του Γιάννη Βελίκη
Η πιο σύγχρονη και
επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη για τη θρησκεία δίνεται από την κριτική θεωρία,
η οποία καταδεικνύει ότι οι τρόποι που σκεφτόμαστε για τα θρησκευτικά φαινόμενα
διαπλέκονται στενότατα με ζητήματα εξουσίας, με το πώς π.χ. η Ιστορία και οι
μελανές σελίδες της αποικιοκρατίας επηρέασαν την ανάδυση της θρησκείας ως
ιδέας, πώς η κρατική εξουσία, τα πολιτικά καθεστώτα και ο παγκοσμιοποιημένος
κόσμος του καπιταλισμού επιδρούν σ’ αυτή τη διαδικασία κ.α. Η κριτική θεωρία,
αμφισβητεί τα όρια ανάμεσα σε θρησκεία και πολιτισμό και θεωρεί τη διάκριση
ανάμεσα στο θρησκευτικό και το κοσμικό ως ιδεολογικό ή πολιτικό εργαλείο.
Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, ο χαρακτηρισμός «θρησκεία» μπορεί να αποδοθεί σε
όλες τις πολιτισμικές δραστηριότητες όπως το ποδόσφαιρο, τα ψώνια, η μόδα, ο
κινηματογράφος και ο σχηματισμός πολιτιστικών εταιριών. Μετά την κριτική
θεωρία, η μελέτη των θρησκειών έχει αποβεί πια πολιτική δραστηριότητα, μια
καταγραφή του πώς οι ισχυροί οργανισμοί σε διάφορα μέρη του κόσμου διαμορφώνουν
τον τρόπο που κατανοούμε και κατηγοριοποιούμε τον κόσμο.
Με αυτό το πνεύμα,
αν υπάρχει σήμερα μία ισχυρή και παγκόσμια θρησκεία, αυτή δεν είναι άλλη από
τον Μονεταριστικό (νομισματικό) Καπιταλισμό, που ξεκίνησε ως αντίδραση στον
Κεϊνσιανισμό, από τα τέλη της δεκαετίας του ’60, με επίκεντρο τη Σχολή του
Σικάγου και τον Μίλτον Φρίντμαν. Ο
Μονεταριστικός Καπιταλισμός επιχείρησε να ελέγξει τον πληθωρισμό με νομισματικά
μέσα (προσφορά χρήματος, ύψος επιτοκίων κεντρικών τραπεζών) και εξάπλωσε
παγκοσμίως μια ανανεωμένη οικονομική ορθοδοξία, που θεωρεί ως προϋπόθεση της
ανάπτυξης τη δραστική περικοπή των δημοσίων ελλειμμάτων και τη συρρίκνωση του
κράτους, προκειμένου να επιτευχθεί η σταθεροποίηση της οικονομίας μέσω των
ιδιωτικών επενδύσεων. Εν πρώτοις, η συγκεκριμένη άποψη φαντάζει ως μία ακόμη
οικονομική θεωρία ανάμεσα στις άλλες. Πώς λοιπόν έφτασε η εφαρμογή της να
εξελιχθεί σε «θρησκεία» και να μονοπωλεί σήμερα το ενδιαφέρον όλης της
ανθρωπότητας σε όλα τα πλάτη της γης;
Πολύ σύντομα αυτό
έγινε για 4 σημαντικούς λόγους:
Α) Μέσω της
εφαρμογής της συγκεκριμένης πολιτικής από τους Ρέιγκαν και Θάτσερ και μετέπειτα
από το Διεθνές Νομισματικό ταμείο, την επέκταση των μεγάλων επιχειρήσεων σε
πολυεθνικές, την οικονομική παγκοσμιοποίηση και την συνεχή προβολή της
κατανάλωσης από τα Μ.Μ.Ε. ως την πρώτη αξία της ζωής, οι κοινωνικές σχέσεις
έχουν συμπεριλάβει το χρήμα σε όλες σχεδόν τις συναλλαγές: είναι αδύνατον να
ζήσεις χωρίς χρήμα, όπως επίσης και να είσαι υγιής, να μορφωθείς, να
διασκεδάσεις, να αναθρέψεις παιδιά, να έχεις κοινωνικό κύρος, να συμμετέχεις σε
πολιτιστικές δραστηριότητες και γενικότερα να είσαι ενεργό, αποδεκτό και με
υπόληψη άτομο στην κοινωνία. Και όλα αυτά θα πρέπει να συμβαίνουν, τη στιγμή
που μέρα με τη μέρα και χρόνο με το χρόνο, η ψαλίδα πλουσίων και φτωχών
μεγαλώνει και το χρήμα των φτωχών (95% του παγκόσμιου πληθυσμού) να γίνεται όλο
και πιο δυσεύρετο.
Β) Η «σωτηρία» της
ψυχής και ο «παράδεισος» έχουν μεταφερθεί από τη μεταφυσική «άλλη ζωή» στη ζωή
εδώ και τώρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι στον Πλανήτη σήμερα ενδιαφέρονται όχι
για την προετοιμασία τους για την άλλη ζωή, μία ιδέα που ξεκίνησε από τις
απαρχές του ανθρώπινου πολιτισμού, πήρε φιλοσοφική μορφή με τον Πλάτωνα και
έφτασε μέσω των επίσημων θρησκειών μέχρι σήμερα, αλλά για το πώς θα
εξασφαλίσουν χρήματα ώστε να «χαρούν» τη ζωή τους, να καταναλώσουν όλα τα
προϊόντα του πολιτισμού μας (υλικά αγαθά, γιωτ, πισίνες, ταξίδια, αγοραίο σεξ),
και να σιγουρευτούν ότι και τα παιδιά τους θα έχουν τα ίδια ωφελήματα. Μάλιστα,
ο «παράδεισος» αυτής της νέας «θρησκείας» δεν συμπεριλαμβάνει τους άλλους, αφού
για να απολαμβάνει κανείς όλα τα καταναλώσιμα είδη του πολιτισμού μας, σημαίνει
ότι διαθέτει χρήματα που δεν διαθέτουν οι υπόλοιποι. Συνεπώς ο «παράδεισος» της
νέας «θρησκείας» είναι ένας παράδεισος ιδιωτικός, του εαυτού και της «πάρτης»
μας, όπου όλοι οι υπόλοιποι μπορούν να τον απειλήσουν, και συνεπώς πρέπει να
σιδεροφραχτεί και να αστυνομεύεται από ιδιωτικούς αστυνομικούς για να
παραμείνει «δικός μας».
Γ) Η ροή και ο
έλεγχος της ροής του χρήματος, αν θα είναι λίγα ή πολλά, και ποιος θα
εντέλλεται να τα διαχειρίζεται ανήκει στις Κεντρικές Τράπεζες και στις
Χρηματαγορές (ένα σύνολο λίγων επενδυτικών τραπεζών που έχουν συγκεντρώσει το
80% και πλέον του πλούτου του πλανήτη), μετατρέποντας τες έτσι σε σύγχρονους
ρυθμιστές των ζωών όλων των ανθρώπινων όντων (και όχι μόνο των ανθρώπινων αλλά
όλου του πλανητικού περιβάλλοντος). Οι Κεντρικές Τράπεζες (που σε πολλές
περιπτώσεις είναι ιδιωτικές εταιρίες) και οι Χρηματαγορές είναι το σύγχρονο
«Βατικανό» που αποφασίζουν ποιά κράτη, ποιοί πληθυσμοί και ποιές εταιρίες θα
«ζήσουν» και ποιες θα «σβήσουν». Από τη στιγμή που μέσω της πολιτικής των
δανείων και της χρεοκρατίας έχουν καταφέρει και έχουν «αιχμάλωτες» όλες τις
κυβερνήσεις, τις εταιρίες και τις οικογένειες, διαλέγουν σε ποιους θα δώσουν
«συγχωροχάρτι» και θα συνεχίσουν να δανειοδοτούν και ποιους θα ρίξουν στο «πυρ
το εξώτερο» και θα τους αφανίσουν. Φυσικά, όπως έχει αποδειχτεί πολλές φορές
στη Ιστορία των τελευταίων 50 χρόνων, οι Χρηματαγορές μαζί με επιλεγμένες
πολυεθνικές εταιρίες, την απειλή πολέμου, τη δράση των μυστικών πρακτόρων και
συμβαλλόμενα Μ.Μ.Ε. αποφασίζουν ποιοί θα είναι οι κυβερνήτες των λαών (ή των
χωρικών όπως τους ονομάζουν) και τους επιβάλλουν, απειλώντας με δικτατορία σε
διαφορετική περίπτωση.
Δ) Οι αποφάσεις των
αρχιερέων της νέας «θρησκείας», των Κεντρικών Τραπεζών και Χρηματογορών,
φτάνουν στο μέσο άνθρωπο από τις αναλύσεις των πάσης φύσεως οικονομολόγων –
οικονομικών αναλυτών μέσω των Μ.Μ.Ε. Οι αναλυτές αυτοί, γίνονται με αυτόν τον
τρόπο οι ιερείς (ή μάντεις) της νέας θρησκείας που «ενημερώνουν» τον κόσμο και
τις επιχειρήσεις αν η τσέπη τους θα έχει στο μέλλον λιγότερα ή περισσότερα
χρήματα. Αντίστοιχα με τα κηρύγματα των επίσημων θρησκειών μας ενημερώνουν για
την «ορθή» οικονομική συμπεριφορά, τις σωστές οικονομικές επιλογές, τα σχέδια
των κυβερνήσεων και των τραπεζών, τις σωστές επενδύσεις… Και παρά το ότι έχει
αποδειχτεί πώς πληρώνονται για να κατευθύνουν την «κοινή γνώμη» εκεί όπου
στοχεύουν οι πραγματικοί κυβερνήτες (οι Χρηματαγορές), μέσω της περίοπτης θέσης
που τους δίνουν τα Μ.Μ.Ε. γίνονται πιστευτοί από τις μεγάλες μάζες των πιστών
της μονεταριστικής οικονομικής ορθοδοξίας.
Με δύο λόγια, ο
σύγχρονος πιστός χρησιμοποιεί χρήμα για να κάνει τα πάντα, το χρήμα αυτό όλο
και μειώνεται οπότε θα πρέπει να ανταγωνίζεται όλο και σκληρότερα τους άλλους
για να το κερδίζει, η «σωτηρία» της ψυχής του βρίσκεται στην δυνατότητα
κατανάλωσης, εξαρτάται από τις Χρηματαγορές για το αν θα έχει χρήματα αυτός, η
επιχείρηση ή το κράτος του, και παρακολουθεί καθημερινά τους οικονομικούς
αναλυτές για να σχεδιάζει τις κινήσεις και το μέλλον του.
Η νοοτροπία αυτή που
για πρώτη φορά εμφανίζεται σε αυτήν την ένταση στον ανθρώπινο πολιτισμό δεν
εξαιρεί κανέναν. Ιερείς, ακαδημαϊκοί, πολιτικοί, πανεπιστημιακοί,
δημοσιογράφοι, επιστήμονες, δάσκαλοι, γονείς, παιδιά, μαύροι, άσπροι, κίτρινοι,
ερυθρόδερμοι, ανατολίτες, δυτικοί, λατίνοι, εσκιμώοι … όλοι υποκλίνονται σε αυτήν τη νέα πίστη. Και
αντί να την αμφισβητούν, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα έχει τα
περισσότερα ωφελήματα έναντι των άλλων. Έτσι για πρώτη φορά στον ανθρώπινο
πολιτισμό, οι άνθρωποι στρέφονται εναντίον ανθρώπων, τα κράτη εναντίον κρατών,
οι επιχειρήσεις εναντίον επιχειρήσεων, οι εργαζόμενοι εναντίον εργοδοτών και
αντίστροφα, οι μαθητές εναντίον των καθηγητών, οι πολιτικοί εναντίον των λαών,
οι ιερείς των επίσημων θρησκειών εναντίον των πιστών, οι γονείς εναντίον των
παιδιών και οι κοινωνίες ισοπεδώνονται σαν χωμάτινοι πύργοι σε ανεμοδαρμένη
ακρογιαλιά! Το συνθήματα της νέας θρησκείας; «Εγώ», «Όλοι εναντίον όλων», « ο
θάνατος σου η ζωή μου» κ.λπ.
Η νέα αυτή «πίστη»
δεν αναδύθηκε φυσικά εν μία νυκτί. Όπως μας τονίζει η κριτική θεωρία, η μελέτη
πολιτιστικών φαινομένων έχει αποβεί πια σε πολιτική δραστηριότητα, μια
καταγραφή του πώς οι ισχυροί οργανισμοί σε διάφορα μέρη του κόσμου διαμορφώνουν
τον τρόπο που κατανοούμε και κατηγοριοποιούμε τον κόσμο. Και οι ισχυροί
οργανισμοί δεν είναι άλλοι από τις χρηματαγορές (Goldman
Sachs, Deutsche Bank κ.α.) και τις πανίσχυρες
πολυεθνικές εταιρίες (βλ. εικόνα).
Οι λαοί κατηχούνται από τα μικρότατα τους
χρόνια σε αυτήν την πίστη ώστε ποτέ στη ζωή τους να μην την αμφισβητήσουν. Και
όσο περνούν τα χρόνια, τόσο αυτή η πίστη ριζώνει περισσότερο.
Ακολουθούν μερικές ακόμη λεπτομέρειες αυτής
της νέας «θρησκείας»:
1. Όλοι οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και τα
κράτη είτε είναι χρεωμένοι, είτε σχεδιάζεται να χρεωθούν. Έτσι, και θα
χρηματοδοτούν αενάως τις οικονομικές ελίτ (τους ιεράρχες της παγκόσμιας
θρησκείας) και δεν θα έχουν ούτε το χρόνο, ούτε την άνεση ούτε και το σθένος να
αντιδράσουν.
2. Θα μπορούσε να πει κανείς… «…ε, καλά, εγώ ή
το κράτος μου, ή η επιχείρηση μου δεν θα πάρει ποτέ δάνειο…». Είναι όμως έτσι;
Όχι. Για τον απλούστατο λόγο ότι θα υποχρεωθούν όλοι να δανειοδοτηθούν, χάρη
στους μηχανισμούς υφαρπαγής του χρήματος που οι ελίτ έχουν αναπτύξει! Για να τα
πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: σε όλους τους πολέμους της Ιστορίας, ως και
το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο νικητής κατακτούσε τα εδάφη, τους ανθρώπους και τις
πλουτοπαραγωγικές πηγές του εχθρού που νίκησε. Για το λόγο αυτό φρόντιζε ώστε,
κατά τη διάρκεια του πολέμου, να «προφυλάξει» αυτά που ήθελε να κατακτήσει και
να προκαλέσει όσο το δυνατόν λιγότερες καταστροφές. Από τη στιγμή που τον
έλεγχο της Γης τον πήραν οι παγκόσμιες οικονομικές ελίτ, ο στόχος των πολέμων
δεν είναι άλλος από την απόλυτη καταστροφή του ηττημένου, ακόμη και του νικητή:
καταστροφή των πλουτοπαραγωγικών πηγών, των υποδομών, των σπιτιών των
νοσοκομείων. Γιατί; Μα για να χρειαστούν δάνεια ανοικοδόμησης των κρατών όταν
τελειώσει ο πόλεμος. Και φυσικά, δάνεια στεγαστικά, καταναλωτικά, εκπαιδευτικά,
επιχειρηματικά κ.α. για να μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν οι οικογένειες! Έτσι,
οι σύγχρονοι πόλεμοι καταστρέφουν τα πάντα.
3. Αλλά και χωρίς την εμπλοκή σε πόλεμο, οι
σύγχρονες οικονομίες είναι τέτοιου τύπου, ώστε να «στραγγαλίζουν» τις μικρές
υγιείς επιχειρήσεις και να στερούν τους ανθρώπους από μισθούς που να μπορούν να
ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους (αγορά σπιτιού, μόρφωση σε καλό πανεπιστήμιο ή
καλές υπηρεσίες υγείας), ενώ ταυτόχρονα «θρέφουν» τα αδηφάγα μη λειτουργικά
κράτη και υποβαθμίζουν τις κρατικές υπηρεσίες προς τους πολίτες για τον ίδιο
λόγο: για να αναγκαστούν κράτη, επιχειρήσεις και οικογένειες να συνάψουν δάνεια
και να μπουν στον φαύλο κύκλο της οικονομικής εξάρτησης (πολύ πιο επικίνδυνης
από αυτής των παράνομων ουσιών).
4. Για τους πιο «έξυπνους» που νομίζουν ότι
μπορούν να νικήσουν τις ελίτ, υπάρχει άλλος, πιο ήπιος τρόπος: το χρηματιστήριο
συναλλάγματος (και όχι μόνο). Όλοι οι μεσίτες και οι τραπεζικοί οργανισμοί
διατείνονται ότι η αγορά συναλλάγματος είναι τόσο μεγάλη που κανείς δεν μπορεί
να την ελέγξει, και συνεπώς είναι θέμα της ικανότητας των επενδυτών για το αν
θα γίνουν πλούσιοι ή όχι. Και όμως: το 95% των επενδυτών στο συνάλλαγμα χάνει.
Και αυτό γίνεται για έναν πολύ απλό λόγο: για να κερδίζουν και πάλι οι ελίτ.
Μέσω της Smart Money, μιας ομάδας των μεγαλύτερων επενδυτικών
τραπεζών του κόσμου και των μεγαλύτερων Μ.Μ.Ε του πλανήτη (Financial Times, Bloomberg κ.α.),
οι τιμές του συναλλάγματος χειραγωγούνται έτσι ώστε να χάνουν οι επενδυτές και
να κερδίζουν οι Χρηματαγορές!
5. Η νέα σκλαβιά των πιστών της οικονομικής –
μονεταριστικής (νομισματικής) ορθοδοξίας δεν χρησιμοποιεί αλυσίδες, ούτε
τοίχους, ούτε φυλακές… Το αντίθετο: χρησιμοποιεί απολαύσεις: σεξ, ταξίδια,
πολυτελή ξενοδοχεία, πάρτι, δεξιώσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, μόρφωση στα
καλύτερα πανεπιστήμια, γρήγορα αμάξια, επαύλεις…. Μπορεί κανείς να τα έχει όλα
αυτά, μόνο που για να τα αποκτήσει και ακόμη περισσότερο να τα κρατήσει θα
χρειαστεί να αποδείξει την υποταγή του στους ιεράρχες, τους ιερείς και τους
υπόλοιπους πιστούς αυτής της καρκινικής – εκτρωματικής εγωκεντρικής νοοτροπίας.
6. Αλλά και αν ακόμη θελήσει κάποιος να ζήσει
μια ταπεινή ζωή, με απλές απολαύσεις και συνήθειες, θα πρέπει και πάλι να
«σκύψει το κεφάλι» στην νέα θρησκεία: με νόμους που προωθούνται στις Η.Π.Α. και
αργότερα σε όλον τον κόσμο, το χρήμα θα γίνει παντελώς εικονικό, θα κυκλοφορεί
μόνο μέσω καρτών ή σε τσιπάκια, και κανείς που δεν θα έχει κάρτα ή τσιπάκι δεν
θα μπορεί να πουλά ή να αγοράζει… Με αυτόν τον τρόπο, μόνο οι πιστοί του
συστήματος θα επιβιώσουν.
7. Οι δε αντιφρονούντες, ή κοινωνικά
αποκλεισμένοι ή ανήμποροι για εργασία και δανειοδότηση θα απομονωθούν (όπως στα
παλιά λεπροκομεία), θα βασανιστούν (χωρίς τροφή, υπηρεσίες υγείας και
πολιτισμό) και θα εξαφανιστούν. Η νέα θρησκεία θα συμπεριλαμβάνει μόνο αυτούς
που θα μπορούν να εργαστούν, να δανειοδοτηθούν και να μεγαλώσουν παιδιά που θα
κάνουν το ίδιο. Οι υπόλοιποι περισσεύουν!
Υπάρχει άραγε κανείς που δεν θα επιβεβαιώσει
ότι όντως αυτή η θρησκεία υπάρχει και συνεχώς εξαπλώνεται;
