μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο της ευτυχίας.

Αν αισθάνεστε απογοητευμένοι που δεν γεννηθήκατε με αφθονία γονιδίων που φέρνουν την ευτυχία, μην αποθαρρύνεστε. Θυμηθείτε ότι τα γονίδια δεν καθορίζουν εξ ολοκλήρου το βαθμό της ευτυχίας που είστε σε θέση να βιώσετε, παρά μόνο ως ένα σημείο. Τα γονίδια απλά μας προσφέρουν μία μεγάλη ποικιλία την οποία μπορούμε να επεξεργαστούμε. Εξαρτάται από εμάς και από τον τρόπο που θα τη χειριστούμε, εάν θα φθάσουμε στο ανώτατο ή στο κατώτατο επίπεδο ευτυχίας.

Για να χρησιμοποιήσουμε μία άλλη αναλογία, ας υποθέσουμε ότι ζείτε σε ένα σπίτι το οποίο το κληρονομήσατε από τους γονείς σας. Εξαρτάται από εσάς σε ποιο μέρος του σπιτιού επιλέξατε να ζείτε. Μπορεί να ζείτε στο υπόγειο, το οποίο είναι σκοτεινό και μουντό, ή να διαμένετε στον επάνω όροφο του σπιτιού, ο οποίος είναι φωτεινός και λαμπερός και έχει μία υπέροχη θέα στον ωκεανό.

Η επιθυμία μπορεί από τη μία μεριά να μας βοηθήσει, αλλά ταυτόχρονα έχει τη δύναμη να μας βλάψει. Μας βοηθά όταν μας παρακινεί να επιτύχουμε θετικούς και άξιους στόχους. Αλλά, η επιθυμία μπορεί να καταστεί απέραντη και ασίγαστη. Η ασυγκράτητη επιθυμία μπορεί να είναι για τον άνθρωπο μία μόνιμη πηγή δυστυχίας. Κατά συνέπεια, σε κάποιο σημείο της κατάκτησης των υλικών αγαθών και της προσωπικής ολοκλήρωσης, η ευχαρίστηση και η ικανοποίηση είναι στοιχεία απαραίτητα για να διατηρήσουμε κάποιο επίπεδο ευτυχίας.

Η ευχαρίστηση πηγάζει από το κατά πόσο δύναται κάποιος να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που έχουν τεθεί από την οικογένειά του, την εργασία και άλλες ευθύνες και υποχρεώσεις. Αλλά προκειμένου να αισθανθείτε ικανοποιημένοι, πρέπει να βρίσκεστε σε δεκτική ψυχική κατάσταση.

Παρομοίως, η ικανοποίηση δεν πηγάζει από μία τέλεια δουλειά, μία τέλεια οικογένεια ή μία τέλεια κοινωνία. Η ικανοποίηση είναι αποτέλεσμα της αίσθησης ότι προσπαθούμε με όλες μας τις δυνάμεις για να καταστήσουμε κάτι τέλειο, όταν αισθανόμαστε ότι ζούμε μία παραγωγική ζωή.

Τι σημαίνει όμως να ζούμε μία παραγωγική ζωή; Η ζωή που ζούμε είναι παραγωγική όταν έχουμε γνώση των δυνατοτήτων μας και όταν τις χρησιμοποιούμε για καλό σκοπό.

Προσπαθήστε να δείτε τη δουλειά και την οικογένειά σας σαν την δική σας, προσωπική αποστολή. Θεωρήστε τις υπηρεσίες που προσφέρετε στους άλλους ως μέρος της προσωπική σας ολοκλήρωσης. Ασχοληθείτε με έργα που έρχονται σε συμφωνία με τις δικές σας αξίες και σας βοηθούν να φθάσετε τις δεξιότητες και τις ικανότητές σας στο επόμενο υψηλό επίπεδο.

Όσο περισσότερες είναι οι προκλήσεις που διαχειρίζεστε και όσο περισσότερο αξιοποιείτε τις προσωπικές σας δυνατότητες, τόσο περισσότερα θα είναι τα θετικά συναισθήματα που θα εισχωρήσουν στη ζωή σας.

Οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο είναι, όχι εκείνοι που έχουν τέλειες ζωές, αλλά εκείνοι που έχουν μάθει να απολαμβάνουν πράγματα που δεν φθάνουν την τελειότητα.