Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2010

Από την Πολιτεία του Πλάτωνα στην Πολιτεία του Θεού

Αναρτήθηκε από Άθεος

Στην προηγούμενη ανάρτηση γνωρίσαμε την φιλοσοφία του Πλάτωνα σε γενικές γραμμές. Σήμερα θα φτάσουμε εκεί που ο ώριμος πια Πλάτων ευελπιστεί πως τα όνειρά του μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.

Σαν φιλόσοφος, θεωρεί ότι μπορεί να οργανώσει μια κοινωνία και μέσα από την «Πολιτεία» και τους «Νόμους» του να την δικαιολογήσει. Μια Πολιτεία που βρίσκεται στον Ουρανό, αλλά εύκολα μπορεί να σχεδιαστεί και εδώ στη γη. Σαν φιλόσοφος, ισχυρίζεται ότι κατέχει την Γνώση και την ανάμνηση της Αλήθειας.
Τότε, ο Ουρανός «δεν έπαιξε» όμως όταν απέτυχε η οργάνωση στη Γη, τότε ο Ουρανός έγινε μια καλή δικαιολογία.

Υιοθετώντας την ετυμολογική ερμηνεία της λέξης αλήθεια (στερητικό α και λήθη) θεώρησε ότι αυτή αποκαθίσταται με τη μνήμη, γιατί η γνώση είναι ανάμνηση. Επειδή η ψυχή κάποτε βρισκόταν εκτός σώματος, στο υπερπέραν, στον κόσμο των ιδεών, όταν δεσμεύτηκε από αυτόν θάφτηκε μέσα του (το σώμα είναι ο τάφος την ψυχής). Τα «όντως όντα» λοιπόν είναι οι ιδέες, τα πραγματικά όντα. Εδώ φαίνεται καθαρά η βαθιά επιρροή της μεταφυσικής οντολογίας του Παρμενίδη. Οι «δοξασίες» και οι «γνώμες» στην Πλατωνική φιλοσοφία πήραν το όνομα ιδέες. Αυτές μόνο συνιστούν την πραγματικότητα. Εμείς όμως δεν μπορούμε να έρθουμε σε άμεση επαφή με τις ιδέες παρά μόνο με τα αντίγραφά τους, τις σκιές τους.


Οι σκιές αυτές μοιάζουν με τις σκιές που βλέπουν οι άνθρωποι στον απέναντι τοίχο, όταν έχουν στραμμένη την πλάτη τους στο φως ενός σπηλαίου όπου βρίσκονται δεμένοι. Το τι συμβαίνει έξω από τη σπηλιά, στο φως, μπορούν να το γνωρίσουν μόνο οι σοφοί («Πολιτεία» Ε 471) που σμίγουν τη σκέψη με τις ιδέες και έχουν χρέος να ξαναμπούν στη σπηλιά για να διδάξουν αυτούς που είναι αλυσοδεμένοι στην πλάνη. Οι πρώτοι φτάνουν στη γνώση, οι δεύτεροι απλά αποκτούν κάποια γνώμη που είναι ακόμα πλάνη και απάτη. Ο σκοπός της ζωής τους, βλέπεις, είναι άλλος.

Στον Τάραντα, ο Πλάτων, έρχεται σε επαφή με τους Ορφικούς και τη φιλοσοφία των Πυθαγορείων. Το σώμα, σαν τάφος της ψυχής (σήμα), είναι δική τους φιλοσοφία, κοινή και στους Ορφικούς. Οι τελευταίοι, περιπλανώμενοι σαν επαίτες γυρίζουν στους δρόμους διδάσκοντας και συχνά στέκονται στις εισόδους των ναών πουλώντας φυλαχτά και φωνάζοντας, σαν τους δικούς μας μοναχούς, κατεβατά μαγικών φράσεων. Οι ορφικοί ήταν προπάντων αξιολύπητα ανθρωπάκια. Η ζωή δεν τους πρόσφερε τίποτε άλλο από αθλιότητα και πείνα. Ο ορφισμός είναι γι αυτούς ένα καταφύγιο, τους επιτρέπει να ονειρεύονται. Οι υποσχέσεις θα πραγματοποιηθούν, όμως μετά θάνατον.
Ο Πλάτωνας που είναι ένας πάμπλουτος αριστοκράτης θα κρατήσει κάτι από το μυστικισμό αυτής της επίδρασης και λαϊκά στον κόσμο θα επιχειρήσει να ανακοινώσει το ευαγγέλιό του για το «επέκεινα». Οι ορφικές αλήθειες του μιλούσαν με τη δύναμη της μαγείας.
Εκεί στην Μεγάλη Ελλάδα, μέσω του φίλο του, του Δίωνα, έρχεται σε επαφή με τον τύραννο Διονύσιο τον Α΄, όπου θα συλλάβει την Πολιτεία του και θα προσπαθήσει να την κάνει πράξη.
Ευτυχώς όμως, απέτυχε!


Στην «Πολιτεία» του ο Πλάτων οραματίστηκε μια ουτοπική κοινωνία που αποτελούνταν από τρεις τάξεις.
α) η χρυσή τάξη στην οποία ανήκουν οι άρχοντες και οι σοφοί σαν σύμβουλοι.
β) η ασημένια τάξη η οποία περιλαμβάνει τους φρουρούς που θα είναι υπεύθυνοι για την άμυνα της πολιτείας
και γ) η χάλκινη τάξη στην οποία ανήκουν οι δημιουργοί δηλαδή οι δούλοι και γενικά οι εργαζόμενοι.
Οι πρώτοι, λοιπόν, πρέπει να ξεχωρίζουν για τη σοφία τους, οι δεύτεροι για την ανδρεία τους και οι τελευταίοι για τη σωφροσύνη και την εγκράτειά τους οι οποίοι αποκλείονται από τη διοίκηση των κοινών και θέτοντας σαν σκοπό της ζωής τους, να συντηρούν τις δυο ανώτερες τάξεις. Να γιατί έπρεπε να ξεχωρίζουν για τη σωφροσύνη τους. Γιατί έπρεπε να έχουν σύνεση και φρόνηση. Να είναι εγκρατείς, διατηρώντας την αγνότητά τους και να μην επαναστατούν στο σύστημα!
Μμ, κάτι βρωμάει εδώ!
Μήπως αυτό, ως ένα βαθμό, το πέτυχαν στο Μεσαίωνα οι Χριστιανοί;
Ας το ψάξουμε καλύτερα.

Ο Πλάτων σκέφτηκε ότι θα ήταν καλή η κατάργηση της μονογαμίας και η επίβλεψη της κοινογαμίας από τους άρχοντες. Η κατάργηση της λιγοστής ιδιοκτησίας, την εποχή εκείνη και η θέσπιση της κοινοκτημοσύνης επίσης του φαινόταν δίκαιη. Ο έλεγχος των γεννήσεων μέσω αμβλώσεων για τον περιορισμό της αύξησης του πληθυσμού του ακουγόταν λογική. Η Καταπολέμηση κάθε αντίδρασης και άλλα που περιγράφονται στους «Νόμους» του Πλάτωνα, τον έκαναν αντιπαθητικό στο δημοκρατικό κόσμο γιατί απέρριπτε τις βασικές ιδέες του Σόλωνα για την δημοκρατία. Επίσης στην «Πολιτεία» του γράφει πως έως ότου οι φιλόσοφοι βασιλέψουν ή γίνουν οι βασιλιάδες φιλόσοφοι δε θα υπάρξει σωτηρία για τις ψυχές των ανθρώπων και των χωρών όπου κατοικούν (Ε 473). Στους «Νόμους» του στιγματίζει τους άθεους σαν διεφθαρμένους που σκοπός της ζωής τους πρέπει να είναι το δεσμωτήριο όπου εφόρου ζωής πρέπει να σωφρονίζονται ή να θανατώνονται! (Ι΄ 908-909).
Σας θυμίζουν τίποτα αυτά;

Για τη μάζα, δεν κάνει τίποτα, ώστε να δίνεται και σ’ αυτούς μια στοιχειώδη καλλιέργεια. Αυτοί είναι ταγμένοι μόνο στο σκοπό, δηλαδή τη δουλειά, για να θρέφουν τις άλλες δυο τάξεις! Έχουν όμως μια αρετή: την εγκράτεια, για να μετριάζουν τις επιθυμίες τους και να χαλιναγωγούν τα πάθη τους!
Τι έξυπνο! Αυτό όμως άρεσε στους χριστιανούς, όπως θα δούμε σε λίγο.
Όμως και από την πιο πάνω τάξη, τους φύλακες, στερεί πάσα ιδιοκτησία, ακόμα και την οικογένεια. Στην κατοχή τους, όχι μόνο χωράφια δεν έχουν, αλλά ούτε και γυναίκες! Βέβαια, κάποιοι παντρεύονται, αλλά αυτό δεν είναι μόνιμο, αλλά προσωρινό που ρυθμίζεται από τους άρχοντες με κλήρωση! Τα δε παιδιά τους θα αποσπώνται από τη μητέρα τους μόλις γεννηθούν και έκτοτε θα βρίσκονται κάτω από την φροντίδα του κράτους! Ας μην επεκταθούμε εδώ στις πλατωνικές ευγονικές αντιλήψεις και βγούμε από το θέμα.
Οι Γνωστικοί, εβραίοι της διασποράς, πολλά υιοθέτησαν από την φιλοσοφία αυτή.
Ο Χριστιανισμός, αφού ξεσκαρτάρισε ότι δεν του άρεσε από τους Γνωστικούς, το υιοθέτησε.
Ακόμα και την κοινοκτημοσύνη που αρχικά πήρε, γρήγορα την αναίρεσε μετατρέποντάς την σε φιλανθρωπία, αφού στους ηγέτες τους, οικονομικά, δεν άρεσε αυτό. Η κοινοκτημοσύνη, βλέπεις, δεν δημιουργεί ατομικό πλούτο!


Το Μεσαίωνα, η Καθολική Εκκλησία, ονομάζει τον κλήρο «στρατιώτες της Εκκλησίας» απαγορεύοντας τον γάμο και επιβάλλοντάς τους την φτώχια και την αγαμία.
Όπως λέει και ο Αντρέ Μπονάρ «Στον Μεσαίωνα υπήρχε ένας κανόνας που διαιρούσε σύμφωνα με την κοινωνική πραγματικότητα, σε τρεις τάξεις τον πληθυσμό της χριστιανοσύνης: υπήρχαν οι χειρώνακτες (laboratores) οι οπλίτες (bellatores) δηλαδή οι στρατιώτες, οι πολεμιστές και το ιερατείο (oratores). Tο ιερατείο ασκούσε στην πραγματικότητα την εξουσία και σε αυτήν την τάξη είχε επιβληθεί η απαγόρευση των οικογενειακών ενδιαφερόντων, κάτω από τη μορφή της αγαμίας και της πενίας».
Ο ηγέτης συνήθως ήταν κάποιος αυτοκράτορας (αντιπρόσωπος του θεού στη γη) και ο Πάπας στη Δύση ή ο Πατριάρχης στην Ανατολή.
Αυτοί προφανώς ανήκουν στην πρώτη τάξη των φιλοσόφων, που είναι αλάνθαστοι, γιατί από το θεό, τους αποκαλύπτεται η Θέλησή Του! Ούτε για τις αποφάσεις τους πρέπει να δίνουν λόγο σε κανέναν. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και τα μέσα πολλές φορές είναι εγκληματικά, προκειμένου να πετύχουν τον Σκοπό τους που είναι Ιερός! Αλλά και σε ποιους θα μπορούσαν να δώσουν εξηγήσεις; Οι άλλες τάξεις δεν μπορούν να αντιληφθούν τίποτα. Από την φύση τους είναι ταγμένοι αλλού, στην φύλαξη ή στην χειρωνακτική εργασία. Ο νους είναι μόνο για τους φιλοσόφους που ηγούνται όλων των άλλων. Αυτοί τα ξέρουν όλα! Όσοι έχουν αντίθετη άποψη, πρέπει να ομολογήσουν, ακόμα και με βασανιστήρια.
Μην το ξεχνάτε αυτό: ο σκοπός αγιάζει τα μέσα!


Στην καλύτερη περίπτωση, όποιος αντιδρά εξορίζεται. Στην χειρότερη βασανίζεται ή καίγεται στο Πυρ το Εξώτερον!
Όποιος διαφωνεί ότι αυτή η λογική επικράτησε το Μεσαίωνα, μάλλον δεν διάβασε ιστορία. Και βλέπεις κάτι χριστιανούς σήμερα, άσχετους και αγράμματους, να σου λένε: με το διάβασμα δεν πρόκειται να κερδίσεις τίποτα!
Σε μια τέτοια κοινωνία, αντιλαμβάνεται ο καθένας, καμιά πρόοδος δεν μπορεί να συντελεσθεί. Τα πάντα είναι όπως τα έφτιαξε ο θεός. Κανένας δεν μπορεί να τα αλλάξει. Ποιος είσαι εσύ που θα αμφισβητήσεις το ιερό και την «αυθεντία». Ποιος είσαι εσύ που θα αμφισβητήσεις τον λόγο του θεού!
Ο πλατωνισμός υπαγόρευσε την νοοτροπία στον χριστιανισμό και ο τελευταίος τον ξευτέλισε.
Ο Μεσαίωνας είναι πια, παράγωγο της παρακμής και της οπισθοδρόμησης. Τα πάντα πάγωσαν από τότε που ο χριστιανισμός πήρε την εξουσία και επέβαλε θεοκρατικό σύστημα σε βάρος του ανθρώπου και της ζωής.

Με λίγα λόγια ο Πλάτων κατάφερε να συνδυάσει το ηθικολογικό μέρος της φιλοσοφίας του με το πολιτειολογικό που αντικατόπτριζε τις αριστοκρατικές του ιδέες. Αυτός είναι και ο λόγος που χαρακτηρίστηκε ουτοπική η πολιτεία του και απέτυχε παταγωδώς. Κατάφερε όμως να επηρεάσει τον χριστιανισμό, που σε πολλά, τον υιοθέτησε. Πολλοί πατέρες και φιλόσοφοι του χριστιανισμού ήταν ονομαστοί Πλατωνικοί.
Πέρα από τη συντομευμένη αναφορά της πολιτείας του, ο Πλάτων και στις επιμέρους ιδέες της θεωρίας του, φάνταζε εξωπραγματικός. Έτσι δέχτηκε ότι η ιδανική του πολιτεία μπορεί να μη βρήκε εφαρμογή στη Γη, αποτελεί όμως το ιδανικότερο σχέδιο της Ουράνιας Πολιτείας, γιατί ο κόσμος είναι κατασκευασμένος από το θεό με τελειότητα. Σαν φιλόσοφος θεωρείται εκπρόσωπος του αντικειμενικού ιδεαλισμού. Σαν πολιτικός φιλόσοφος εκπροσωπεί τη στείρα θεοκρατική μοναρχία.
Η φιλοσοφία του, αν και υπέροχη να τη διαβάζει κανείς, για να ταξιδεύει σε κόσμους ουτοπικούς, αποτελεί την πρώτη και σοβαρή απειλή του ανθρώπινου πνεύματος! Η φιλοσοφία του οδηγεί κατευθείαν στην αλλοτρίωση. Υιοθετώντας την, οι χριστιανοί φιλόσοφοι, αποξένωσαν το χριστεπώνυμο πλήρωμα ακόμα πιο πολύ από τον κόσμο τους.
Αναζητώντας, φιλοσοφικό στήριγμα, μόνο στην Πλατωνική φιλοσοφία στηρίχτηκαν και εν μέρει στην Στωική, προκειμένου να εμπλουτίσουν τον παρηγορητικό τους λόγο με φιλοσοφικά επιχειρήματα. Η στέρηση, η υπομονή και η απαλλαγή από τα πάθη είναι χαρακτηριστικά της στωικής φιλοσοφίας που συγγενεύουν με τις πλατωνικές αρετές της σωφροσύνης και της εγκράτειας Η Θεία Πρόνοια και ο Λόγος αποτελεί το ύψιστο δάνειο της ελληνικής φιλοσοφίας, προκειμένου αργότερα να διατυπώσουν το δόγμα και τον αποκαλυπτικό χαρακτήρα της νέας θρησκείας.

Τώρα ανοίγει ο δρόμος για να ασχοληθούμε με τον μηχανισμό που οδηγεί τον πιστό στην αποξένωση και την αποδοχή των πιο αναχρονιστικών ιδεών που συντηρούν την θρησκεία.
Η αλλοτρίωση του ανθρώπινου πνεύματος, είναι μια συνειδησιακή αρρώστια που στην θρησκευτική της εκδοχή ο πιστός αποξενώνεται από τον κόσμο του, ζώντας και προσμένοντας την επιστροφή του στην ουράνια κατοικία.
Οι αξίες της ζωής μηδενίζονται. Όχι μόνο χάνουν την αξία τους αλλά γίνονται και επιζήμιες.

Δεν υπάρχουν σχόλια: