Μία εξαιρετική ιδέα (για ένα καλύτερο σχολείο)

του Τάκη Μίχα

Την περασμένη εβδομάδα το Εφετείο της Νέας Υόρκης εξέδωσε μία ιστορική απόφαση: επέτρεψε να δημοσιοποιούνται εφ εξής οι αξιολογήσεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η δημοσιοποίηση έκρινε το δικαστήριο θα κάνει τους κακούς δασκάλους και καθηγητές να ντρέπονται και να προσπαθήσουν να βελτιωθούν.

Δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι το μέτρο αυτό θα πρέπει να υιοθετηθεί το ταχύτερο στην Ελλάδα –όπως άλλωστε δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι κανένα από τα χρεοκοπημένα σήμερα πολιτικά κόμματα δεν θα τολμήσει να το εισηγηθεί. Κι όμως αν λάβουμε υπόψη μας τις άθλιες επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα διεθνή τεστ -είναι στον πάτο της ΕΕ στο Μαθηματικά και Φυσικές Επιστήμες- επείγει άμεσα η εφαρμογή του μέτρου.

Το πιο χρήσιμο εργαλείο αξιολόγησης είναι η λεγόμενη ανάλυση «προστιθέμενης αξίας». Η ανάλυση βασίζεται στη σύγκριση της βαθμολογίας ένας μαθητή στην αρχή και στο τέλος του έτους. Ας υποθέσουμε ότι οι μαθητές του εκπαιδευτικού Α και του εκπαιδευτικού Β της τρίτης δημοτικού ξεκινούν τη χρόνια βρισκόμενοι στο 70% όσον αφορά την ικανότητα ανάγνωσης και τη γνώση των μαθηματικών. Όταν επανεξετάζονται τον Ιούνιο οι μαθητές του Α παραμένουν στο ίδιο επίπεδο, ενώ οι μαθητές του Β έχουν πέσει στο 40%. Σύμφωνα με τη θεωρία της «προστιθέμενης αξίας» η μεταβολή στην κατάσταση των μαθητών αποτελεί μια σαφή σχετικά ένδειξη ότι ο Α είναι καλύτερος από τον Β.

Είναι τελείως απαράδεκτο σήμερα να δημοσιοποιούνται τα ονόματα όσων χρωστούν στο δημόσιο και να μην δημοσιοποιούνται τα ονόματα εκείνων που συστηματικά καταστρέφουν τον πιο πολύτιμο πόρο μιας κοινωνίας: Το ανθρώπινο κεφάλαιο. Διότι συνεχώς πληθαίνουν οι έρευνες που δείχνουν ότι η ποιότητα του εκπαιδευτικού (δάσκαλου ή καθηγητή) αποτελεί το α και το ω του συστήματος της Παιδείας μιας χώρας. Έχει υπολογισθεί ότι αν στις ΗΠΑ απολυθεί το, χαμηλότερο από πλευράς διδακτικών ικανοτήτων, 10% των εκπαιδευτικών, το επίπεδο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας από το μέσο της παγκόσμιας κατάταξης όπου βρίσκεται σήμερα θα φτάσει τις πρώτες θέσεις.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Ερίκ Χάνουσεκ έχει υπολογίσει σε μελέτες του ότι οι μαθητές που έχουν «κακό» καθηγητή θα μάθουν κατά μέσο όρο το 50% της ετήσιας διδακτέας ύλης. Αντίθετα, οι μαθητές σε μια τάξη ενός πολύ καλού καθηγητή θα μάθουν το 150% σε ένα έτος. Η ποιότητα του εκπαιδευτικού έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από τη γενικότερη ποιότητα του σχολείου. Το παιδί θα μάθει περισσότερα σε ένα «κακό» σχολείο με καλούς καθηγητές παρά σε ένα εξαιρετικό σχολείο με «κακούς» καθηγητές.