«ΠΑΚΟ» - Το ναρκωτικό που γέννησε η κρίση

ΕΞΑΝΤΑΣ

Μέσα στο οικονομικό και κοινωνικό χάος που προκάλεσε η χρεοκοπία της Αργεντινής, ένα νέο ναρκωτικό εμφανίστηκε στη χώρα: «Το Πάκο» ή αλλιώς «ο κλέφτης του μυαλού», «ο εξολοθρευτής των φτωχών». Η εξάπλωσή του υπήρξε αστραπιαία.

«Το 2001, στο απόγειο της κρίσης. Όταν υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα στη χώρα. Όταν οι άνθρωποι δεν είχαν εργασία και αλλάξαμε 5 Προέδρους. Ήταν ένα πραγματικό χάος εκείνη την περίοδο. Τα άτομα που πουλούσαν ναρκωτικά μέσα στις γειτονιές επέλεξαν τότε να πουλήσουν το Πάκο, γιατί ήταν ένα ναρκωτικό φθηνότερο. Οι νέοι, ακόμα και παιδιά, άρχισαν να καταναλώνουν το πάκο», θυμάται η Βίλμα, που ζει σε μια από τις παραγκουπόλεις του Μπουένος Άιρες. Τα παιδιά της είναι και αυτά χρήστες του νεόφερτου ναρκωτικού.

Αργεντινή πάκο 1Η Αργεντινή, χώρα εισαγωγής κοκαΐνης μέχρι το 2001, ξαφνικά μετατράπηκε σε χώρα παραγωγός. Πολλά παράνομα εργαστήρια άρχισαν να παράγουν υδροχλωρική, δηλαδή την κρυσταλλική κοκαΐνη, και από τα υπολείμματα της κατεργασίας της έφτιαξαν το πάκο. Η τιμή του είναι πολύ χαμηλή, 50 λεπτά του δολαρίου το 1 γραμμάριο, και επομένως είναι προσιτό στους φτωχούς νέους, που εξαθλιώθηκαν ακόμη περισσότερο μετά την κρίση.

«Υπήρξε μια στρατηγική για να γίνει δημοφιλές το 2001 και κυρίως το 2002, όπου επίτηδες αποσύρανε από την αγορά τα δύο ναρκωτικά που στην Αργεντινή ακόμα είναι παράνομα και μεγάλης χρήσης, τη μαριχουάνα και την κοκαΐνη -και γεμίσανε οι δρόμοι με πάκο», εξηγεί ο Βάλδο Φερράρι, Διευθυντής λειτουργίας της Κοινωνικής Βοήθειας κατά των εθισμών του δήμου του Μπουένος Άιρες. «Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι έπρεπε να εξολοθρευτεί μια ολόκληρη γενιά. Έπρεπε να εξολοθρευτεί μια γενιά εφήβων και νέων που δεν θα είχε δουλειά , δεν θα είχε θέση στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, δεν θα είχε δυνατότητες να ενταχθεί με κανέναν τρόπο με τον οποίο οι γενιές καταλαμβάνουν τον χώρο τους στη κοινωνία. Και επιπλέον, δεν έπρεπε να είναι παρούσες για να αντιμετωπίσουν και να αγωνιστούν για τα δικαιώματα τους, απέναντι σ’ αυτές τις πολιτικές εξουσίες».

Αργεντινή πάκο 2«Το Πάκο είναι πολύ εύκολο να βρεθεί», μας λέει ο Πάμπλο, χρήστης ο ίδιος. «Έρχεται μόνο του σε σένα. Μερικές φορές κάποιος το ψάχνει κι άλλες έρχεται από μόνο του. Μερικές φορές είναι κάποιος όρθιος ή καθιστός όπως τώρα, κι έρχεται μόνο του». Οι χρήστες φτιάχνουν αυτοσχέδια πιπάκια από κεραίες αυτοκινήτων ή ραδιοφώνων, τοποθετούν μέσα το πάκο μαζί με σύρμα για το πλύσιμο των πιάτων, το καίνε με αναπτήρες που βγάζουν μεγάλη φλόγα και εισπνέουν τις αναθυμιάσεις που παράγονται. Πολλοί χρήστες παθαίνουν εγκαύματα στα δάχτυλα ή στην στοματική κοιλότητα, με αποτέλεσμα πολλοί να χάνουν τα δάκτυλά τους από προχωρημένα εγκαύματα. «Με τη χρήση του εθίζεσαι να ακυρώνεις τα πάντα. Γίνεσαι απαθής και δε νοιώθεις τίποτα, ούτε καλό ούτε κακό, δε νοιώθεις εντελώς τίποτα. Νοιώθεις «σβησμένος» χωρίς καμιά ανησυχία και χωρίς ενδιαφέρον για οτιδήποτε. Εγώ δεν ξέρω πώς είναι να ζεις εδώ, σ’ αυτή τη γειτονιά. Εγώ ξέρω πώς είναι να πεθαίνεις εδώ. Αυτό το γνωρίζουμε καλά εμείς οι χρήστες του πάκο. Πεθαίνουμε κάθε μέρα, δε ζούμε κάθε μέρα», μας εξομολογείται ο Pablo.

Αργεντινή πάκο 3Η επίδραση του πάκο είναι άμεση. Προκαλεί ευφορία, αλλά κυρίως απάθεια και ο χρήστης δεν πεινά, αλλά ούτε μπορεί να κοιμηθεί για πολλές ώρες. Το πάκο επιδρά στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου και ο χρήστης χάνει την επικοινωνία του με το εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης προκαλεί μεγάλες βλάβες στους πνεύμονες και στην καρδιά. Μέσα σε 6 μήνες μπορεί να προκαλέσει τη νέκρωση του εγκεφάλου.
«Το πάκο κάνει το νευρώνα να εξαντλείται γρήγορα, λόγω υπερβολικής του λειτουργίας και του προκαλεί πρόωρη γήρανση, ενώ παράλληλα προκαλεί το θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων. Αυτό δημιουργεί λόγω του συνεχόμενου τρόπου χρήσης του μια νευρολογική φθορά στη νόηση, που εμείς πολύ απλά την αποκαλούμε «αποβλάκωση» του παιδιού. Το παιδί μένει χωρίς νευρικό σύστημα που να το καθιστά ικανό. Και πάνω απ’ όλα, το μέρος που φθείρεται περισσότερο είναι το εμπρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου, στο οποίο βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των διανοητικών λειτουργιών και της νευροεπικοινωνίας», μας εξηγεί ο γιατρός Carlos Damin, τοξικολόγος.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, το Πάκο προκαλεί ισχυρό εθισμό, με αποτέλεσμα οι χρήστες να ζουν πραγματικά μόνο για το πάκο και να προβαίνουν σε κλοπές, ληστείες και δολοφονίες για να εξασφαλίσουν τη δόση τους. Δεδομένου ότι η επίδρασή του διαρκεί μόνο 15 λεπτά περίπου, οι χρήστες κάνουν επαναλαμβανόμενες χρήσεις για να ικανοποιήσουν τα στερητικά τους σύνδρομα, που είναι πραγματικά βασανιστικά. «Όταν τελείωνε το ναρκωτικό ήταν η χειρότερη στιγμή! Γιατί έπρεπε πάλι να σκεφτώ από πού θα έβρισκα τα λεφτά για να ξανακάνω χρήση. Πολλές φορές κάνεις πράγματα που ίσως να μη θέλεις να τα κάνεις. Για παράδειγμα, το να κλέψεις από τη μάνα σου», μας λέει για το καθημερινό του μαρτύριο ο Alciel, χρήστης πάκο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην Αργεντινή καταναλώνονται καθημερινά 500.000 δόσεις, ενώ η χρήση του την τελευταία δεκαετία αυξήθηκε κατά 200%.

Αργεντινή πάκο 4Είναι πολύ δύσκολο να καταπολεμήσεις τη διάδοση του πάκο γιατί τα «κιόσκια», όπως λέγονται, τα έχουν φτωχοί που πουλούν σε φτωχά παιδιά. Η αστυνομία μοιάζει ανίκανη να αντιμετωπίσει το φαινόμενο και κατηγορείται από πολλούς κατοίκους ότι είναι διεφθαρμένη και ότι συμμετέχει και η ίδια στο θανατηφόρο αυτό εμπόριο. Έτσι οι ίδιες οι μάνες των παιδιών που αφανίζονται από το πάκο αναγκάστηκαν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους. Δημιούργησαν οργανώσεις πολιτών, «Madres contra el paco» (Μητέρες ενάντια στο πάκο), για να καταπολεμήσουν τη μάστιγα στις φτωχογειτονιές τους. Περιπολούν τα βράδια για να αποτρέψουν το εμπόριο του πάκο, με κίνδυνο της ζωής τους από τους ναρκοεμπόρους, μαζεύουν τους χρήστες, τους περιποιούνται και τους προωθούν στα λιγοστά κέντρα αποτοξίνωσης που υπάρχουν. «Μαχόμαστε πολύ δυνατά κατά της χρήσης του πάκο, γιατί ξέρουμε ότι είναι θανατηφόρο! Καταλάβαμε ότι αυτό είναι ένα άλλο είδος ναρκωτικού, που εξαθλιώνει τα παιδιά μας. Γι’ αυτό και αρχίσαμε να κάνουμε επιθέσεις σ’ αυτούς που το πουλούσαν. Συγκεντρωθήκαμε με τους γείτονες και τις μάνες, μέχρι και με τα ίδια τα παιδιά, ενωθήκαμε κι άρχισε ο κόσμος να τους καταγγέλλει», μας λέει η Βίλμα. Η Ciudad Oculta, η Μυστική Πόλη, όπου κατοικεί, είναι μια από τις πιο επικίνδυνες φτωχογειτονιές του Μπουένος Άιρες. Κυριαρχεί ο σκοτεινός κόσμο του πάκο, αφανίζοντας καθημερινά χιλιάδες νέους και μικρά παιδιά και οδηγώντας τα ακόμη περισσότερο στο κοινωνικό περιθώριο και την καταστροφή.

«Ακόμα δεν μπορέσαμε να μετρήσουμε τις πραγματικές παραμέτρους του 2001, 2002», τονίζει εμφατικά ο Βάλδο Φερράρι, Διευθυντής της Κοινωνικής Βοήθειας κατά των εθισμών. «Ο αποκλεισμός μεγάλων κομματιών του πληθυσμού, που δεν έχουν θέση στην εργασιακή αγορά και στη διανομή του πλούτου, είναι αναγκαίο στοιχείο για τη νεοφιλελεύθερη διανομή του πλούτου. Άρα το πάκο είναι αναγκαίο για να εδραιώσει τον αποκλεισμό και να εξασφαλίσει ότι δε θα υπάρξουν χιλιάδες και εκατομμύρια υγιείς και σκεπτόμενοι νέοι που θα θέσουν μια διαφορετική κοινωνία. Το ίδιο το κράτος είναι που εγγυάται ένα πολιτικό - οικονομικό φαινόμενο συσσώρευσης πλούτου και κοινωνικού αποκλεισμού και μετά πρέπει να βγει για να δει πώς μπορεί να μειώσει τον πόνο, που το ίδιο το σύστημα δημιούργησε».