Εγκέφαλος και Θρησκεία

ΠΗΓΗ: 6 Ιανουαρίου 2010, http://www.men24.gr

 

του Παναγιώτη Γεωργίου

Το κλειδί - και το μεγάλο οχυρό κατά του υλισμού - βρίσκεται στο μείζον μυστήριο της συνείδησης. Όλο και περισσότεροι νευροεπιστήμονες, με την υποστήριξη διαφόρων πειραμάτων, σκιαγραφούν σταδιακά μια άλλη εικόνα: ο εγκέφαλος φαίνεται πια όλο και λιγότερο σαν μια ψυχρή μηχανή που κάνει αδιάκοπους υπολογισμούς όπως ένα κομπιούτερ. Αντίθετα, το νόημα, η πίστη, η θέληση και κυρίως η συνείδηση φαίνεται να ξεπηδούν μυστηριωδώς από τα κυκλώματα των εγκεφαλικών νευρώνων. Τα συναισθήματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη νοημοσύνη, ενώ η αγάπη είναι ζωτική για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Από την άλλη, τα γονίδια δεν φαίνεται να είναι απλώς εγωιστικά, όπως ακράδαντα πιστεύει ο Ντόκινς, αλλά αντίθετα οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ενστικτωδώς φαίνεται πως έχουν βαθειά ηθικά αισθήματα, όπως η δικαιοσύνη, η στοργή κ.α. Τελικά, αρκετοί επιστήμονες αρχίζουν να εκτιμούν όλο και πιο πολύ τις υπερβατικές πνευματικές εμπειρίες και να μην τις θεωρούν απλώς αυταπάτη. Ο νους, όπως έχουν δείξει διάφορα πειράματα, φαίνεται πως έχει την ικανότητα να υπερβαίνει τον εαυτό του και να συγχωνεύεται με μια ανώτερη παρουσία (που πολλοί ονομάζουν Θεό), η οποία γίνεται αντιληπτή ως πιο πραγματική από την καθημερινή υλική πραγματικότητα.

Υπάρχει ελεύθερη βούληση; Ο Θεός υπάρχει ή είναι μια αυταπάτη του μυαλού; Οι σύγχρονοι επιστήμονες δίνουν τις δικές τους απαντήσεις σύμφωνα με τις θεωρίες τους.

Η ραγδαία αύξηση των μελετών και των επιστημονικών ερευνών που αφορούν τον εγκέφαλο, αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των τελευταίων χρόνων και ο αντίκτυπος είναι αισθητός σε άλλες επιστήμες και σε άλλα πεδία της γνώσης και της ανθρώπινης ζωής, από την ψυχολογία μέχρι την οικονομία και τη θρησκεία.

Έτσι, μεταξύ άλλων, τα τελευταία χρόνια έχει αναθερμανθεί η παλαιά διαμάχη επιστήμης και θρησκείας με αιχμή το μείζον ερώτημα: Υπάρχει Θεός; Είναι η πραγματικότητα αυτό που βλέπουμε; Υπάρχει μια πνευματική επικράτεια, αόρατη συνήθως σε μας; Η πιο πρόσφατη και ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι οι διαφοροποιήσεις στο "μέτωπο" του επιστημονικού κόσμου, κυρίως στο χώρο των νευροεπιστημών, ο οποίος κάθε άλλο παρά αρραγής εμφανίζεται, με συνέπεια να τροφοδοτεί με επιχειρήματα και τις δύο πλευρές.

Με αιχμή του δόρατος το βρετανό βιολόγο Ρίτσαρντ Ντόκινς, συγγραφέα, μεταξύ άλλων βιβλίων, του μπεστ-σέλερ "Η αυταπάτη του Θεού", μια ομάδα επιστημόνων και άλλων διανοουμένων όπως ο Ντάνιελ Ντένετ και ο Κρίστοφερ Χίτσενς εκπροσωπούν ένα σύγχρονη πλευρά της επιστήμης που θεωρεί αδύνατη -αν όχι γελοία- την ύπαρξη ενός πνεύματος ξέχωρου από την ύλη και το σώμα. Συνοπτικά, οι ρητά αυτοπροσδιοριζόμενοι ως άθεοι επιστήμονες, θεωρούν ότι τα πάντα πηγάζουν από την κίνηση των ατόμων της ύλης και από τα γονίδια, ενώ η συμπεριφορά καθορίζεται από τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου, οι νευρώνες του οποίου δημιουργούν τη συνείδηση σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου.

Η ελεύθερη βούληση είναι ουσιαστικά μια αυταπάτη, καθώς οι άνθρωποι ωθούνται βασικά από τις προϋπάρχουσες βιολογικές-εγκεφαλικές προδιαγραφές της εξέλιξης να κάνουν αυτό ή εκείνο το πράγμα. Η θρησκεία, λένε, δεν είναι παρά μια κοινωνική σύμβαση, χρήσιμη για την εξουσιαστική ελίτ και για την ψυχική ανακούφιση των μαζών από τα υπαρξιακά άγχη - αν δεν είναι ένα ατύχημα κι ένα επικίνδυνο λάθος που μόνο δεινά φέρνει στην ανθρωπότητα (πολέμους, βία, τρομοκρατία κλπ).

Σύμφωνα με αυτό το επιστημονικό σκεπτικό, οι άνθρωποι κατασκευάζουν θρησκευτικές πεποιθήσεις, επειδή οι εγκέφαλοί τους έχουν διαχρονικά εξελιχθεί έτσι ώστε να ακολουθούν τα συστήματα πεποιθήσεων και τις ιδεολογίες του περιβάλλοντός τους. Σε αυτό το μήκος κύματος, ορισμένοι επιστήμονες τονίζουν ότι αρκετά πειράματα στον τομέα των νευροεπιστημών έχουν πλέον δείξει πως αρκεί μια ηλεκτρομαγνητική διέγερση (από ένα ειδικό κράνος) ορισμένων σημείων του εγκεφάλου για να αρχίσουν οι εθελοντές, χωρίς να το επιδιώκουν συνειδητά, να αισθάνονται μυστικιστικές και πνευματικές εμπειρίες, να μιλάνε με το Θεό κ.α.

Έτσι, οι ραγδαίες εξελίξεις στη γενετική και ακόμα περισσότερο στις νευροεπιστήμες που μελετούν τον εγκέφαλο και το νου, τείνουν, κατά την τελευταία δεκαετία, να ενισχύσουν την αντίληψη ότι τελικά όλα είναι υλικά, ότι το πνεύμα είναι νεκρό (και ο Θεός μαζί του;) και ότι τίποτε δεν επιζεί μετά το θάνατο του σώματος.

Η πρόκληση του "νευρωνικού βουδισμού"

Όπως η "Καταγωγή των Ειδών" του Δαρβίνου τον 19ο αιώνα, πέρα από μια επιστημονική επανάσταση, άλλαξε δραματικά τις κοινωνικές και προσωπικές αντιλήψεις της ανθρωπότητας και όπως η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν επηρέασε σημαντικά τη σύγχρονη τέχνη μετά τις αρχές του 20ού αιώνα, έτσι και τώρα, στην αρχή του 21ού αιώνα, διαφαίνεται ότι η εξελισσόμενη επανάσταση της νευροεπιστήμης έχει τη δυνατότητα να δράσει καταλυτικά, όχι μόνο στο χώρο της επιστήμης, αλλά γενικότερα στον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν τους εαυτούς τους και τον κόσμο γύρω τους.

Όπως έγραψε ο Ντέηβιντ Μπρουκς σε ένα σημαντικό άρθρο στους New York Times (με τίτλο "Οι νευρωνικοί βουδιστές"), στην πραγματικότητα η περί αθεϊσμού διαμάχη τελικά δεν θα υποσκάψει την πίστη στο Θεό γενικά, αλλά το πολύ - πολύ να υποσκάψει την πίστη στον προσωπικό Θεό της Βίβλου, στον οποίο πιστεύουν -ο καθένας με τον τρόπο του- Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι, δηλαδή οι μονοθεϊστικές θρησκείες.

Το κλειδί -και το μεγάλο οχυρό κατά του υλισμού- βρίσκεται στο μείζον μυστήριο της συνείδησης. Όλο και περισσότεροι νευροεπιστήμονες, με την υποστήριξη διαφόρων πειραμάτων, σκιαγραφούν σταδιακά μια άλλη εικόνα: ο εγκέφαλος φαίνεται πια όλο και λιγότερο σαν μια ψυχρή μηχανή που κάνει αδιάκοπους υπολογισμούς όπως ένα κομπιούτερ. Αντίθετα, το νόημα, η πίστη, η θέληση και κυρίως η συνείδηση φαίνεται να ξεπηδούν μυστηριωδώς από τα κυκλώματα των εγκεφαλικών νευρώνων. Τα συναισθήματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη νοημοσύνη, ενώ η αγάπη είναι ζωτική για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Από την άλλη, τα γονίδια δεν φαίνεται να είναι απλώς εγωιστικά, όπως ακράδαντα πιστεύει ο Ντόκινς, αλλά αντίθετα οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ενστικτωδώς φαίνεται πως έχουν βαθειά ηθικά αισθήματα, όπως η δικαιοσύνη, η στοργή κ.α. Τελικά, αρκετοί επιστήμονες αρχίζουν να εκτιμούν όλο και πιο πολύ τις υπερβατικές πνευματικές εμπειρίες και να μην τις θεωρούν απλώς αυταπάτη. Ο νους, όπως έχουν δείξει διάφορα πειράματα, φαίνεται πως έχει την ικανότητα να υπερβαίνει τον εαυτό του και να συγχωνεύεται με μια ανώτερη παρουσία (που πολλοί ονομάζουν Θεό), η οποία γίνεται αντιληπτή ως πιο πραγματική από την καθημερινή υλική πραγματικότητα.

Επιστήμονες που ανήκουν σε αυτό το νέο ρεύμα επιστήμης, είναι, μεταξύ άλλων, οι Andrew Newberg, Daniel Siegel, Michael Gazzaniga, Jonathan Haidt, Antonio Damasio, Marc Hauser κ.α., τα πειράματα και τα βιβλία των οποίων επηρεάζουν πλέον όλο και περισσότερο το δημόσιο διάλογο. Με δεδομένο ότι από όλες τις θρησκείες, αυτή που δέχεται μια ανώτερη πραγματικότητα, αλλά δεν την ταυτίζει με ένα προσωπικό Θεό, είναι κατ' εξοχήν ο βουδισμός, το νέο επιστημονικό ρεύμα, σύμφωνα με τον Μπρουκς, θα μπορούσε να αποκληθεί νευρωνικός βουδισμός.

Τι πρεσβεύουν

Ποιές είναι όμως οι βασικές αντιλήψεις του νέου ρεύματος;

Πρώτον, ο εαυτός δεν είναι μια σταθερή και λίγο-πολύ μόνιμη οντότητα, αλλά μια δυναμική διαδικασία αλληλεξαρτώμενων σχέσεων.

Δεύτερον, κάτω από την επιφάνεια των διαφόρων θρησκειών, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν κοινές ηθικές αντιλήψεις, αξίες και ενοράσεις.

Τρίτον, οι άνθρωποι έχουν τον κατάλληλο "εξοπλισμό" για να βιώνουν το ιερό και να έχουν εμπειρίες πνευματικής ανάτασης, στη διάρκεια των οποίων ξεπερνούν στα στενά σύνορα του εαυτού τους και πλημμυρίζουν από αγάπη για τον υπόλοιπο κόσμο.

Τέταρτο, ο Θεός μπορεί καλύτερα να γίνει αντιληπτός ως η φύση αυτού που βιώνει ο άνθρωπος κατά τις ανωτέρω στιγμές και θα μπορούσε να θεωρηθεί ως "το άγνωστο σύνολο όλων όσων υπάρχουν".

Όπως παρατηρεί ο Μπρουκς στο άρθρο του περί "Νευρωνικών βουδιστών", είναι ευκολότερο για τον Ντόκινς και τους υπόλοιπους μαχητικούς άθεους να επιτίθενται κατά του προσωπικού Θεού στο όνομα της επιστήμης, αλλά θα αποδειχτεί πολύ δυσκολότερο να κάνουν το ίδιο κατά των επιστημόνων συναδέλφων τους (κυρίως των νευροεπιστημόνων), οι πεποιθήσεις των οποίων εν μέρει επικαλύπτονται με το βουδισμό και οι οποίοι, αν και όντως θεωρούν τις θρησκείες πολιτιστικά κατασκευάσματα χτισμένα πάνω στα κοινά χαρακτηριστικά της ανθρωπότητας, σέβονται την αίσθηση του ιερού και το μυστήριο της συνείδησης.

Έτσι, την ίδια στιγμή που ο νέος επιστημονικός αθεϊσμός κάνει μεγάλο "θόρυβο", με απρόσμενο τρόπο, άλλοι επιστήμονες βρίσκουν κοινό έδαφος με το μυστικισμό και την πνευματικότητα του νου, δίνοντας έμφαση στην έμφυτη υπερβατικότητα του ανθρώπινου νου, αλλά όχι στο θείο νόμο ή την άνωθεν αποκάλυψη. Το σκηνικό γίνεται, λοιπόν, όλο και πιο περίπλοκο και τα επόμενα χρόνια, από τη μια οι πιστοί θα πρέπει να υπερασπίζονται την πίστη τους σε ένα προσωπικό Θεό, ενώ παράλληλα οι επιστήμονες θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν μεταξύ τους τι σημαίνουν τα ευρήματά τους στο βασίλειο του νου, αναφορικά με την ύπαρξη ή όχι μιας άλλης πραγματικότητας, πέρα από αυτήν που βλέπουν καθημερινά τα μάτια μας. Εν κατακλείδι, ο "νευρωνικός βουδισμός" μπορεί να υποσκάψει μελλοντικά την πίστη σε ένα Θεό, αλλά όχι στο επέκεινα.

Θρησκευτική Πίστη: Η οδός της... μικρότερης αντίστασης!

πηγή : Tο ΒΗΜΑ 12 Απριλίου 2009 

inShare

του Michael Brooks
Ετσι ορίζουν κάποιοι επιστήμονες τη θρησκευτική πίστη,δεχόμενοι ότι υποστηρίζεται από την «καλωδίωση» του εγκεφάλου μας,αντίθετα με τη μη πίστη που απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια. Η στροφή των ανθρώπων προς το θείο σε περιόδους οικονομικών κρίσεων έρχεται να τους επιβεβαιώσει.

Παρ΄ ότι πολλοί θεσμοί και ιδρύματα κατέρρευσαν με το Μεγάλο Κραχ του 1929, ένας τομέας τα πήγε απρόσμενα καλά. Σε εκείνους τους τόσο δύσκολους καιρούς οι πιο αυστηρές, πιο αυταρχικές εκκλησίες είδαν τα ποίμνιά τους να πληθύνονται. 
Το παράδοξο αυτό έγινε αντιληπτό στις αρχές της δεκαετίας του 1970, αλλά μόλις σήμερα η επιστήμη αρχίζει να εξηγεί τις αιτίες του. Οπως δείχνουν οι πρώτες έρευνές της, τα ανθρώπινα όντα έχουν μια φυσική κλίση προς τη θρησκευτική πίστη, ιδιαίτερα στις δύσκολες εποχές: ο εγκέφαλός μας συνθέτει αυθόρμητα έναν φανταστικό κόσμο με πνεύματα, θεούς και τέρατα και όσο περισσότερο ανασφαλείς νιώθουμε τόσο δυσκολότερο είναι να αντισταθούμε στην έλξη αυτού του υπερφυσικού κόσμου. Φαίνεται ότι το μυαλό μας είναι συντονισμένο έτσι ώστε να πιστεύει σε θεούς. 

Οι θρησκευτικές ιδέες είναι κοινές σε όλους τους πολιτισμούς: όπως η γλώσσα και η μουσική, φαίνεται ότι αποτελούν μέρος του τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος. Ως πρόσφατα η επιστήμη απέφευγε να ρωτήσει το γιατί.   «Αυτό δεν σημαίνει ότι η θρησκεία δεν εθεωρείτο σημαντική»λέει οΠολ Μπλουμ,ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Γέιλ.  «Δείχνει πως το γεγονός ότι το ζήτημα περιβάλλεται από ταμπού εμπόδισε την πρόοδο». 

Εξελικτική προσαρμογή; 
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να κάνουν μερικές υποθέσεις με στόχο να λύσουν το μυστήριο της προέλευσης της θρησκευτικής πίστης. Μία από τις επικρατέστερες θεωρίες είναι ότι η θρησκεία αποτελεί μια εξελικτική προσαρμογή η οποία αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης των ανθρώπων και της μετάδοσης των γονιδίων τους στην επόμενη γενιά. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η θρησκευτική πίστη βοήθησε τους προγόνους μας να σχηματίσουν στενά συνδεδεμένες ομάδες οι οποίες συνεργάζονταν στο κυνήγι, στην αναζήτηση τροφής και στη φροντίδα των παιδιών, αυξάνοντας τις πιθανότητές τους να επικρατήσουν έναντι των υπολοίπων. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζει η θεωρία, η θρησκεία επελέγη από την εξέλιξη και τελικά επικράτησε σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία. 

Η θεωρία της «θρησκευτικής προσαρμογής» δεν γίνεται ωστόσο αποδεκτή από όλους τους επιστήμονες. Οπως επισημαίνει οΣκοτ Ατραν,ανθρωπολόγος του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν στο Ανν Αρμπορ, τα οφέλη του να διατηρεί κανείς τέτοιου είδους αβάσιμες πεποιθήσεις είναι αμφισβητήσιμα, τουλάχιστον από εξελικτικής άποψης.

«Δεν νομίζω ότι η ιδέα αυτή έχει νόημααν εξετάσει κανείς αυτά που βρίσκει στη θρησκεία» λέει. Η πίστη σε μια μετά θάνατον ζωή, π.χ., δεν συμβιβάζεται με την επιβίωση στο εδώ και τώρα και τη διάδοση των γονιδίων. Επιπλέον, ακόμη και αν υπάρχουν προσαρμοστικά πλεονεκτήματα στη θρησκευτική πίστη, αυτά δεν εξηγούν την προέλευση αλλά την εξάπλωσή της. 

Υποπροϊόν της σκέψης; 
Μια εναλλακτική θεωρία που προτείνεται από τον κ. Ατραν και άλλους ειδικούς είναι ότι η θρησκεία εμφανίζεται ως φυσικό υποπροϊόν του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο ανθρώπινος νους. 

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μια ειδική «δομική διάταξη του Θεού», έτσι όπως γνωρίζουμε ότι έχει μια δομική διάταξη της ομιλίας, αλλά μάλλον ότι ορισμένες από τις μοναδικές γνωσιακές ικανότητες που μας έχουν καταστήσει τόσο επιτυχημένους ως είδος κατά κάποιον τρόπο συνεργάζονται για να δημιουργήσουν μια ροπή προς την υπερφυσική σκέψη. «Υπάρχουν σήμερα πολλές ενδείξεις ότι κάποια από τα θεμέλια της θρησκευτικής μας πίστης είναι εντυπωμένα στον εγκέφαλό μας»λέει ο κ. Μπλουμ. 

Μεγάλο μέρος αυτών των ενδείξεων έρχεται από πειράματα που έγιναν σε παιδιά και, όπως θεωρείται, αποκαλύπτουν μια «προκαθορισμένη ρύθμιση» του νου η οποία διατηρείται, αν και σε τροποποιημένη μορφή, και στους ενηλίκους.

«Τα παιδιά σε όλον τον κόσμο έχουν μια ισχυρή φυσική τάση να πιστεύουν στους θεούς εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό τους και αυτή η προσληπτικότητα που αναπτύσσεται από νωρίς παραμένει αγκιστρωμένη στην ενστικτώδη σκέψη μας σε όλη τη ζωή μας»λέει ο ανθρωπολόγοςΤζάστιν Μπάρεττου Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. 

Πώς όμως ο εγκέφαλος δημιουργεί τους θεούς; Ενα σημείο-κλειδί, λέει ο κ. Μπλουμ, βρίσκεται στο γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας διαθέτει ξεχωριστά γνωσιακά συστήματα για την επεξεργασία των ζωντανών όντων- αυτών που έχουν νου ή τουλάχιστον βούληση- και των άψυχων αντικειμένων. Αυτός ο διαχωρισμός συντελείται πολύ νωρίς. Ο κ. Μπλουμ και οι συνεργάτες του έχουν δείξει ότι μωρά πέντε μηνών διακρίνουν ήδη τα άψυχα αντικείμενα από τους ανθρώπους. Αν τους παρουσιάσουν ένα κουτί που κινείται προχωρώντας και σταματώντας, τα μωρά δείχνουν έκπληξη. Ενας άνθρωπος όμως που κινείται κατά τον ίδιο τρόπο δεν τους προκαλεί έκπληξη. Για τα μωρά τα αντικείμενα θα πρέπει να υπακούουν στους νόμους της φυσικής και να κινούνται με προβλέψιμο τρόπο. Οι άνθρωποι, από την άλλη πλευρά, έχουν δικές τους προθέσεις και στόχους και κινούνται όπως επιλέγουν να κινηθούν. 

Πνεύμα και ύλη 
Ο κ. Μπλουμ τονίζει ότι τα δύο συστήματα λειτουργούν αυτόνομα δημιουργώντας δύο θεωρήσεις του κόσμου: η μία ασχολείται με τα πνεύματα και η άλλη με τις υλικές πλευρές του. Αποκαλεί αυτή την έμφυτη διάκριση μεταξύ πνεύματος και ύλης «δυϊσμό της κοινής λογικής». Το σώμα προορίζεται για υλικές διαδικασίες, όπως το φαγητό και η κίνηση, ενώ το πνεύμα μεταφέρει τη συνείδησή μας σε ένα ξεχωριστό επίπεδο. 

«Αποδεχόμαστε με μεγάλη φυσικότητα ότι μπορεί κανείς να βγει από το σώμα του σε ένα όνειρο ή με αστρική προβολή ή με κάποιο είδος μαγείας»λέει.

«Αυτές οι απόψεις είναι καθολικές». 

Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο αποχωρισμός του πνεύματος από το σώμα είναι κάτι που θεωρούμε φυσικό. Πολλοί άνθρωποι δημιουργούν εύκολα σχέσεις με ανύπαρκτα πρόσωπα: σχεδόν το 50% των τετράχρονων παιδιών είχαν σε κάποια στιγμή έναν φανταστικό φίλο, ενώ οι ενήλικοι συχνά δημιουργούν και διατηρούν σχέσεις με νεκρούς συγγενείς, φανταστικούς ήρωες και ιδανικούς συντρόφους. Οπως υπογραμμίζει ο κ. Μπάρετ, αυτή η ικανότητα είναι εξελικτικά χρήσιμη. Χωρίς αυτή δεν θα μπορούσαμε να διατηρούμε μεγάλες κοινωνικές ιεραρχίες και συμμαχίες ή να διαβλέψουμε τι μπορεί να σχεδιάζει ένας αόρατος εχθρός.

«Το να χρειαζόμαστε απαραίτητα ένα σώμα για να μπορέσουμε να σκεφθούμε το μυαλό του θα ήταν μεγάλο μειονέκτημα» λέει. 

Εκτός από την απτά χρήσιμη πλευρά του, ο δυϊσμός της κοινής λογικής φαίνεται παράλληλα να προετοιμάζει τον εγκέφαλο για υπερφυσικές έννοιες όπως η μετά θάνατον ζωή. Το 2004 οΤζέσι Μπέρινγκ του Πανεπιστημίου Queen΄s του Μπέλφαστ σχεδίασε μια παράσταση κουκλοθεάτρου για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Κατά τη διάρκειά της ένας κροκόδειλος έφαγε έναν ποντικό. Στη συνέχεια οι ερευνητές έκαναν στα παιδιά ερωτήσεις σχετικά με την υλική υπόσταση του ποντικού όπως«Μπορεί τώρα ο ποντικός να αρρωστήσει; Χρειάζεται να φάει ή να πιει νερό;». Τα παιδιά απάντησαν όχι. Οταν όμως τους έκαναν πιο «πνευματικές» ερωτήσεις όπως«Ο ποντικός σκέπτεται και καταλαβαίνει;»,τα παιδιά απάντησαν «Ναι». 

Προκαθορισμένοι για τον Θεό 
Με βάση αυτά και άλλα πειράματα ο κ. Μπέρινγκ πιστεύει ότι η πίστη σε μια άλλη μορφή ζωής πέρα από αυτήν που βιώνουμε μέσα στο σώμα μας αποτελεί προκαθορισμένη ρύθμιση του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η εκπαίδευση και η εμπειρία μάς μαθαίνουν να την αγνοούμε, πο τέ όμως δεν χάνεται πραγματικά, υποστηρίζει. Από εκεί και πέρα το βήμα για τη διαμόρφωση μιας εικόνας των πνευμάτων, των νεκρών προγόνων και φυσικά των θεών είναι πολύ μικρό, λέει οΠασκάλ Μπουαγέ, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον του Μιζούρι. Ο κ. Μπουαγέ τονίζει ότι οι άνθρωποι θεωρούν πως το μυαλό των θεών τους λειτουργεί όπως το ανθρώπινο μυαλό, γεγονός το οποίο υποδεικνύει ότι οι θεοί προέρχονται από το ίδιο εγκεφαλικό σύστημα που μας δίνει την ικανότητα να σκεπτόμαστε απόντες ή ανύπαρκτους ανθρώπους. 

Η ικανότητα της σύλληψης των θεών ωστόσο δεν αρκεί για να γεννήσει τη θρησκεία. Ο ανθρώπινος νους έχει μία ακόμη βασική ιδιότητα: μια υπερανεπτυγμένη αίσθηση της αιτίας και του αποτελέσματος η οποία μας δημιουργεί την προδιάθεση να βλέπουμε παντού έναν σκοπό και ένα σχέδιο, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν.

«Βλέπετε τους θάμνους να κινούνται, υποθέτετε ότι κάποιος ή κάτι βρίσκεται εκεί μέσα» λέει ο κ. Μπλουμ. 

Αυτή η υπερβολική αίσθηση της αιτίας και του αποτελέσματος προφανώς εξελίχθηκε για την επιβίωση. Αν γύρω υπάρχουν αρπακτικά, το να τα αντιλαμβάνεται κανείς εννέα φορές στις δέκα δεν ωφελεί. Το να το βάζει στα πόδια χωρίς να υπάρχει λόγος είναι μικρό τίμημα τη στιγμή που έτσι εξασφαλίζει την αποφυγή του κινδύνου όταν η απειλή είναι πραγματική. 

Πρόθεση, σχέδιο, σκοπός 
Και εδώ πειράματα σε μικρά παιδιά αποκαλύπτουν αυτή την προκαθορισμένη ρύθμιση του μυαλού μας. Ηδη από την ηλικία των τριών ετών τα παιδιά αποδίδουν σχέδιο και σκοπό σε άψυχα αντικείμενα. Οταν η Ντέμπορα Κέλεμαντου Πανεπιστημίου της Αριζόνας έκανε σε παιδιά ηλικίας επτά ως οκτώ ετών ερωτήσεις γύρω από άψυχα αντικείμενα και ζώα, διαπίστωσε ότι τα περισσότερα πίστευαν πως δημιουργήθηκαν για έναν συγκεκριμένο σκοπό. Οι μυτεροί βράχοι υπάρχουν για να ξύνονται σε αυτούς τα ζώα. Τα πουλιά υπάρχουν «για να κάνουν ωραία μουσική», ενώ τα ποτάμια υπάρχουν για να επιπλέουν σε αυτά οι βάρκες.

«Ηταν εκπληκτικό να ακούς παιδιά να λένε ότι πράγματα όπως τα σύννεφα και τα βουνά υπάρχουν για κάποιον σκοπό και να ανθίστανται σθεναρά σε οποιοδήποτε αντίθετο επιχείρημα» λέει η ερευνήτρια. 

Σε ανάλογα πειράματα ηΟλιβέρα Πέτροβιτςτου Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ρώτησε παιδιά προσχολικής ηλικίας για την προέλευση φυσικών πραγμάτων όπως τα φυτά και τα ζώα. Διαπίστωσε ότι οι πιθανότητες να απαντήσουν πως δημιουργήθηκαν από τον Θεό και όχι από τον άνθρωπο ήταν επτά φορές περισσότερες. 

Αυτές οι γνωσιακές προκαταλήψεις είναι τόσο ισχυρές, υποστηρίζει, η κυρία Πέτροβιτς ώστε τα παιδιά τείνουν να επινοούν την έννοια του Θεού αυθόρμητα, χωρίς την παρέμβαση των ενηλίκων.

«Βασίζονται στην καθημερινή εμπειρία τους από τον φυσικό κόσμο και κατασκευάζουν την έννοια του Θεού με βάση αυτή την εμπειρία». Για τον λόγο αυτόν, όταν τα παιδιά ακούνε αυτά που πρεσβεύει μια θρησκεία, βρίσκουν ότι έχουν απόλυτο νόημα. 

Η προδιάθεσή μας να πιστεύουμε σε έναν υπερφυσικό κόσμο παραμένει με το πέρασμα των χρόνων. Η κυρία Κέλεμαν έχει ανακαλύψει ότι οι ενήλικοι έχουν εξίσου την τάση να βρίσκουν σχέδιο και πρόθεση εκεί που δεν υπάρχουν. Οταν πιέζονται να εξηγήσουν φυσικά φαινόμενα, οι ενήλικοι συχνά καταφεύγουν σε τελεολογικά επιχειρήματα όπως«τα δέντρα παράγουν οξυγόνο για να αναπνέουν τα ζώα»ή«ο ήλιος καίει επειδή η ζέστη βοηθά στην ανάπτυξη της ζωής». Παρ΄ ότι ακόμη δεν έχει στοιχεία για το ότι αυτή η τάση συνδέεται με την πίστη στον Θεό, η κυρία Κέλεμαν έχει αποτελέσματα που δείχνουν ότι οι περισσότεροι ενήλικοι σιωπηρά πιστεύουν ότι έχουν ψυχή. 

Ηθική διάσταση 
Ο κ. Μπουαγέ επισημαίνει από την πλευρά του ότι οι θρησκευόμενοι ενήλικοι δεν είναι παιδιά ούτε υστερούν σε μυαλό. Μελέτες αποκαλύπτουν ότι οι θρησκευόμενοι ενήλικοι έχουν διαφορετική νοοτροπία από τα παιδιά, επικεντρώνονται περισσότερο στις ηθικές διαστάσεις της πίστης τους και λιγότερο στα υπερφυσικά χαρακτηριστικά της. Παρ΄ όλα αυτά, η θρησκεία αποτελεί ένα αναπόφευκτο κατασκεύασμα της λειτουργίας του εγκεφάλου μας, υποστηρίζει ο κ. Μπλουμ.

«Ολοι οι άνθρωποι διαθέτουν την εγκεφαλική διάταξη κυκλωμάτων και αυτό δεν χάνεται ποτέ» . Η κυρία Πέτροβιτς προσθέτει ότι ακόμη και οι ενήλικοι που δηλώνουν άθεοι ή αγνωστικιστές είναι επιρρεπείς στην υπερφυσική σκέψη και ο κ. Μπέρινγκ έχει διαπιστώσει το ίδιο. Οταν ένας φοιτητής του πήρε συνεντεύξεις από άθεους διαπιστώθηκε ότι συχνά αποδίδουν σιωπηρά σκοπό σε σημαντικές ή τραυματικές στιγμές της ζωής τους, σαν κάποιος παράγοντας να είχε παρέμβει για να τις κάνει να συμβούν. «Δεν εξορκίζουν απόλυτα τη θεϊκή πνευματική οντότητα,απλώς την καταπνίγουν» λέει ο ερευνητής. 

Το γεγονός ότι οι τραυματικές εμπειρίες ευθύνονται τόσο συχνά για αυτά τα «ολισθήματα» δίνει μια ένδειξη σχετικά με το γιατί είναι τόσο δύσκολο για τους ενηλίκους να εγκαταλείψουν την έμφυτη πίστη τους στους θεούς, υποστηρίζει ο κ. Ατραν. Πρόκειται για αυτό το οποίο ο ίδιος αποκαλεί «η τραγωδία του γνωστικού». Οι άνθρωποι μπορούν να προβλέπουν μελλοντικά γεγονότα, να θυμούνται το παρελθόν και να συλλαμβάνουν τις αντιξοότητες - ακόμη και τον ίδιο τον θάνατό τους, κάτι το οποίο είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουν. 

«Πρέπει να βρει κανείς μια λύση,αλλιώς θα συντριβεί»εξηγεί ο ανθρωπολόγος. Οταν οι φυσικές εγκεφαλικές διεργασίες μας δίνουν μια διέξοδο διαφυγής, την ακολουθούμε. 

Οταν χάνουμε τον έλεγχο... 
Η άποψη αυτή υποστηρίζεται από ένα πείραμα που δημοσιεύτηκε πέρυσι. ΗΤζένιφερ Γουίτσοντου Πανεπιστημίου του Τέξας και οΑνταμ Γκαλίτσκι του Πανεπιστημίου Νorth western του Ιλινόι ζήτησαν από εθελοντές να εντοπίσουν πρότυπα σε διάφορες διατάξεις κουκκίδων και πληροφοριών από το χρηματιστήριο. Προηγουμένως οι δύο ερευνητές δημιούργησαν στους εθελοντές μια αίσθηση έλλειψης του ελέγχου είτε δίνοντάς τους άσχετες πληροφορίες είτε κάνοντάς τους να θυμηθούν εμπειρίες στις οποίες είχαν χάσει τον έλεγχο μιας κατάστασης. 

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Οι εθελοντές που ένιωσαν απώλεια του ελέγχου έτειναν πολύ περισσότερο να διακρίνουν πρότυπα εκεί όπου δεν υπήρχαν.

«Μας εξέπληξε το γεγονός ότι το φαινόμενο είναι τόσο διαδεδομένο» λέει η κυρία Γουίτσον. Οταν αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο, εξηγεί, καταφεύγουμε σε δεισιδαιμονικούς τρόπους σκέψης. Αυτό μπορεί να δώσει μια ερμηνεία στο γιατί οι θρησκείες αναβιώνουν στους δύσκολους καιρούς. Ακόμη και αν η θρησκεία αποτελεί μια φυσική συνέπεια της λειτουργίας του εγκεφάλου μας, όλοι οι ερευνητές τονίζουν ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν μας λέει κάτι για την ύπαρξη των θεών: όπως υπογραμμίζει ο κ. Μπάρετ, το αν μια πεποίθηση είναι αληθινή ή όχι είναι ανεξάρτητο από το γιατί οι άνθρωποι την πιστεύουν. Αυτό όμως το οποίο αφήνουν να διαφανεί είναι ότι η πίστη στον Θεό δεν πρόκειται να υποχωρήσει και ότι ο αθεϊσμός θα εξακολουθήσει να μένει στο περιθώριο. Η θρησκευτική πίστη, τονίζει ο κ. Μπουαγέ, είναι«η οδός της μικρότερης αντίστασης» ενώ η μη πίστη απαιτεί προσπάθεια. Τελικά η ανακάλυψη της πραγματικής προέλευσης ενός ζητήματος τόσο σύνθετου όσο η θρησκεία θα είναι δύσκολη. Υπάρχει ωστόσο ένα πείραμα το οποίο θα μπορούσε να αποδείξει αν ο κ. Μπουαγέ, ο κ. Μπλουμ και οι άλλοι ειδικοί βρίσκονται στον σωστό δρόμο. Εξαιτίας δεοντολογικών ζητημάτων θα αργήσει μάλλον πολύ να διεξαχθεί, αυτό όμως δεν εμποδίζει τους επιστήμονες να το σκέπτονται. Η ιδέα έχει ως εξής: τα παιδιά, αν αφεθούν να μεγαλώσουν μόνα τους, θα δημιουργήσουν μια δική τους γλώσσα χρησιμοποιώντας τα εντυπωμένα εγκεφαλικά κυκλώματα της ομιλίας. Θα δημιουργήσουν και μια δική τους θρησκευτική πίστη;

«Νομίζω ότι η απάντηση είναι ναι»λέει ο κ. Μπλουμ.

Είναι η θρησκευτικότητα έμφυτη στον άνθρωπο;

Πηγή: Αντίφωνο

inShar

Ιωάννης Π. Ζώης

Το παρόν άρθρο αποτελεί μια σύνοψη του πολύ ενδιαφέροντος πρόσφατου βιβλίου του Τζάστιν Μπάρετ: «Γεννημένοι Πιστοί: Η επιστήμη της θρησκευτικής πίστης του παιδιού»: Justin L. Barrett: “Born Believers: The science of children’s religious belief”, Free Press, 2012). O Τζάστιν Μπάρετ είναι διευθυντής του κέντρου Thrive Centre for Human Development και καθηγητής Φυσιολογίας στο Fuller Graduate School of Psychology. Έχει εργασθεί ως ερευνητής στο Centre for Anthropology and Mind και στο Institute for Cognitive and Evolutionary Anthropology στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και σε ανάλογα ερευνητικά κέντρα στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (Ann Arbor), στο πανεπιστήμιο Cornell κλπ. 

Είναι γνωστό ότι ο διάσημος συνθέτης κλασικής μουσικής  Μότζαρτ έπαιζε πιάνο και άρχισε να συνθέτει μουσική από την ηλικία των 5 ετών: Ήταν γεννημένος μουσικός, είχε έμφυτο μουσικό ταλέντο και με ελάχιστη προσπάθεια μεγαλουργούσε στη μουσική. 

Ελάχιστοι άνθρωποι γεννιούνται βέβαια τόσο προικισμένοι από την φύση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μουσική θα πρέπει να εισχωρήσει μέσα μας με την διδασκαλία, την επανάληψη και την εξάσκηση, όλες χρονοβόρες και επίπονες διαδικασίες που απαιτούν προσπάθεια και δεν γίνονται «φυσικά». Σε άλλα πεδία, όπως η γλώσσα ή το περπάτημα, (σχεδόν) όλοι μας γεννιόμαστε «ομιλητές» και «βαδιστές» (εκτός διαφόρων «ατυχημάτων»). Τι συμβαίνει όμως με την θρησκεία; Μοιάζει περισσότερο με την μουσική ή με την γλώσσα; 

Η απάντηση που προκύπτει από τα μέχρι στιγμής επιστημονικά δεδομένα της εξελικτικής φυσιολογίας, της γνωστικής ανθρωπολογίας και περισσότερο από την γνωστική επιστήμη της θρησκείας φαίνεται πως η θρησκεία είναι στον άνθρωπο σχεδόν τόσο φυσική όσο και η γλώσσα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων είναι «γεννημένοι πιστοί», με φυσική ροπή στην αποδοχή θρησκευτικών ισχυρισμών και ερμηνειών. Αυτή η γοητεία της θρησκείας αποτελεί εξελικτικό παράγωγο του συνήθους γνωστικού εξοπλισμού και αν και φυσικά δεν μπορεί να πει κάτι για την ορθότητα των θρησκευτικών   πεποιθήσεων, εν τούτοις βοηθά να δούμε την θρησκεία κάτω από ένα νέο πρίσμα.

Από την αρχή της ζωής τους τα βρέφη ξεκινούν την προσπάθεια κατανόησης του κόσμου γύρω τους. Από την γέννησή του ο άνθρωπος επιδεικνύει διάφορες καθορισμένες προτιμήσεις στο τι του κεντρίζει την προσοχή και στο τι κλίνει να σκέφτεται. Ένα κομβικό στοιχείο στην διαδικασία αυτή είναι η αναγνώριση της διαφοράς μεταξύ συνηθισμένων φυσικών αντικειμένων και «υποκειμένων» (agents)-δηλαδή αντικειμένων που επιδρούν στο περιβάλλον τους. Τα βρέφη κατανοούν πως για παράδειγμα τα βιβλία και οι μπάλες θα πρέπει να τα πιάσει κάποιος για να μετακινηθούν ενώ υποκείμενα όπως τα ζώα και οι άνθρωποι κινούνται από μόνα τους. 

Εξ αιτίας της ανεπτυγμένης κοινωνικότητάς μας, δίδουμε ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή στα υποκείμενα. Υπάρχει ισχυρή έλξη για ερμηνείες με την βοήθεια δράσης κάποιου υποκειμένου, ιδιαίτερα σε γεγονότα που δεν ερμηνεύονται άμεσα με συνήθεις αιτιοκρατικούς όρους. Για παράδειγμα ο Φίλιπ Ρόχατ και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο Ιμορυ στην Ατλάντα της Γεωργίας των ΗΠΑ διεξήγαγαν σειρά πειραμάτων που αποδεικνύουν πως από το πρώτο έτος της ζωής τους τα παιδιά μπορούν  να διακρίνουν την κίνηση αντικειμένων από την κίνηση υποκειμένων ακόμη και εάν τα αντικείμενα και τα υποκείμενα ήταν χρωματιστοί δίσκοι σε γραφικά σε οθόνη υπολογιστή. Από τους 9 μήνες τα βρέφη έδειχναν ότι μπορούν να καταλάβουν όχι μόνο την αιτιοκρατική σχέση μεταξύ δυο δίσκων που φαίνονταν να κυνηγούν ο ένας τον άλλο αλλά μπορούσαν επίσης να διακρίνουν ποιος κυνηγά ποιον. Τα βρέφη αρχικά παρακολουθούσαν είτε έναν κόκκινο δίσκο να κυνηγά έναν μπλε ή αντίστροφα μέχρι να συνηθίσουν, δηλαδή με άλλα λόγια μέχρι να βαρεθούν. Μετά ο πειραματιστής αντέστρεφε το κυνηγητό. Τα βρέφη συνειδητοποιούσαν την διαφορά και άρχιζαν και πάλι να παρακολουθούν ξανά (βλέπε Perception, vol 33, page 355). 

Τα  βρέφη επίσης δείχνουν ευαισθησία σε δύο άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά των υποκειμένων που επιτρέπουν να κατανοήσουν τον κόσμο αλλά επίσης τα κάνουν να αποδεχθούν «θεούς»: Πρώτον τα υποκείμενα δρουν για να επιτύχουν στόχους και δεύτερο δεν χρειάζεται τα υποκείμενα να είναι εμφανή (οπτικά). Για να μπορούμε να λειτουργούμε σε κοινωνικές ομάδες, να αποφεύγουμε τα αρπακτικά και να πιάνουμε την λεία, θα πρέπει να είμαστε ικανοί να σκεφτούμε υποκείμενα που δεν μπορούμε να δούμε. Η ευκολία με την οποία εμείς οι άνθρωποι επιστρατεύουμε την αιτιοκρατία που βασίζεται σε υποκείμενα δεν σταματά στην παιδική ηλικία. Σε ένα πείραμα που έκανε ο συγγραφέας του εν λόγω βιβλίου Τζάστιν Μπάρετ με την Αμάντα Τζόνσον στο Κολέγιο Γκάλβιν του Μίσιγκαν  ρώτησαν φοιτητές να διηγηθούν τις δραστηριότητές τους ενώ τοποθετούσαν μπάλες στις τρύπες ενός πίνακα. Περιοδικά ένας ηλεκτρομαγνήτης ανάγκαζε τις μπάλες να κυνηγιούνται κόντρα στην φυσική  τους κίνηση που θα ανέμενε κανείς. Σχεδόν τα 2/3 των φοιτητών ενστικτωδώς αναφέρονταν στις μπάλες σαν να ήταν υποκείμενα κάνοντας σχόλια της μορφής «Αυτή δεν θέλει να μπει!»  ή «Δες, αυτές φιλήθηκαν μεταξύ τους!» ή «Αυτές δεν θέλουν να συνεργασθούν!» (βλέπε Journal of Cognition and Culture, vol 3 p.208). Αυτή η καταγεγραμμένη και αδιαμφισβήτητη φυσική τάση των ανθρώπων να ψάχνουν για υποκείμενα στον κόσμο γύρω τους αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των βάσεων της πίστης σε “θεούς”. Αν συνδυαστούν με μερικές ακόμη γνωστικές τάσεις όπως η αναζήτηση νοήματος, κάνουν τα παιδιά δεκτικά στην θρησκεία.

Έρευνες της Ντέμπορα Κέλεμεν από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης αποδεικνύουν ότι από την παιδική ηλικία μας γοητεύουν τελεολογικές ερμηνείες φυσικών αντικειμένων από τους πιθήκους και τους ανθρώπους μέχρι τα δέντρα και τα παγόβουνα. Η συντριπτική πλειοψηφία παιδιών 4 και 5 ετών που ρωτήθηκαν πιστεύει πως είναι πιο λογικό ότι μια τίγρη «δημιουργήθηκε για να τρώει, να περπατάει και να εκτίθεται σε ζωολογικό κήπο» από το ότι «αν και τρώει, περπατάει, εκτίθεται σε ζωολογικό κήπο, δεν δημιουργήθηκε για αυτό» (βλέπε περιοδικό Journal of Cognition and Development vol 6, p3).

Παρομοίως, αν εξετάσουμε υποθέσεις σχετικά με την προέλευση των φυσικών αντικειμένων, τα παιδιά είναι πολύ πιο δεκτικά σε ερμηνείες που εμπεριέχουν σχεδιασμό και σκοπό. Φαίνεται πολύ πιο λογικό στα παιδιά ότι τα ζώα και τα φυτά δημιουργήθηκαν για κάποιο σκοπό από το να δημιουργήθηκαν χωρίς λόγο. Έρευνες της Μάργκαρετ Έβανς από το Πανεπιστήμιο Ann Arbor του Μίσιγκαν απέδειξαν πως τα παιδιά κάτω των 10 ετών στην συντριπτική πλειοψηφία προτιμούν να αποδεχθούν τις ερμηνείες δημιουργίας των ζωντανών πραγμάτων από κάποιο δημιουργό παρά τις εξελικτικές ερμηνείες, και αυτό συμβαίνει ακόμη και σε παιδιά των οποίων  οι γονείς και οι δάσκαλοί τους υιοθετούν και υποστηρίζουν εξελικτικές ερμηνείες (βλέπε περιοδικό Cognitive Psychology vol 42, p.217). Επιπρόσθετες έρευνες της Κέλεμεν δείχνουν πως η αποδοχή  εξελικτικών ερμηνειών δεν είναι «φυσικές» αλλά «επιβάλλονται» από την διαδικασία της επίσημης εκπαίδευσης (βλέπε περιοδικό Cognition vol 111, p.138). 

Φαίνεται ότι όλοι μοιραζόμαστε την διαίσθηση πως η προφανής τάξη και σχεδίαση που παρατηρούμε στον κόσμο γύρω μας απαιτεί την ύπαρξη ενός υποκειμένου που την σχεδίασε και την έφτιαξε. Ένα πρόσφατο πείραμα του Τζωρτζ Νιούμαν από το Πανεπιστήμιο του Γέηλ (Yale University) υποστηρίζει αυτή την άποψη: Σε βρέφη 12 και 13 μηνών έδειξαν δυο γραφικά σε οθόνη υπολογιστή: Το ένα έδειχνε μια μπάλα να χτυπά ένα σωρό από συγκεντρωμένα αντικείμενο και να τα κάνει να απομακρύνονται μεταξύ τους (σαν την μπίλια στο μπιλιάρδο που χτυπά τις συγκεντρωμένες μπίλιες και τις κάνει να απομακρύνονται)  ενώ το δεύτερο γραφικό έδειχνε το αντίστροφο, δηλαδή η μπάλα να προκαλεί συγκέντρωση απομακρυσμένων αντικειμένων. Ο κάθε ενήλικας θα θεωρήσει το δεύτερο σενάριο απρόσμενο. Την ίδια έκπληξη επέδειξαν και τα βρέφη, το δεύτερο γραφικό το παρακολουθούσαν για πολύ περισσότερο χρόνο. Αυτό υποδηλώνει πως και τα βρέφη 1 έτους βρίσκουν μια μπάλα να δημιουργεί τάξη πιο εκπληκτικό-ασυνήθιστο, παράξενο, απρόσμενο από το να δημιουργεί αταξία.

Ακόμη πιο ενδιαφέρον ήταν ένα δεύτερο πείραμα: Αν κολλούσαν μια εικόνα ενός ανθρώπινου προσώπου πάνω στην μπάλα που κινείται και χτυπά τον σωρό με τα συγκεντρωμένα αντικείμενα, τα βρέφη δεν έδειξαν καμία έκπληξη σε κανένα από τα δύο σενάρια! (βλέπε Proceedings of the National Academy of Sciences USA, vol 107, p.17140, τα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ). 

Η πιο προφανής ερμηνεία είναι ότι τα βρέφη έχουν την ίδια διαίσθηση με τους ενήλικες: Άνθρωποι, ζώα, ««θεοί»» ή άλλα υποκείμενα δημιουργούν τάξη ή αταξία αλλά τα μη-υποκείμενα όπως καταιγίδες, κυλιόμενες μπάλες, δημιουργούν μόνο αταξία.

Φυσικά οι ««θεοί»» απλά δεν δημιουργούν ή θέτουν σε τάξη τον φυσικό κόσμο, έχουν και υπερδυνάμεις: υπερ-γνώση, υπερ-αντίληψη και αθανασία. Οι ιδιότητες αυτές των «θεών» που ξεπερνούν κατά πολύ τις ανθρώπινες ικανότητες είναι άραγε δύσκολο για τα παιδιά να τις αποδεχθούν;

Ακριβώς το αντίθετο φαίνεται να συμβαίνει! Σε μια σειρά μελετών φαίνεται πως τα παιδιά πιστεύουν πως όλα τα υποκείμενα έχουν υπερφυσικές δυνάμεις μέχρι να διδαχθούν το αντίθετο. 

Για παράδειγμα σε μια έρευνα στο Μεξικό του Νίκολα Νάιτ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σε παιδιά ηλικίας 4-7 της φυλής των Μάγιας έδειξαν ένα σκεπασμένο ειδικό κουζινικό σκεύος που χρησιμοποιείται για την τοποθέτηση και συντήρηση τορτίγιας. Τα παιδιά ρωτήθηκαν τι περιέχει το σκεπασμένο σκεύος και όλα απάντησαν τορτίγιας. Όταν ξεσκεπάστηκε το σκεύος φάνηκε πως μέσα υπήρχε ένα ρούχο. Στη συνέχεια ο πειραματιστής σκέπασε ξανά το σκεύος, επανέλαβε το πείραμα και ρώτησε τα παιδιά εάν διάφορα υποκείμενα γνώριζαν τι υπήρχε μέσα. Τα υποκείμενα ήταν ο χριστιανικός Θεός, ο θεός ήλιος των Μάγιας, τα πνεύματα του δάσους, ένα τοπικό ζαβολιάρικο ξωτικό που λέγεται Τσιίτσι και ένας άνθρωπος. Στην κουλτούρα των Μάγιας, ο χριστιανικός Θεός γνωρίζει τα πάντα, ο θεός ήλιος γνωρίζει μόνο όσα συμβαίνουν υπό το φως του ήλιου, τα πνεύματα του δάσους γνωρίζουν μόνο πράγματα σχετικά με το δάσος ενώ το Τσιίτσι αποτελεί απλά μια ενόχληση. Τα μικρότερα παιδιά 4 ετών απάντησαν ότι όλα τα υποκείμενα γνώριζαν τι υπήρχε στο σκεύος, τα μεγαλύτερα 7 ετών απάντησαν πως ο χριστιανικός Θεός γνώριζε τι υπήρχε μέσα αλλά ο άνθρωπος όχι και υπήρχαν διαβαθμίσεις στην γνώση που αποδιδόταν στο κάθε υποκειμένου ανάλογα και με την ηλικία (βλέπε Journal of Cognition and Culture, vol 8, p235). Παρόμοια πειράματα με ανάλογα αποτελέσματα έγιναν και σε παιδιά από την Αλβανία, το Ισραήλ, την Βρετανία και τις ΗΠΑ. 

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την κατανόηση των παιδιών του αναπόφευκτου του θανάτου. Έρευνες της Έμιλι Μπάρντετ από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης υποδηλώνουν πως τα παιδιά από προγραμματισμό (“by default” που λένε οι κομπιουτεράδες) πιστεύουν πως οι άλλοι είναι αθάνατοι. Τα πειράματα με τα παιδιά δείχνουν πως δεν χρειάζεται να εισαχθούν στην έννοια του Θεού, κατά κάποιο (μυστήριο) τρόπο ρέπουν προς αυτή την ιδέα. Είναι σημαντικό εδώ να ξεκαθαρίσουμε πως ναι μεν τα πειράματα δείχνουν φανερά  μια «φυσική ροπή» των παιδιών προς την θρησκεία και την θρησκευτικότητα εν γένει, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υποδεικνύουν ροπή προς κάποιο συγκεκριμένο δόγμα ή πίστη (πχ Χριστιανισμό, βουδισμό, ιουδαϊσμό, μουσουλμανισμό κλπ). Κατά κάποιο τρόπο υπάρχει ένα «φυσικό δοχείο θρησκευτικότητας» στη συνείδηση των παιδιών που μπορεί να γεμίσει (σε μια πρώτη φάση) με τις «λεπτομέρειες» του πολιτισμικού περιβάλλοντος που αυτά γεννήθηκαν και μεγαλώνουν. 

Εγείρεται το εξής ερώτημα μετά από τα παραπάνω: Μήπως τελικά η έννοια του Θεού είναι μια «παιδιάστικη» και άρα αφελής αντίληψη-ιδέα; Κατ’ αρχή να παρατηρήσουμε πως πολλοί άνθρωποι (ξανα) βρίσκουν το Θεό ως ενήλικες ενώ στην νεότητά τους Τον είχαν απορρίψει (συμβαίνει βέβαια και το αντίστροφο). Άλλοι πάλι επανεξέτασαν την «φυσική» παιδική τοποθέτηση της πίστης τους στο Θεό και συνέχισαν να την αποδέχονται και ως ενήλικες. Πρόκειται όμως αληθινά για μια παιδιάστικη και αφελή ιδέα; Σίγουρα τα παιδιά κάνουν λάθη, δεν έχουν γνώσεις και κρίση όπως οι ενήλικες. Από παιδιά όμως μαθαίνουμε μερικές πολύ βασικές και θεμελιώδεις αλήθειες όπως πχ ότι «η μάνα μας μας αγαπά». Όσο λοιπόν παιδιάστικη και αφελής είναι η αλήθεια πως η μάνα μας μας αγαπά, το ίδιο «παιδιάστικο» και «αφελές» είναι και το ότι ο Θεός Πατέρας μας αγαπά. Άλλωστε όπως έχουν γράψει και οι ποιητές, η πραγματική πατρίδα είναι η παιδική ηλικία…

Χριστιανισμός και άλλες θρησκείες: η αλήθεια πίσω από το μύθο, την τυφλή πίστη και τον σκοταδισμό!

Αναρτήθηκε από: Βελίκης Ιωάννης, Ψυχολόγος PhD, τηλ. 6932683468

Σκλάβος επί 27 χρόνια για 40 κιλά ρύζι

Από Στέλιος Μπαμιατζής | News247.gr

• 

"Ιδιοκτήτης" του σήμερα 72χρονου ο τοκογλύφος του χωριού.

Και τι έκανε ο άτυχος Ινδός ως σκλάβος;
Προσωπική εργασία στα καλλιεργημένα στρέμματα που άνηκαν στον τοκογλύφο.
Ακούγεται ίσως απλό αλλά δεν ήταν, καθώς ο αγράμματος χωρικός έτυχε της πιο σκληρής εκμετάλλευσης από τον τοκογλύφο, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε πλήρως το γεγονός πως ο χωρικός δεν ήξεραν καν πως να μετρά τα χρήματα.
Οι αρχές του κρατιδίου Μπιχάρ, που θεωρείται το πιο φτωχό της Ινδίας, ξεκίνησαν έρευνες για τις πρακτικές που χρησιμοποιούν αυτοί που έχουν περιουσίες σε βάρος αφελών χωρικών.
Οι κτηματίες, που προστατεύονται από τους τοπικούς ιδιωτικούς πολιτοφύλακες, καταφεύγουν συχνά σε άστεγους χωρικούς και τους εξαναγκάζουν να δουλεύουν χωρίς αμοιβή.

Δυτικός Πολιτισμός / κανιβαλλισμός

Ένας ανθρωπολόγος πρότεινε το ακόλουθο παιχνίδι στα παιδιά μιας Αφρικάνικης φυλής:
Τοποθέτησε ένα καλάθι γεμάτο ζουμερά φρούτα δίπλα σʼ ένα δέντρο και είπε στα παιδιά
ότι όποιο από αυτά φτάσει πρώτο στο καλάθι θα πάρει όλα τα φρούτα.
...

Όταν τους έδωσε το σινιάλο για να τρέξουν, πιάστηκαν χέρι χέρι και ξεκίνησαν να τρέχουν όλα μαζί.
Ύστερα κάθισαν σʼ έναν κύκλο για να φάνε τα φρούτα.
Όταν ρώτησε τα παιδιά γιατί το έκαναν αυτό αφού κάποιο από αυτά θα μπορούσε να είχε καρπωθεί όλα τα φρούτα,
τα παιδιά απάντησαν “UBUNTU” που σημαίνει «δεν μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι αν έστω ένας από εμάς είναι στενοχωρημένος!»
Η λέξη “UBUNTU”στην γλώσσα τους σημαίνει «Υπάρχω γιατί υπάρχουμε»

 Έγινε λοιπόν το αντίστοιχο παίγνιο και σε ένα Γυμνάσιο χώρας-μέλους της Ευρωζώνης με την διαφορά ότι το καλάθι δίπλα στο δένδρο περιείχε ένα γυαλιστερό iPod, ένα iPad και ένα iPhone, πάλι με την εξήγηση ότι ο πρώτος τα παίρνει όλα.

Όταν λοιπόν δόθηκε το σινιάλο για να τρέξουν, έπεσαν αγκωνιές, τρικλοποδιές, μπουνιές και τελικά το πιο μεγαλόσωμο παιδάκι έφτασε πρώτο και πήρε και τα τρία gadgets.

Ύστερα, μερικά παιδάκια κάθισαν γύρω από τον μεγαλόσωμο συμμαθητή τους και τον παρακολουθούσαν να χειρίζεται τα ηλεκτρονικά καλούδια με θαυμασμό,

κάποια άλλα είχαν περικυκλώσει τον ανθρωπολόγο και διαμαρτύρονταν για τους άδικους κανόνες του παιγνίου απειλώντας τον ότι θα τον καταγγείλουν στον Διευθυντή του Σχολείου και στον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό,

ενώ κάποια άλλα δέχθηκαν μοιρολατρικά την τύχη τους, ψελλίζοντας ότι το όλο παίγνιο ήταν στημένο από ξένα κέντρα εξουσίας.

Όταν ο ανθρωπολόγος συνήλθε και επέβαλε την δέουσα τάξη, πλησίασε το παιδάκι που νίκησε και το ρώτησε γιατί κράτησε και τα τρία gadgets αντί να σκεφτεί να κρατήσει το ένα και να μοιράσει τα υπόλοιπα σε δυο φίλους του.

Εκείνο, του απάντησε μονολεκτικά

‘ZBOUTSAM’, που σημαίνει ‘Στην Πούτσα μου’.

Η λέξη ‘ZBUTSAM’ στην γλώσσα της εν λόγω χώρας/φυλής σημαίνει ‘υπάρχω για να ζω σε βάρος των υπολοίπων, συγγενών, συμμαθητών, ντόπιων ή ξένων και το βρίσκω απολύτως φυσικό’.
Το σχολείο του πειράματος ήταν το 2ο Γυμνάσιο/Λύκειο (δεν αναφερω πόλη γιατί ...) και η χώρα του σχολείου, η Ελλάδα, έχει ήδη επίσημα χρεοκοπήσει από τις 19.05.2010. Ανεπίσημα δε, πολλά χρόνια πριν.

Το τέλος των τυράννων

Από τον Βασίλη Μπόνιο

Πηγή: www.kourdistoportocali.com

Ο ΓΑΠ πρόλαβε και εγκατέλειψε αθόρυβα τη χώρα με άλλοθι τις υποχρεώσεις του στο Χάρβαρντ. Εσείς είστε ακόμη εδώ. Αυτό είναι ή γενναιότητα ή άγνοια κινδύνου.
Μπορεί να έχετε την ψευδαίσθηση πως ο λαός θα εξακολουθήσει να εκτονώνεται αυτοκτονώντας την ώρα που ο Σίμος Κεδίκογλου κι εσείς, οι 3 πρεφαδόροι που κανιβαλίζετε τις ζωές μας, θα διορίζετε 17 διευθυντές ειδήσεων στην ΕΡΤ και μια μεραρχία παρουσιάστριες της πλάκας.

Αν νομίζετε πως θα εγκαταλείψουμε παθητικά τους καρκινοπαθείς φίλους μας, γονείς και αδέλφια να πεθαίνουν χωρίς φάρμακα την ώρα που εσείς στήνετε μαφιόζικο τείχος προστασίας στα πολιτικά καθάρματα που έβγαλαν μαύρο χρήμα στο εξωτερικό, είστε γελασμένοι.
Αν νομίζετε πως θα σας παρακολουθούμε απαθείς να παραγγέλνετε φέρετρα για τους συνταξιούχους του ΟΓΑ που θα πεθαίνουν από πείνα και ντροπή, είστε μακριά νυχτωμένοι.
Αν νομίζετε ότι θα σας αφήσουμε να λεηλατείτε το τελευταίο κομπόδεμα του παππού που κρατούσε για χαρτζιλίκι στα εγγονάκια του τις οικογενειακές Κυριακές, φταίει η φαντασία σας.
Αν νομίζετε ότι θα σας αφήσουμε  να περιθάλπτετε την διαπλοκή μην τολμώντας να ακουμπήσετε τους Οργανισμούς που βρίσκονται στο έλεος των νταβατζήδων- ενώ προσποιείστε ότι τους αποκρατικοποιείτε- είστε πολύ μάγκες κι εμείς μεγάλα κορόιδα.
Αν νομίζετε ότι τα προεκλογικά ψέμματα της εθνικής ομάδας διαπραγμάτευσης και τα καυτά «Ζάππεια» 1, 2,3, ή υποσχέσεις του αρχιψεύταρου Κουβέλη θα μείνουν χωρίς απάντηση από την λάβα του λαού, είστε γελασμένοι.
Αν νομίζετε εσείς αλλά και οι σύμβουλοί σας που έντυσαν νομικά τα χυδαία και φονικά μνημόνια θα μείνουν ατιμώρητοι όταν ξεσπάσει η οργή του λαού, είστε γελασμένοι.
Αν νομίζετε ότι θα σας προστατέψουν οι πολυδανεισμένοι μηντιάρχες, είστε κορόιδα. Όλο το μηντιακό σύστημα στηρίζεται στα δάνεια των τραπεζών και οι τραπεζίτες την δύσκολη στιγμή θα αναγκασθούν να σφίξουν την θηλιά στο λαιμό των μηντιαρχών. Είναι επίτευγμα της διαπλοκής το γεγονός ότι σε μία δήθεν καπιταλιστική χώρα, οι κυβερνώντες διορίζουν τα στελέχη των τραπεζών. Αλλά μ΄αυτή την γελοιότητα θα ασχοληθεί ο Τίμοθυ Γκάιτνερ, όταν θα έλθει η ώρα.
Αν νομίζετε ότι θα εξαντλήσετε τις κανιβαλικές διαθέσεις σας στους μισθούς και τις συντάξεις των αδυνάτων, τολμήστε να περάσετε αυτά τα μέτρα από τη Βουλή.

Κι αν στη Βουλή σας υπάρχουν γραφικοί κωλοτούμπες σαν τον Σκανδαλίδη, εδώ έξω στη ζωή σας πληροφορούμε ότι βασιλεύει ο Θεός της Οργής. Μας δολοφονείτε συνειδητά εκτελώντας ένα σχέδιο το αποτέλεσμα του οποίου είναι η φτωχοποίηση του λαού, η αδυναμία πρόσβασης στην υγεία, στην μόρφωση, στη δουλειά, στην αξιοπρέπεια. Κι αν τα μπουκωμένα ΜΜΕ των εγχώριων Σουλειμάν σας χαιδεύουν τα αυτιά, έξω κροταλίζει το μίσος, ο θυμός, η οργή, ο θάνατος της ελπίδας.
Είπατε ψέματα στους συμπατριώτες σας και αυτή τη φορά τα ψέματα είχαν να κάνουν με την ίδια τους τη ζωή. Που είναι η επαναδιαπραγμάτευση; Που είναι οι υποσχέσεις για ένα τέλος στις οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων; Που είναι οι μεταρρυθμίσεις του χυδαίου Δημοσίου; Τι κάνατε για την ανάπτυξη, πέρα από την επαναλαμβανόμενη παραμύθα;
Δεν κάνατε τίποτε απ’ όλα εκείνα που υποσχεθήκατε και οφείλατε να πράξετε. Το μόνο σας μέλημα ήταν και εξακολουθεί να είναι το πως θα τα έχετε καλά με μια χούφτα μηντιάρχες. Προφανώς έχουν σβηστεί από την μνήμη σας οι εικόνες των οργισμένων Ελλήνων που έκαιγαν τις ατιμασμένες εφημερίδες των κρατικοδίατων εκδοτών.
Τολμήστε να περάσετε από την Βουλή αυτά τα μέτρα και ετοιμαστείτε στη συνέχεια να υπερασπιστείτε τα σπίτια σας και τις ζωές σας από τα στίφη των λεπρών Ελλήνων που με επικεφαλής τους Κασιδιάρηδες και τους Καιάδες θα μπουκάρουν στις βίλες σας και θα τις παραδίδουν στο έλεος των κολασμένων. Κι αν σήμερα αισθάνεστε πανίσχυροι μέσα στις κρατικές λιμουζίνες με τους πάμπτωχους αστυνομικούς να σας προστατεύουν δήθεν, απλά, για κλάσματα δευτερολέπτου, σκεφθείτε τις εικόνες του ατιμασμένου Καντάφι. Πανίσχυρος-σαν κι εσάς-ήταν κάποτε κι εκείνος...

Χρήστου Τσολάκη: Η γλώσσα διδάσκει ελευθερία και δημοκρατία

Αναρτήθηκε από: Βελίκης Ιωάννης, Ψυχολόγος PhD, τηλ. 6932683468

ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

 πριν λίγες μέρες έγινε το μνημόσυνο του μεγάλου δάσκαλου Χρήστου Τσολάκη, ο οποίος ήταν ένας από τους σημαντικούς δασκάλους στο χώρο των παιδαγωγικών και στον τομέα της γλώσσας.  Όταν ο Τσολάκης μιλούσε για τη γλώσσα όλα μετά ήταν αλλιώς.  Οι λέξεις και το περιεχόμενο, οι ήχοι και οι ντοπιολαλιές όλα με σημασία κουβαλώντας αξίες. Είχαμε την τύχη  τον Ιούνιο να κάνει μία διάλεξη στο σχολειό μας (ήταν η τελευταία του) και παρ’όλο που ήταν άρρωστος ,όσοι παρευρέθηκαν πήραν μία γεύση για το τι σημαίνει Χρήστος Τσολάκης (για εμάς ισχύει ο ενεστώτας). Ξεκίνησε την ομιλία  του με το:

«Γλώσσα είμαι εγώ

Γλώσσα είσαι εσύ. Γλώσσα είναι ο κόσμος. Γλώσσα είναι ότι κάνει ο κόσμος.

Γλώσσα δεν είναι καθώς φαντάζονται κάποιοι αράδιασμα από λέξεις  τύπους και κανόνες, όπως αναγράφονται σε λεξικά αλλά και γραμματικές....παρά η έκφραση του εσωτερικού μας κόσμου κύμα ζωής, άνοιγμα και επαφή ψυχών, ανταλλαγή συναισθημάτων και σκέψεων μέσα σε μια συνομιλία, ερώτηση και απόκριση, άρνηση και κατάφαση, προσταγή, απαγόρευση και παράκληση, μικροεπεισόδια, πεζότητες και ταπεινότητες της καθημερινής ζωής και έξαρση και κατάνυξη, τραγούδι και κλάμα, χαρά και καημός, ζωή, σκέψη, ενατένιση της μοίρας και φιλοσοφία.  Είναι   γλώσσα ατομική και ομαδική. Γλώσσα είναι ολόκληρος λαός... « Μανώλης Τριανταφυλλίδης» και συνέχισε ο δάσκαλος  με το:

η γλώσσα διδάσκει ελευθερία και δημοκρατία.

 Το σπίτι και το σχολείο δεν πρέπει να μιλάει στο παιδί για τη γλώσσα. Πρέπει να του προσφέρει γλώσσα, εννοώντας  εικόνες συναισθήματα περιβάλλον έκφρασης και δημιουργίας. Από τη μήτρα εκπαιδεύεται ο άνθρωπος και αυτή η εκπαίδευση πρέπει να γίνεται με μέσο τη χαρά και την αγάπη.  Μέσα στη φόρμα των λέξεων γεννιέται η σκέψη  και πρέπει να δίνοται πολλές ευκαιρίες στούς καινούριους ανθρώπους που μαθαίνουν, να ανακαλύπτουν τις λέξεις και να βάζουν περιεχόμενο με συνειδητότητα.

Οι παππούδες και οι γιαγιάδες και γενικά το πλούσιο από ανθρώπους  περιβάλλον, πλουτίζει  τον εγκέφαλο του παιδιού, καθώς όλες αυτές οι εμπειρίες  δημιουργούν περισσότερες συνάψεις (νευροφυσιολογία εγκεφάλου). Επίσης αυτό που τονίζει πολύ ο Τσολάκης είναι για την επαφή με τη φύση γιατί η φύση είναι ο καλύτερος οδηγός για τη γλώσσα, μέσω της παρατήρησης (πολύ σημαντική δεξιότητα που πρέπει να καλλιεργείται).

Μίλησε πολύ ο μεγάλος αυτός δάσκαλος και ότι είπε τότε και ότι άκουσα τις πολλές φορές που είχα την τύχη να  τον συναντήσω στη ζωή μου, είναι βαθιά χαραγμένο μέσα μου.  Για  εμάς εδώ, στο Σχολειό της Φύσης,  ο Χρήστος Τσολάκης , ο μεγάλος αυτός δάσκαλος υπάρχει και εμπνέει μέσα από το έργο του και μας κατευθύνει μέσα από το πως έζησε, αποδεικνύοντας ότι διδάσκουμε με τα έργα και όχι με τα λόγια.  Νιώθουμε τυχεροί που τον συναντήσαμε και που μίλησε στο σχολείο μας.

Αν είχαμε περισσότερους τέτοιους δασκάλους και αν η πολιτεία μας επέλεγε αυτούς για να κατευθύνουν την εκπαίδευση  στη χώρα μας τα πράγματα θα ήταν αλλιώς. Είχαμε και έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε άξιοι της ιστορίας  μας και του ευλογημένου τόπου που ζούμε, αλλά δυστυχώς επιλέγουμε λάθος τρόπους και ανθρώπους. Και η ζωή δε σε επιβραβεύει γι’ αυτό που θα μπορούσες να κάνεις, αλλά γι’ αυτό που έκανες. 

                      Με πολύ αγάπη για τον δάσκαλο με εκτίμηση προς όλους εσάς Βέτα Γεωργιάδου

Υ.Γ. Μπορείτε να δείτε στο youtybe την εκπομπή Χρήστος Τσολάκης-Βίκυ Φλέσσα. Είναι ότι καλύτερο για τον ορισμό του δασκάλου και δάσκαλοι είστε και εσείς οι γονείς.

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΑΡΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ

      «...Επιδίωξη της τυραννίας
      είναι να πτωχεύσουν οι πολίτες, αφ' ενός για να συντηρείται με τα χρήματα
      τους η φρουρά του καθεστώτος,
κι αφ' ετέρου για να είναι απασχολημένοι οι
      πολίτες και να μην τους μένει χρόνος για επιβουλές.

Σε  αυτό το αποτέλεσμα αποβλέπει τόσο η επιβολή μεγάλων φόρων, η απορρόφηση
      των περιουσιών των πολιτών,
όσο και η κατασκευή μεγάλων έργων που
      εξαντλούν τα δημόσια οικονομικά....»



      Αριστοτέλης, 384 - 322 π.Χ.,
      Απόσπασμα από το «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  ΠΟΛΙΤΙΚΑ»

Εικονική οικονομία εναντίον πραγματικής

Από factorx στις 31/07/2012

 

Να εφαρμοστούν οι αυστηρές αρχές της οικονομίας της αγοράς στην τραπεζική κρίση

Το δημοσίευμα του Spiegel που αναρτήσαμε χθες στο Antinews (Μια αριστερή πρόταση από τη Γερμανία (!) για διάσωση του Ευρώ) έθεσε νέα δεδομένα στον δημόσιο λόγο, κρίσιμα για την Αθήνα.
Πολλοί αναλυτές έχουν ήδη εξηγήσει τα παγκόσμια αιτία της κρίσης και το πώς εκδηλώθηκε κατά τόπο.
Εδώ, μεταξύ άλλων
α) πριν ψηφιστεί το 1^ο Μνημόνιο, είχαμε επισημάνει ότι με τις μεθοδεύσεις Παπανδρέου η ελληνική οικονομία εισέρχεται σε σπειροειδή πτωτική πορεία, ανέλπιδα εάν διεθνώς και εγχώρια δεν ληφθούν ριζοσπαστικά μέτρα
β) αργότερα, είχαμε τονίσει πιο εμφατικά αυτό που ο Spiegel λέει ευγενικά : τέρμα στον τζόγο.
Σήμερα, στο οικονομικό επίπεδο, το βασικότερο αίτιο της Κρίσης έχει αποσαφηνιστεί : είναι η χωρίς κανόνες γιγάντωση του παρασιτισμού στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ασχέτως του αν για τον μέσο πολίτη η υπαιτιότητα αναμειγνύεται με ομιχλώδεις προσεγγίσεις συνωμοσιολογικού τύπου.
Στο πολιτικό όμως επίπεδο σοβεί παγκοσμίως η λυσσαλέα διαμάχη μεταξύ εικονικής και πραγματικής οικονομίας.
Η έκβαση της μάχης θα καθορίσει σε ποια πορεία θα οδεύσει η ανθρωπότητα από πλευράς τρόπου ζωής, δηλαδή θα καθορίσει ποια μέτρα θα ληφθούν, συνεπώς ποιοι θα ζήσουν και ποιοι θα πεθάνουν. Κυριολεκτικά.
Το τι πρέπει να γίνει είναι σχεδόν κοινά αποδεκτό από πολιτικούς και οικονομολόγους : απαγόρευση των αδιαφανών πρακτικών και των εξωτικών χρηματοοικονομικών «προϊόντων», θέσπιση κανόνων, ενεργοί ελεγκτικοί μηχανισμοί, ενιαίο πλαίσιο φορολόγησης δραστηριοτήτων. «Ξεφούσκωμα» της «φούσκας».
Το κεντρικό πολιτικό ζητούμενο εστιάζεται στο ποιος και πως θα επιβάλει το αυτονόητο.
Μέχρι σήμερα, η ισχύς του χρηματοπιστωτικού τομέα αγόραζε ή φίμωνε κάθε πολιτικά αντίθετη φωνή που πρέσβευε τον έλεγχο και τον περιορισμό του.
Ο δε δυτικός κόσμος, παρά την πολιτική ενότητά του, είναι διασπασμένος στο θέμα.
Οι Αγγλοαμερικανοί, όντας κατά πλειοψηφία οι περιβόητες «αγορές», απέτρεπαν επεμβάσεις στη δραστηριότητά τους.
Το σημαίνον λοιπόν με το δημοσίευμα δεν είναι μόνο τι λέει.
Είναι κυρίως ποιος και πότε τα λέει.
Η ουσία των προτάσεων, συγκρινόμενη με όσα επικρατούσαν μέχρι σήμερα στον δημόσιο λόγο, είναι τόσο ριζοσπαστική που, πασπαλισμένη με μαχητική ορολογία, θα μπορούσε να διαβαστεί σε εφημερίδα τοίχου, κολλημένη στα Εξάρχεια από αριστερό γκρουπούσκουλο.
Αλλά ο Spiegel ΔΕΝ είναι εφημερίδα τοίχου.
Είναι φωνή συμφερόντων της Γερμανίας.
Ποια μερίδα συμφερόντων όμως εκφράζει εδώ;
Από την προβολή της πρότασης υποδηλώνεται ότι η παραδοσιακή γερμανική ισχύς, η βαριά και εξαγωγική βιομηχανία, κρίνει πλέον θανάσιμη την ασφυξία που προκαλεί η εικονική οικονομία στην πραγματική.
Και «πατώντας» στην πρόταση μιας πολιτικού της Αριστεράς, με άλλοθι ότι έχει …νεοφιλελεύθερο πυρήνα, επιτίθεται στην επενδυτική τραπεζική, για την οποία δεν ζητά τίποτα λιγότερο από εξάλειψη.
Βασικές επισημάνσεις
1. Η ομολογία ότι «οι αγορές έχουν βυθίσει την Ευρώπη στο χάος» και ότι «οικονομικές συμφορές σαρώνουν όλη την ήπειρο» δίνει έναν διαφορετικό τόνο πολιτικού επείγοντος, που απορρέει και από πρόσφατες δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΕ.
2. Προειδοποιείται η Ευρωζώνη ότι τα κεφάλαια διάσωσης δεν επαρκούν για συνδυασμένη σωτηρία Ισπανίας-Ιταλίας.
3. Αμφισβητούνται ριζικά οι μέχρι σήμερα επιλογές των πολιτικών ηγεσιών, γι’ αυτό ζητείται νέα εναλλακτική.
4. Αναγνωρίζεται ότι τα κρατικά χρέη, στο ύψος που έχουν φτάσει, ΔΕΝ μπορούν να αποπληρωθούν. Μόνη λύση, να «κουρευτούν» δραστικά. Καθόλου άσχετα τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα του Reuters και της
Wall Street Journal.
5. Επαναφέρεται σε χρήση η κοινή σοφία των οικονομικών :  λόγοι χρέους/ΑΕΠ πάνω από 100% δεν είναι βιώσιμοι επί μακρόν.
6. Η ευθύνη για την κατάσταση επιρρίπτεται στον χρηματοοικονομικό κλάδο : «υποτίμησε σοβαρά τους κινδύνους από τα κρατικά ομόλογα». Και ζητείται με την πτώχευσή του να πληρώσει τον κίνδυνο που ανέλαβε, βάσει των κανόνων της –υγιούς- ελεύθερης αγοράς.
7. Προτείνεται ουσιαστικά να τυπωθεί φρέσκο χρήμα, αφού «η πολιτεία καλείται να εισφέρει νέα κεφάλαια στις τράπεζες».
8. Ο τραπεζικός τομέας παρακάμπτεται στον δανεισμό των κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Τα κράτη-μέλη δανείζονται απευθείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), μέχρι ένα ορισμένο ανώτατο όριο, το 4% του ΑΕΠ ετησίως.
9. Ο ρόλος που καθορίζεται για τον τραπεζικό τομέα έρχεται από το παρελθόν, πριν την «απογείωσή» του : Οφείλει να υπηρετεί την κοινωνία – όχι το αντίθετο
Έτσι προτείνεται αφού εξυγιανθεί να λάβει νέα, κρατικά κεφάλαια, ίσως και εθνικοποιούμενος εν μέρει, έτσι ώστε «να μπορεί να εξυπηρετεί τους τομείς εκείνους που απαιτούνται για να λειτουργεί η οικονομία». Δηλαδή «να διαχειρίζεται  λογαριασμούς πελατών και να επεκτείνει τις χορηγήσεις προς τις επιχειρήσεις της πραγματικής οικονομίας, αποτρέποντας έτσι την ύφεση».
10. «Μεγάλο μέρος του τομέα επενδυτικής τραπεζικής τίθεται υπό εκκαθάριση, ως μέρος της διαδικασίας χρεωκοπίας», δηλαδή καταργείται.
Ευκταίο «οι τράπεζες να χορηγούν δάνεια σχεδόν αποκλειστικά από τις καταθέσεις των πελατών τους», δηλαδή «απομόχλευση».
Εν κατακλείδι, ως ηθικό δίδαγμα, «η εφαρμογή των αυστηρών αρχών της οικονομίας της αγοράς στην τραπεζική κρίση, ίσως θεράπευε τους τραπεζίτες από τον εθισμό τους στον υψηλής απόδοσης τζόγο».
Συμπεράσματα
Οι πιέσεις από τις αγορές έχοντας φθάσει πολύ κοντά στον «σκληρό» πυρήνα της ΕΕ προξενούν αυξημένη κινητικότητα.
Είναι σίγουρο ότι και ο Ομπάμα «καίγεται», δεδομένου ότι πιέζεται δημοσκοπικά.
Και στέλνει για μυριοστή φορά τον Γκάιτνερ στην Ευρώπη, να πιέσει για να  αγοράσει η ΕΚΤ ισπανικά ομόλογα.
Ώστε να εκτονωθούν οι πιέσεις στην ισπανική οικονομία, για να μην μεταδοθούν κατά σειρά στην ιταλική, στη γαλλική, στη γερμανική… και εν τέλει στην αμερικανική.
Η πρόταση Wagenknecht είναι πολύ ωραία για να γίνει πραγματικότητα.
Ή μήπως γίνει, έστω τροποποιημένη;
Γιατί εδώ δεν αντιτίθεται στον τραπεζικό τομέα το ΠΑΜΕ. Αλλά δυνάμεις εξίσου ισχυρές. Και χωρίς καταστροφή, έστω μέρους, του «αέρα» που κυκλοφορεί παγκόσμια δεν υπάρχει λύση.
Ποιες θα είναι οι απώλειες προφανώς θα προκύψει από σκληρά «παζάρια», με το ποσοστό 60% να λειτουργεί σαν τροχιοδεικτική σφαίρα.
Διαφαίνεται εξάλλου ότι πιθανόν η Γερμανία θα προχωρήσει σε λύσεις πριν τις γερμανικές εκλογές.
Κι εμείς ;
 Αυτοί που διαμόρφωσαν την νοοτροπία «Ψωροκώσταινας» επέρριπταν πάντοτε όλα τα εγχώρια δεινά σε εξωγενείς παράγοντες. Αμελώντας τι μπορούμε εμείς να κάνουμε ανά πάσα στιγμή.
Και σήμερα το ίδιο θα έκαναν, χωρίς να κατονομάζουν εγχώριους θύτες . Γιατί η κινητικότητα που σημειώνεται έξω ίσως επιφέρει δεινά στην Ελλάδα.
Οι προγνώσεις για ανεξέλεγκτη χρεωκοπία της Ελλάδας επανέρχονται.
Εκτός από πίεση, τώρα απηχούν ένα υπαρκτό σενάριο. Και οφείλουμε να σημειώσουμε τις διαρκείς προσπάθειες του Ζ.Κ. Γιουνκερ να ανακόψει τις επιθέσεις κατά της Ελλάδας.
Ενώ λοιπόν έφτασε η ώρα όπου δρομολογούνται οι σοβαρές εξελίξεις, διαθέτουμε λίγες δυνατότητες πίεσης.
Χάσαμε το τρένο με ευθύνη του “διδύμου της συμφοράς”.
Το οποίο με τις καταστροφικές, αρχικές υποχωρήσεις άνοιξε την πόρτα της Κολάσεως.
Είτε αποφασισθεί να τυπωθεί χρήμα είτε/και το χρέος «κουρευτεί» περαιτέρω, οι Γερμανοί νοούν ότι ή θα κάνουμε ό,τι θέλουν ή, με κάποιον τρόπο, θα δούμε την έξοδο. Γι’ αυτό πιθανόν θα ζητηθεί πλέον και η υπογραφή Τσίπρα.
Χωρίς να παραβλέπεται στις εξελίξεις η παράφρων μεταβλητή των ολλανδικών εκλογών.
Τι μένει, εκτός από έκρηξη;
Πλοήγηση που αποφεύγει τα μεγάλα κύματα.
Ρότα προς το νοούμενο από την πλειοψηφία εθνικά συμφέρον.
Ευνόηση μας από «καραμπόλα» τρίτων συμφερόντων.
Κι αυτό που φέρεται να συνέστησαν κάποιοι : «φροντίστε να μην είστε οι πρώτοι που θα βγείτε από το ευρώ».

Ελπίδα στο Όραμα

Από Ανδρέας Κούτρας | News247.gr  

 

Ο καλεσμένος μας κύριος Δοξιάδης έχει συγγράψει ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία  «Ο Θείος Πέτρος και η εικασία το Γκόλντπμαχ». Είναι αγαπημένο για δύο λόγους. Πρώτον γιατί είμαι μαθηματικός και δεύτερον γιατί είχα και εγώ ένα θείο που τον έλεγαν Πέτρο. Ο θείος  Πέτρος, λοιπόν, ο δικός μου θείος, δεν είχε εύκολη ζωή. Η εφηβεία του διακόπηκε απότομα όταν στα 12 χρόνια του μπήκε σε ένα καράβι με την μητέρα του και τις αδερφές του πρό-σφηκας (υποτιμητικός όρος  της εποχής) για την μητέρα πατρίδα.

Η Ελλάδα παίζει συχνά τις Τρωάδες του Ευριπίδη στην πραγματικότητα. Ο ποδονίφτης και οι ποδαράδες (περιοχή Νέας Ιωνίας, Φιλαδέλφια) θα ήταν για χρόνια το σπίτι του, χαμάλης ως έφηβος η πρώτη του δουλειά στην αγορά. Στο στρατό κάθε εύστοχη βολή ήταν και ένα μπαγκλαβαδάκη για αυτό και σημάδευε καλά. Λίγα χρόνια αργότερα με ατομική πρόσκληση επιστράτευσης θα βρεθεί από τον Αύγουστο του 1940, προφυλακή σε Σύνταγμα πεζικού στα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα. Ο στρατός τον είχε κατατάξει ως δεινό σκοπευτή. Την 4η μέρα βρέθηκε σε ορεινό χειρουργείο με σακατεμένη την αριστερή του πλευρά. Ο μπακλαβάς εντέλει του στοίχισε ακριβά. Η πατρίδα του αναγνώρισε 25% αναπηρία και μειωμένη σύνταξη συν μία ωραία καρφιτσούλα που έγραφε ανάπηρος πολέμου.
Γιατί τα λέω όλα αυτά. Γιατί και ο θείος Πέτρος είχε όνειρα και όραμα σαν παιδί και έφηβος. Και είχε όλες τις προϋποθέσεις να τα εκπληρώσει.  Ήταν καλός στα μαθηματικά και την ιστορία και μέχρι τα βαθιά γεράματα του διάβαζε συνέχεια. Του άρεσε η τέχνη η ζωγραφική  και ο κινηματόγραφος. Όμως τα όνειρα του δίχως να το ξέρει αλλοιώθηκαν σημαντικά μετά από κάποιες εκλογές το 1920 στην μακρινή και άγνωστη για αυτόν τότε Ελλάδα.
Το 2010 η Ελλάδα υποχρεώθηκε στην εφαρμογή ενός προγράμματος δημοσιονομικής σωτηρίας. Το πρόγραμμα είχε θέσει ως στόχους, μεταξύ άλλων, την ταχύτατη μείωση του ελλείμματος και την εσωτερική υποτίμηση για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα όπως επίσης και πλήθος διαρθρωτικών και  παραγωγικών αλλαγών με σκοπό το σπάσιμο των μονοπωλίων, ιδιωτικών και δημόσιων.
Η μείωση του ελλείμματος που στηρίχθηκε σε φοροεπιδρομές και σε οριζόντιες περικοπές  μισθών και συντάξεων ήταν εντυπωσιακή και ίσως χωρίς παγκόσμιο ιστορικό προηγούμενο. Όμως κατά γενική ομολογία το πρόγραμμα απέτυχε. Γιατί απέτυχε; Οι περισσότεροι αναλυτές επικεντρώνονται κυρίως σε τεχνικά οικονομικά στοιχεία, όπως:
*Στην ταχύτητα και άνιση κατανομή των μέτρων δημοσιονομικού δηλαδή εισπρακτικού χαρακτήρα.
*Στην απρόσμενα μεγάλη ύφεση.
*Στην βραδύτητα των διαρθρωτικών αλλαγών πχ. στο άνοιγμα των επαγγελμάτων.
*Σε ένα υπέρμετρα-φιλόδοξο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων όπως επίσης και
στον στόχο ή Ελλάδα να έχει χρέος 150% του ΑΕΠ μετά από όλο αυτό το μαρτύριο. Νούμερο εκπληκτικά μεγάλο αν αναλογιστούμε πως εισήλθαμε στη κρίση με 115% και η συνθήκη του Μάαστριχ επιτρέπει 60%. Το 150% αργότερα έγινε 120%.
Σε μεγάλο ποσοστό όλα τα προηγούμενα εξηγούν το  ΠΩΣ και όχι το ΓΙΑΤΙ της αποτυχίας. Το γιατί  έχει, διαφορετικές αιτίες. Βρίσκετε στην έλλειψη οράματος για μια σύγχρονη Ελλάδα. Βρίσκετε στη απουσία δομών και εμπιστοσύνης προς το κράτος. Αυτό που ο καθ. Ηλιας Παπαιωάννου ονομάζει κοινωνικό κεφάλαιο. Εγώ το λέω παραδόσεις, αξίες, πολιτιστική παραγωγή ενός λαού. Αυτές αποτελούν τον κοινωνικό πλούτο ενός λαού που αποταμιεύετε αργά αλλά σταθερά. Λείπει το πραγματικό όραμα. Η ενωμένη Ευρώπη και τα ιδανικά της δεν έγιναν κτήμα της Ελληνικής κοινωνίας. Αυτό που έγινε ήταν οι  επιδοτήσεις.
Η δημοκρατία εξευτελίστηκε σε σχεδόν κληρονομική. Η δημοκρατία δεν τελειώνει το βράδυ των εκλογών. Σημαίνει δημοκρατική συμπεριφορά στην καθημερινή μας ζωή. Ακέραιοι, ανεξάρτητοι δημοκρατικοί θεσμοί και οργανισμοί δεν ρίζωσαν στο Ελληνικό κράτος ή πολύ γρήγορα αλώθηκαν κομματικά. Ζητήσαμε από το Κράτος να μας δώσει τα πάντα. Ξεχάσαμε πως ένα κράτος που έχει τη δύναμη να μας τα δώσει όλα, έχει και την δύναμη να τα πάρει όλα. Λιγότερο κράτος και ανεξάρτητοι θεσμοί και οργανισμοί αποτελούν και αυτοί ένα όραμα.
Πολλά μπορούν να γίνουν προς αυτή την κατεύθυνση, όπως
*Αλλαγή Συντάγματος, λιγότερες εξουσίες στην εκάστοτε κυβέρνηση.
*Δημιουργία νέου σώματος με ανεξάρτητες δυνατότητες ελέγχου.
*Δημιουργία φορέα άμεσης δημοκρατίας. Η τεχνολογία πλέον το επιτρέπει
Το πρόγραμμα επίσης, απαιτούσε μια σημαντική μείωση της εθνικής κυριαρχίας. Όμως η εθνική κυριαρχία δεν εκλάπη από κανένα. Χάθηκε διότι το πολιτικό μας σύστημα αποφάσισε να μην την εξασκήσει (Στην Βρετανία λένε Use it or lose it). Οι Ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών αποποιήθηκαν του φυσικού κυριαρχικού δικαιώματος του «κυβερνείν». Αντί αυτού μοίραζαν ξένα χρήματα και ουτοπικές υποσχέσεις και πέρναγαν τον λογαριασμό, το μουτζούρη, στον επόμενο. Το δικαίωμα του «κυβερνείν» είναι και αυτό ένα όραμα.
Ο νεποτισμός και η διαφθορά ήταν και είναι κυρίαρχο στοιχείο της καθημερινής επιβίωσης. Το κράτος είναι ανοικτό και αρωγός κυρίως στους  κομματικώς ενταγμένους. Η αξιοκρατία και εντιμότητα είναι και αυτή όραμα.
Οι λόγοι και οι μηχανισμοί λήψεως αποφάσεων φαίνονται σκοτεινοί. Υπάρχει έλλειμμα δικαιοσύνης, ισονομίας και κράτους δικαίου. Οι νόμοι πάντα γίνονται δρακόντειοι αλλά η εφαρμογή τους πάντα λιλιπούτεια. Είναι διαχρονικό φαινόμενο όσοι δεν συμβιβάζονται με την φαυλότητα να μεταναστεύουν στερώντας την Ελλάδα από νέες ιδέες, επιχειρηματικότητα και δυναμισμό. Υπάρχει αιμορραγία κεφαλαίων αλλά και εγκεφάλων προς το εξωτερικό. Η διαφάνεια  και ισονομία είναι και αυτή όραμα.
Όλα αυτά είναι συμπτώματα ενός αποτυχημένου κράτους και μίας κοινωνίας με πολλούς κακοήθεις όγκους.
*Θα μπορούσαν πολλά να διορθωθούν αν είχαμε για παράδειγμα:
Ψήφιση «Νόμου δημοσιονομικής ευθύνης». Αν πολιτικό ή εκλεγμένο πρόσωπο παραβεί το ψηφισμένο προϋπολογισμό (Νόμος του Κράτους) χάνει το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις επόμενες εκλογές.
*Μείωση των ποινών σε χρηματικά πρόστιμα αλλά άμεση και εκτεταμένη εφαρμογή.
Μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν έχει κατανοήσει ή αρνείται να πιστέψει την αναγκαιότητα των διαρθρωτικών αλλαγών που πρέπει να γίνουν όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στην ίδια την κοινωνία, στην προσωπική μας συμπεριφορά. Το πρόγραμμα λοιπόν απέτυχε γιατί δεν υπήρχε στόχος και όραμα. Οι πολίτες αρνούνται τις ευθύνες τους ακολουθώντας πιστά το παράδειγμα και τα διδάγματα των κυβερνώντων. Αρνούνται επίσης να δεχθούν, και δικαιολογημένα, την εφαρμογή σκληρών μέτρων από ανθρώπους και κόμματα που για χρόνια ήταν μέρος και συντηρούσουν την φαυλότητα. Η πραγματικότητα είναι πως με υλικά κατεδαφίσεως σπίτι δεν χτίζετε. Καινούργιες και όχι ανακυκλωμένες πολιτικές δυνάμεις είναι όραμα.
Η Ελλάδα δυστυχώς εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε μια εσωστρεφή και μονοδιάστατη χώρα πού εξοστρακίζει κάθε είδους διαφορετικότητας, δημιουργίας, ελεύθερης σκέψης και ανεξάρτητης δράσης. Οτιδήποτε δεν συνάδει με τα πρότυπα ενός κακόβουλου λαϊκιστικού Εθνικισμού ή πατριωτισμού και μιας αναχρονιστικής Ελληνορθόδοξης κουλτούρας συνθλίβεται ως αντεθνικό. Ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός, η εκκλησιαστική μεταρρύθμιση και η επιστημονική επανάσταση δεν αποτέλεσαν σημαντικό μέρος του κοινωνικού κεφαλαίου στην σύγχρονη Ελλάδα.  Η ανοχή στην διαφορετικότητα και ο σεβασμός είναι όραμα.
Σε αυτή την κατεύθυνση:
*Ο πλήρης διαχωρισμός εκκλησίας κράτους αποτελεί ακόμα ένα όραμα που πρέπει να γίνει πραγματικότητα.
Η πολιτική αλητεία και απάτη είναι σαν την Λερναία Ύδρα. Δίνει σημάδια κατάρρευσης ή κόπωσης ενώ ταυτόχρονα νέα φαύλα ή φασιστικά κόμματα ξεπηδούν. Το στοίχημα για εμάς,  που δεν πρέπει να χάσουμε, και για αυτό είμαστε εδώ, είναι να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο και να σκοτώσουμε την Λερναία Ύδρα. Άλλες ευκαιρίες μπορεί να μην μας δοθούν. Είναι αναγκαίο να αντικαταστήσουμε το τέρας με κάτι καλύτερο και να μήν αφήσουμε την φαυλότητα να κυριαρχήσει για άλλη μια φορά.
Το μέλλον, τα όνειρα, και το όραμα μιας σύγχρονης, φιλελεύθερης δημοκρατίας, μιας ανοικτής αλλά και ανεκτικής κοινωνίας βρίσκονται σε κίνδυνο. Και λέω όραμα γιατί δυστυχώς δεν ήταν πραγματικότητα. Μέχρι και η ελπίδα για όραμα βρίσκετε σε κίνδυνο. Η ελπίδα είναι όραμα και το όραμα η μόνη ελπίδα.
Το όραμα και οι στόχοι που πρέπει να ορίσουμε είναι να αρχίζουμε να δημιουργούμε κοινωνικό και πολιτιστικό πλούτο. Να θέσουμε τις βάσεις για μια σύγχρονη, φιλελεύθερη Ελλάδα. Ο οικονομικός πλούτος θα έρθει ως συνέπεια. Πατριώτης είναι αυτός που παράγει μέλλον και όχι μόνο ο προσκολλημένος στο παρελθόν.
Το πείραμα της δημιουργίας του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, πέτυχε ως προς τη λέξη Ελληνικό αλλά απέτυχε ως προς τη λέξη Κράτος. Είναι στο χέρι μας να το διορθώσουμε. Δεν χρειαζόμαστε ούτε εθνάρχες ούτε εθνοσωτήρες για αυτό αλλά συμμετοχή στο όραμα για μια ευρωπαϊκή ανθρώπινη Ελλάδα. Το τίμημα της αποχής μας θα είναι η απώλεια του μέλλοντος.
Ο θείος Πέτρος, ο δικός μου θείος, δεν ήταν απορριπτέος από την οικογένεια ούτε αποτυχημένος για μας, όπως ο Πέτρος του μυθιστορήματος. Ήταν ο ήρωας που έσωσε την οικογένεια, με την θυσία των δικών του ονείρων. Κάθε Ελληνική οικογένεια έχει και ένα θείο Πέτρο και η ιστορία της Ελλάδος είναι γεμάτη από ανεκπλήρωτα όνειρα και χαμένες ευκαιρίες. Ας έχουμε τουλάχιστον το άλλοθι ότι προσπαθήσαμε να την αλλάξουμε.

Ένα στα δύο Ελληνόπουλα, θύμα σωματικής βίας

Από Χρήστος Δεμέτης | News247.gr 

 

Ένα στα δύο παιδιά που φοιτούν σε Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη, έχει υποστεί σωματική βία, ενώ ένα στα δέκα παιδιά σεξουαλική βία.

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν  από έρευνα που διενήργησε η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού τα τελευταία τρία χρόνια σε 12.000 παιδιά που φοιτούν στην ΣΤ' Δημοτικού, την Α' Γυμνασίου και την Α' Λυκείου σε σχολεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Κρήτης. Η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο του Ερευνητικού Προγράμματος BECAN (Επιδημιολογική Μελέτη για την Κακοποίηση και Παραμέληση του Παιδιού στα Βαλκάνια).
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά του μεγέθους του φαινομένου. Περίπου ένα στα δύο παιδιά ανέφεραν ότι υπέστησαν στο ενδοοικογενειακό ή κοινωνικό περιβάλλον (εκτός σχολείου) σωματική βία και ένα στα δέκα παιδιά σεξουαλική κατά τη διάρκεια μόνο της τελευταίας χρονιάς.
Σοκαριστικά τα στοιχεία
-Ένας στους δύο μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη, έχει υποστεί σωματική βία.
-Ένα στα δέκα παιδιά έχει υποστεί σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια μόνο της τελευταίας χρονιάς.
-76,8% των παιδιών ανέφερε ότι έπεσε θύμα σωματικής βίας κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας του σωματική βία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό που ανέφερε σεξουαλική βία είναι 16,2%.
Ο "νόμος της σιωπής"
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το στοιχείο ότι οι περιπτώσεις κακοποίησης ή παραμέλησης ανηλίκων αναφέρθηκαν στις Αρχές σε ποσοστό χαμηλότερο του 1%, γεγονός που, σε συνάρτηση με τις αναφορές των ίδιων των παιδιών, δείχνει το μεγάλο χάσμα ανάμεσα στα κρούσματα που λαμβάνουν χώρα και σε εκείνα που τελικά καταγγέλλονται ή αναφέρονται στις αρμόδιες υπηρεσίες στη χώρα μας.
Το παραπάνω στοιχείο προκύπτει από παράλληλη έρευνα της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας σε συνεργασία με 153 φορείς υγείας, πρόνοιας, δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης του δημόσιου ή μη κυβερνητικού τομέα σε Αττική και Κρήτη. Από την έρευνα αυτή προκύπτει, εξάλλου, ότι μόνο το 2010 καταγράφηκαν περίπου 4.500 αναφορές κακοποίησης ή παραμέλησης ανηλίκων (μέχρι 18 ετών).
Η έρευνα έγινε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του γενικού παιδικού πληθυσμού που ανήλθε σε 60.000 παιδιά και τους γονείς τους, μια έρευνα που επιπρόσθετα συμπεριέλαβε πάνω από 1.000 φορείς και οργανισμούς παιδικής προστασίας που δέχονται καταγγελίες κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν πανεπιστήμια και μη κυβερνητικές οργανώσεις βαλκανικών χωρών.
Τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος BECAN για την κακοποίηση και παραμέληση παιδιών σε Ελλάδα, Κροατία, Βουλγαρία, ΠΓΔΜ, Σερβία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Ρουμανία, Τουρκία και Αλβανία θα παρουσιαστούν σε διεθνές συνέδριο με θέμα "Το φάσμα της κακοποίησης- παραμέλησης των παιδιών στα Βαλκάνια και τον κόσμο εν μέσω κρίσης" την Πέμπτη και την Παρασκευή στην Αθήνα.
Παρά την έκταση της παιδικής κακοποίησης, ελάχιστες περιπτώσεις καταγγέλλονται και ακολουθούν τον δρόμο της δικαιοσύνης. Ενδεικτικό είναι ότι οι περιπτώσεις κακοποίησης ή παραμέλησης ανηλίκων που αναφέρθηκαν στις Αρχές δεν φτάνουν καν το 1%.
Όσοι θέλουν να καταγγείλουν περιστατικό παιδικής κακοποίησης, μπορούν να επικοινωνήσουν με το "Χαμόγελο του παιδιού" στην εθνική γραμμή για τα παιδιά SOS 1056.

Στα Λύκεια ...

Σάββατο, 30 Ιουνίου 2012

Θρασύβουλος Κων. Μαχαίρας

Φυσικός

Γενικού Λυκείου Αγριάς

Οι μεταρρυθμίσεις-πυροτεχνήματα των τόσων και τόσων Υπουργών Παιδείας, με τους

τόσους και τόσους ειδικούς συμβούλους τους σε παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά θέματα και

με τους τόσους και τόσους αναθεωρητές και ειδήμονες οδήγησαν τα Σχολεία της

Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άρα όλο το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε ζοφερή

κατάσταση η οποία ανάγλυφα αποτυπώνεται στον παρακάτω έλεγχο ενός «υποθετικού» (;;;)

μαθητή της Α΄ Λυκείου...

Ο μαθητής αυτός, που από τις 11 γραπτές εξετάσεις στις οποίες

κλήθηκε να συμμετάσχει στις 8 ή δεν προσήλθε ή ήρθε και έγραψε

για μηδέν, προάγεται με γενικό βαθμό 9,5 !!!!!

ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΜΑΘΗΤΗ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Μέσος όρος

Τελική

βαθμολογία

(με τα μαθήματα

κατά κλάδους)

Θρησκευτικά 15

Αρχαία 4

Νέα (λογοτεxνία) 4

Νέα (γλώσσα) 4

Ιστορία 9,5

Άλγεβρα 4

Γεωμετρία 4

Φυσική 4

Χημεία 4

Βιολογία 4

Ξένη γλώσσα 15

Ερευνητική εργασία15

Ο παραπάνω έλεγχος επίδοσης αποτελεί τη «χειρότερη» προφορική βαθμολογία για

μαθητή της Α΄ Λυκείου, εκτός ελαχίστων δακτυλοδεικτούμενων «ειδικών» περιπτώσεων σε

όλη την Ελλάδα.

Ο λόγος είναι προφανής.

• Ελάχιστοι καθηγητές (έως κανένας) βάζουν σε μαθητή προφορικά κάτω από 8,

έστω και αν ο μαθητής αξίζει για -7. Συνήθως βάζουν πάνω από 10.

Η εμπειρία μου δηλαδή ως 3ασκάλου σε Ελληνικό Λύκειο, μου λέει ότι τα οχτάρια

στην προφορική βαθμολογία του μαθητή είναι τελείως πλασματικά και οφείλονται

κυριολεκτικά στην «ελεημοσύνη» του καθηγητή. Ο μαθητής αυτός αξίζει για πολύ

παρακάτω από 8.

• Η βαθμολογία των Θεολόγων, με μεγάλη πιθανότητα έως βεβαιότητα, κυμαίνεται

συνήθως από 18 έως 20.

• Η βαθμολογία των καθηγητών Αγγλικής φιλολογίας, με μεγάλη πιθανότητα έως

βεβαιότητα, κυμαίνεται συνήθως από 17 έως 20

Παρατηρήσεις γενικές

1) Καθένα από τα μαθήματα Θρησκευτικά, Αγγλικά, Ιστορία και Ερευνητική Εργασία

(Project) έχει μόνο του την ίδια αξία που έχουν μαζί τρία μαθήματα: η Φυσική, η Χημεία και

η Βιολογία.

Καθένα από τα μαθήματα Θρησκευτικά, Αγγλικά, Ιστορία και Ερευνητική Εργασία

(Project) έχει μόνο του την ίδια αξία που έχουν μαζί τρία μαθήματα: τα Αρχαία, η

Νεοελληνική Λογοτεχνία και η Νεοελληνική Γλώσσα

Καθένα από τα μαθήματα Θρησκευτικά, Αγγλικά, Ιστορία και Ερευνητική Εργασία

(Project) έχειμόνο του την ίδια αξία που έχουν μαζί δύο μαθήματα: η Άλγεβρα και η

Γεωμετρία.

Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί που ξέρει καλά Αγγλικά ώστε να εξασφαλίσει 20

προφορικά και γραπτά και κάνει καλά το σταυρό του ώστε να εξασφαλίσει 20 στα

Θρησκευτικά, δε χρειάζεται να διαβάσει τίποτε άλλο όλη τη χρονιά και δε χρειάζεται

να γράψει εξετάσεις σε κανένα άλλο μάθημα.

Θα περάσει έτσι κι αλλιώς...

2) Ο μαθητής του παραπάνω ελέγχου επίδοσης είναι ουσιαστικά αμόρφωτος

και το ίδιο αμόρφωτος θα μείνει στη Β΄ Λυκείου όπου θα επικρατήσει το ίδιο πνεύμα.

Αμόρφωτος θα τελειώσει το Λύκειο και αμόρφωτος θα αποτελέσει μέρος του κοινωνικού

μας μωσαϊκού.

3) Ο μαθητής του παραπάνω ελέγχου επίδοσης είναι ουσιαστικά αμόρφωτος και κανείς

ΠΟΤΕ δε θα ζητήσει ευθύνες από την Πολιτεία που τον άφησε αμόρφωτο διότι:

• Ο μαθητής «βολεύτηκε», μιας και δεν έμεινε στην ίδια τάξη, ακόμη και

χωρίς καμιά απολύτως προσπάθεια. Χωρίς καθόλου μα καθόλου διάβασμα όλη τη

χρονιά και χωρίς να πάει να γράψει σε οκτώ βασικότατα μαθήματα (ΜΗΔΕΝ ΣΕ 8

ΓΡΑΠΤΑ) πέρασε την τάξη.

Ο μαθητής αυτός ερχόταν και έφευγε από το Λύκειο μόνο και μόνο για να μη

ξεπεράσει το όριο των απουσιών και για να έχουν όλοι στον περίγυρό του την

ψευδαίσθηση ότι «πάει Σχολείο».

Αυτός ο μαθητής δεν έμαθε ΤΙΠΟΤΕ γιατί δε χρειάστηκε τίποτε να μάθει για να

περάσει τις τάξεις του Λυκείου

• Οι γονείς του μαθητή «βολεύτηκαν», γιατί το παιδί τους «δεν έμεινε στην

ίδια τάξη»...

Το γεγονός βέβαια ότι το παιδί τους ποτέ δε διάβασε και ότι ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ δεν

ξέρει γράμματα δεν τους ανησυχεί καθόλου.

• Οι καθηγητές των 3ημόσιων Σχολείων «αποβάλλουν» σιγά σιγά το άγχος της

μόρφωσης ανθρώπων και «παραιτούνται», μιας και βλέπουν την Πολιτεία την οποία

υπηρετούν να τους ζητά σχεδόν άμεσα και επιτακτικά αυτό ακριβώς! Να μη

μορφώνουν!

• Οι καθηγητές των φροντιστηρίων συνηθίζουν σιγά σιγά στο να μη βοηθούν τη

μόρφωση των νέων ανθρώπων, συνηθίζουν στο να μη προσφέρουν γνώση

ουσιαστική στους μαθητές, αλλά να τους τροφοδοτούν με καταστροφικές και χωρίς

νόημα (α-νόητες) τεχνικές εισόδου στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ

• Η Πολιτεία «βολεύτηκε», γιατί κανείς δε θα της ζητήσει ευθύνες για τους

μηχανισμούς της που παράγουν αμόρφωτους ανθρώπους...

Τελικά όλοι βολεύτηκαν!

Ο παραπάνω μαθητής θα περάσει τις τάξεις χωρίς να έχει διαβάσει καθόλου, χωρίς να έχει

«κουραστεί» καθόλου, χωρίς να έχει ασχοληθεί καθόλου με το Σχολείο του...

Ο μαθητής αυτός θα πάρει απολυτήριο Λυκείου ως χάρισμα. Θα το πάρει χωρίς να το

δικαιούται...

Και η Ελληνική Πολιτεία, που ποτέ δεν είχε πρόταση μόρφωσης νέων ανθρώπων (βλέπε τα

διαλυμένα δημόσια σχολεία των καταλήψεων) γιατί ποτέ δεν προσδιόρισε τους στόχους των

διαφόρων βαθμίδων εκπαίδευσης, η Ελληνική Πολιτεία που ποτέ δεν είχε προτάσεις και

επαγγελματικές διεξόδους για τα παιδιά της, δε θα λογοδοτήσει σε κανέναν...

Παρατηρήσεις για την κοινωνία των ανθρώπων

Ο παραπάνω έλεγχος επίδοσης με τον οποίο εξασφαλίζεται η προαγωγή του μαθητή, είναι

σήμα κινδύνου.

Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών των Ελληνικών Λυκείων θα μείνουν

κυριολεκτικά αμόρφωτοι, γιατί θα επιλέξουν να περάσουν τις τάξεις του Λυκείου, χωρίς να

διαβάσουν και να γράψουν απολύτως τίποτε!!!

Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών δεν ξέρει να κάνει ούτε απλή διαίρεση! Και όταν

επιχειρήσει να γράψει κάτι, το κείμενό της θα πνιγεί στα ορθογραφικά λάθη και στις χωρίς

νόημα φράσεις που θα «συντάξει».

Το να απαιτήσουμε βέβαια από την πλειοψηφία αυτή των αμόρφωτων μαθητών να

καταλάβει κάποιο κείμενο αξιώσεων με ελληνικές όμορφες λέξεις απόδοσης μιας

πραγματικότητας ή να αντιληφθεί τον προβληματισμό κάποιου σημαντικού συνανθρώπου

τους, είναι όνειρο θερινής νυκτός.

(Μη βλέπετε τις βαθμολογίες στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων δεν

ξέρει καν τί γράφει!!!! Ακολουθεί φροντιστηριακές συνταγές για να περάσει σε σχολή έστω και αν δε ξέρει τί της

γίνεται...)

Παρατηρήσεις που βαραίνουν το Υπουργείο Παιδείας

«Ειδικοί του Υπουργείου Παιδείας» με «παράξενα» πτυχία και με «περίεργες» σπουδές,

που τις πιο πολλές φορές δεν έχουν καμιά σχέση με το αντικείμενο που θα ελέγξουν, θα

διαμορφώσουν και θα παραδώσουν για μόρφωση, διαγκωνίζονται στους διαδρόμους του

Υπουργείου Παιδείας, εξυπηρετώντας «περίεργους» στόχους και θυσιάζοντας στο βωμό της

ματαιοδοξίας τους τον πολιτισμό των νέων ανθρώπων...

Επίλογος:

Με δεδομένο το γεγονός ότι ανυπόληπτα 3ημόσια Λύκεια θα παράγουν όλο και πιο

αμόρφωτους ανθρώπους, η απάντηση στο παρακάτω ερώτημα είναι θέμα προσωπικής και

κοινωνικής ευθύνης:

«Τελικά για όλα αυτά φταίνε κάποιοι ανίκανοι-ματαιόδοξοι (Υπουργοί, Γραμματείς,

μεγαλοστελέχη, ειδικοί κ.λ.π.) κάποιου συγκεκριμένου υπουργείου ή μήπως όλα είναι τμήμα

ενός μηχανισμού που δομήθηκε με βάση κάποιο απάνθρωπο σχέδιο που κάποιοι το υπηρετούν

πιστά;

Κι αν είναι έτσι κι εμείς δεν αντιδρούμε, μήπως το κάνουμε γιατί ήδη έχουμε μετατραπεί σε

έρμαια μιας πορείας, που έχει αρχίσει προς την κοινωνία του Orwell;»