Το Μνημόνιο είναι ένα πλαίσιο αρχών, τρόπων και διαδικασιών λειτουργίας της οικονομίας και κοινωνίας. Είναι μια νεοφιλελεύθερη «συνταγή», μια πολιτική και οικονομική φιλοσοφία. Μια από τις βασικές αρχές του Μνημονίου είναι η ιδιωτική παραγωγή και παροχή των δημοσίων αγαθών μέσω του μηχανισμού της ιδιωτικής οικονομίας. Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Στην Ελλάδα εγκαινιάστηκε το 1985 από τον Σημίτη (τότε υπουργό εθνικής οικονομίας) εδραιώθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη [1990-1993] και επεκτάθηκε τα χρόνια του εκσυγχρονισμού των κυβερνήσεων Σημίτη [1996-2004] αλλά και του Καραμανλή μετέπειτα.
Με απλά λόγια ο νεοφιλελευθερισμός στην Ελλάδα δεν είναι νεοεισερχόμενος. Οι νεοφιλελεύθερες αρχές είχαν εμποτίσει τον δημόσιο λόγο και την οικονομική πολιτική πολύ πριν εμφανιστεί το Μνημόνιο. Ωστόσο η ιστορική και διεθνή οικονομική συγκυρία και η ένταση και έκταση των νεοφιλελευθέρων συνταγών του Μνημονίου οδήγησαν στην κατάρρευση του όποιου κοινωνικού κράτους και στην κοινωνική εξαθλίωση. Επέφεραν δηλαδή το αναμενόμενο. Αυτό που αναφέρεται στην οικονομική βιβλιογραφία ως «απότομη προσαρμογή» ή «θεραπεία σοκ».
Το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο επιχείρημα βασίζεται στην λογική του ό,τι είναι υπό δημόσιο έλεγχο είναι απαραίτητα αντιπαραγωγικό σε όρους κερδοφορίας. Συνεπώς πρέπει να πουληθεί στον ιδιώτη που εξ ορισμού είναι καλύτερος επιχειρηματίας, δηλαδή αυξάνει τα κέρδη.
Ωστόσο το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο ξέχνα να απαντήσει ποιος καρπώνεται τα κέρδη αφενός και αφετέρου στο ότι δεν μπορούν όλα τα αγαθά (όπως αγαθό της υγείας για παράδειγμα) να ρυθμίζονται από την ελεύθερη αγορά με βάση τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Επίσης δεν απαντά στο γεγονός των άτυπων ιδιωτικών καρτέλ, και στις αυξήσεις των τιμολογίων όταν δημόσια αγαθά ιδιωτικοποιούνται.
Παρεμπιπτόντως ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης λειτουργεί προς όφελος του κοινωνικού συνόλου μόνο κάτω από καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού. Δηλαδή, ύπαρξη μεγάλου αριθμού παραγωγών-πωλητών και ομογενοποιημένο αγαθό καθώς και μια σειρά από άλλες προϋποθέσεις όπως ισότιμη πρόσβαση σε πρώτες ύλες, δίκτυα κλπ. Προϋποθέσεις που στην πραγματική ζωή και οικονομία δύσκολα υφίστανται.
Επίσης η ανάλυση του νεοφιλελευθέρου οικονομικού μοντέλου δεν αναφέρεται στην έννοια της κοινωνικής ωφέλειας. Η συνολική κοινωνική ωφέλεια υπερβαίνει την στενή έννοια του οικονομικού οφέλους, του κέρδους δηλαδή. Η κοινωνική ωφέλεια εμπεριέχει τις έννοιες του κράτους δικαίου και πρόνοιας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής συνοχής. Συνολικά εκφράζεται από την αρχή της παροχής προς τον πολίτη ενός μίνιμουμ επιπέδου ευημερίας στα πλαίσια μιας αξιοπρεπής διαβίωσης όπως αυτή ορίζεται από τα εκάστοτε κοινωνικά πρότυπα διαβίωσης.
Τα δημόσια αγαθά (Άμυνα-Ασφάλεια, Υγεία, Παιδεία, Ενέργεια, Μεταφορές, Επικοινωνία, Υδάτινοι και Ορυκτοί πόροι κλπ) είναι αναγκαία αγαθά για την ομαλή ζωή και συνοχή της κοινωνίας άσχετα από το αν επιμέρους άτομα ή κοινωνικές ομάδες δύναται να πληρώσουν για αυτά το οριακό κόστος παραγωγής τους. Είναι απαραίτητα για την κοινωνική ευημερία και την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών.
Στον παρακάτω πίνακα παραθέτονται συνοπτικά επτά (7) λόγοι για τους οποίους τα δημόσια-αναγκαία αγαθά οφείλουν να βρίσκονται κάτω από δημόσιο έλεγχο παραγωγής και παροχής.
Με απλά λόγια ο νεοφιλελευθερισμός στην Ελλάδα δεν είναι νεοεισερχόμενος. Οι νεοφιλελεύθερες αρχές είχαν εμποτίσει τον δημόσιο λόγο και την οικονομική πολιτική πολύ πριν εμφανιστεί το Μνημόνιο. Ωστόσο η ιστορική και διεθνή οικονομική συγκυρία και η ένταση και έκταση των νεοφιλελευθέρων συνταγών του Μνημονίου οδήγησαν στην κατάρρευση του όποιου κοινωνικού κράτους και στην κοινωνική εξαθλίωση. Επέφεραν δηλαδή το αναμενόμενο. Αυτό που αναφέρεται στην οικονομική βιβλιογραφία ως «απότομη προσαρμογή» ή «θεραπεία σοκ».
Το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο επιχείρημα βασίζεται στην λογική του ό,τι είναι υπό δημόσιο έλεγχο είναι απαραίτητα αντιπαραγωγικό σε όρους κερδοφορίας. Συνεπώς πρέπει να πουληθεί στον ιδιώτη που εξ ορισμού είναι καλύτερος επιχειρηματίας, δηλαδή αυξάνει τα κέρδη.
Ωστόσο το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο ξέχνα να απαντήσει ποιος καρπώνεται τα κέρδη αφενός και αφετέρου στο ότι δεν μπορούν όλα τα αγαθά (όπως αγαθό της υγείας για παράδειγμα) να ρυθμίζονται από την ελεύθερη αγορά με βάση τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Επίσης δεν απαντά στο γεγονός των άτυπων ιδιωτικών καρτέλ, και στις αυξήσεις των τιμολογίων όταν δημόσια αγαθά ιδιωτικοποιούνται.
Παρεμπιπτόντως ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης λειτουργεί προς όφελος του κοινωνικού συνόλου μόνο κάτω από καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού. Δηλαδή, ύπαρξη μεγάλου αριθμού παραγωγών-πωλητών και ομογενοποιημένο αγαθό καθώς και μια σειρά από άλλες προϋποθέσεις όπως ισότιμη πρόσβαση σε πρώτες ύλες, δίκτυα κλπ. Προϋποθέσεις που στην πραγματική ζωή και οικονομία δύσκολα υφίστανται.
Επίσης η ανάλυση του νεοφιλελευθέρου οικονομικού μοντέλου δεν αναφέρεται στην έννοια της κοινωνικής ωφέλειας. Η συνολική κοινωνική ωφέλεια υπερβαίνει την στενή έννοια του οικονομικού οφέλους, του κέρδους δηλαδή. Η κοινωνική ωφέλεια εμπεριέχει τις έννοιες του κράτους δικαίου και πρόνοιας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής συνοχής. Συνολικά εκφράζεται από την αρχή της παροχής προς τον πολίτη ενός μίνιμουμ επιπέδου ευημερίας στα πλαίσια μιας αξιοπρεπής διαβίωσης όπως αυτή ορίζεται από τα εκάστοτε κοινωνικά πρότυπα διαβίωσης.
Τα δημόσια αγαθά (Άμυνα-Ασφάλεια, Υγεία, Παιδεία, Ενέργεια, Μεταφορές, Επικοινωνία, Υδάτινοι και Ορυκτοί πόροι κλπ) είναι αναγκαία αγαθά για την ομαλή ζωή και συνοχή της κοινωνίας άσχετα από το αν επιμέρους άτομα ή κοινωνικές ομάδες δύναται να πληρώσουν για αυτά το οριακό κόστος παραγωγής τους. Είναι απαραίτητα για την κοινωνική ευημερία και την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών.
Στον παρακάτω πίνακα παραθέτονται συνοπτικά επτά (7) λόγοι για τους οποίους τα δημόσια-αναγκαία αγαθά οφείλουν να βρίσκονται κάτω από δημόσιο έλεγχο παραγωγής και παροχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου