Το Δεκέμβριο του 2001 στο Μπουένος Άιρες, μεγάλες λαϊκές μάζες κατευθύνονται προς την ιστορική πλατεία «Πλάσα δε Μάγιο.» Η Αργεντινή μία από τις πλουσιότερες οικονομίες στο παρελθόν, έχει χρεοκοπήσει. Η κυβέρνηση έχει παραιτηθεί και ο Πρόεδρος της Αργεντινής Φερνάντο Δε Λα Ρούα διαφεύγει από το Προεδρικό Μέγαρο με ελικόπτερο μέσα στη θύελλα του οργισμένου λαού που συγκρουόταν με την αστυνομία, έσπαγε τράπεζες, λεηλατούσε σούπερ μάρκετ και φώναζε μαζικά «Να φύγουν όλοι!». Η κοινωνική έκρηξη του 2001, ήταν το τέλος ενός νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου διάρκειας 10 ετών και άφησε πίσω της 35 νεκρούς (δολοφονημένους από την αστυνομία και τους ιδιωτικούς φρουρούς των τραπεζών), 30.000 παράπλευρες απώλειες (ανθρώπους που αυτοκτόνησαν, η υπέστησαν καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια), και περίπου 20.000.000 ανθρώπους (πάνω από το μισό του πληθυσμού) βουτηγμένους στην φτώχεια και τη μιζέρια.Σχεδόν 10 χρόνια μετά, ο Γιώργος Αυγερόπουλος, που είχε εργαστεί στην Αργεντινή το 2001-2002 κατά την περίοδο της κρίσης, επιστρέφει για μια νέα αυτοψία στην οικονομία, την πολιτική και την κοινωνική κατάσταση της χώρας.Επιτόπια Έρευνα, Σενάριο, Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος / Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Αυγερόπουλος / Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή / Έρευνα & Οργάνωση Θέματος: Μανώλης Φυλακτίδης / Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης / Μοντάζ: Γιάννης Μπιλήρης, Άννα Πρόκου / Μια παραγωγή της Small Planet, για την ΕΡΤ ©2010-2011
Δείτε OnlineΔείτε το SiteΑποκτήστε το
«Στο παγκόσμιο σύστημα εξουσίας
τα κέρδη ιδιωτικοποιούνται και
οι ζημιές κοινωνικοποιούνται.»
Εδουάρδο Γαλεάνο-Συγγραφέας
ΥΠΟΘΕΣΗ Α' ΜΕΡΟΥΣ
Όταν ο Γιώργος Αυγερόπουλος έφυγε από την Αργεντινή το 2002, είχε αφήσει την ιστορική πλατεία του Μαΐου, γεμάτη διαδηλωτές και συνθήματα. Τώρα την ξαναβλέπει σχεδόν στην ίδια κατάσταση, όμως ο λόγος είναι διαφορετικός. Ο τέως πρόεδρος της Αργεντινής Νέστορ Κίρσνερ, σύζυγος της σημερινής προέδρου Κριστίνα, έχει μόλις πεθάνει, χτυπημένος από ένα βαρύ καρδιακό επεισόδιο. Οι υποστηρικτές του, που αποτελούν και την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, τον θεωρούν ήρωα, καθώς ήταν ο άνθρωπος που κατάφερε να βγάλει την Αργεντινή από την κρίση και να διώξει το Δ.Ν.Τ. από τη χώρα. "Μας έδωσε πίσω την αξιοπρέπειά μας." "Αυτός ήταν που μας απελευθέρωσε από τα νύχια αυτού του αρπαχτικού τέρατος!", είναι μερικές από τις φράσεις των συγκεντρωμένων στην πλατεία. "Και αφού εσείς είστε από την Ελλάδα που περνάει τώρα άσχημες στιγμές, να ξέρετε ότι εμείς ήδη το περάσαμε. Ήμασταν αιχμάλωτοι των δανείων και του συσσωρευμένου χρέους. Κι αυτά τα δάνεια δεν ήταν για εμάς. Δεν ήταν για το λαό. Ποτέ δεν είναι για τον λαό. Γι' αυτό και οι Έλληνες κάνουν καλά και διαδηλώνουν. Είναι θλιβερό να μη μαθαίνεις, να μη καταλαβαίνεις..."
Ο πρώην υπουργός οικονομικών, Ντομίνγο Καβάλο, θεωρείται από τους αντιπάλους του ως ένας από τους πιο βασικούς υπεύθυνους για την οικονομική κατάρρευση της Αργεντινής, το 2001. Είναι ο άνθρωπος που σχεδίασε και υλοποίησε για χρόνια όλο το μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η χώρα μέχρι την καταστροφή. Σήμερα ο Ντομίνγο Καβάλο, άλλοτε μια από πιο σημαντικές πολιτικές φιγούρες της Αργεντινής, είναι ένας από τους πιο μισητούς ανθρώπους στην χώρα. Δεν παραδέχεται ότι έχει κάνει κάποιο λάθος. Το αντίθετο: "Αφού ξερίζωσα τον πληθωρισμό και ενοποίησα την Αργεντινή με τον υπόλοιπο κόσμο, αφού επέτρεψα τον εκμοντερνισμό όλων των παραγωγικών δομών της Αργεντινής, τότε θεωρώ ότι αυτά ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα και έχω ένα μερίδιο επιτυχίας, όχι όλο, σ’ αυτό το κατόρθωμα".
Ο Ντομίνγο Καβάλο περιγράφει με λεπτομέρειες ό,τι έγινε πίσω από τις
κλειστές πόρτες των συμβουλίων με το Δ.Ν.Τ. σε Ουάσινγκτον και Μπουένος Άιρες. "Το Δ.Ν.Τ. μας είχε ήδη δώσει ένα δάνειο, προσπαθώντας να βοηθήσει την Αργεντινή να βγει από την οικονομική κρίση, που είχε ήδη ξεκινήσει από τα μέσα του 2000", λέει. "Αυτό φαινόταν ξεκάθαρα. Μας έδωσε λοιπόν ένα δάνειο με εκταμιεύσεις ανά τρίμηνο. Το 1ο τρίμηνο αυτού του προγράμματος δεν είχε τηρηθεί. Έτσι έθεσα στο Δ.Ν.Τ. να αναπρογραμματίσουμε τους στόχους με τέτοιον τρόπο, που να μπορούμε να τους τηρήσουμε.
Γιώργος Αυγερόπουλος: Πόσα ήταν;
Ντομίνγο Καβάλο: Δεν ήταν πολλά. Συνολικά το πρόγραμμα του Δ.Ν.Τ. ήταν 12 δις δολάρια και οι τριμηνιαίες δόσεις ήταν η κάθε μια 1,3 δις δολάρια. Ασήμαντα ποσά, δηλαδή, μπροστά σε αυτά που αναφέρονται για την Ελλάδα. [...] Είχαμε πετύχει τους στόχους μας για το 3ο τρίμηνο. Το οποίο είχε τελειώσει το Σεπτέμβριο. Τότε έστειλαν μιαν αποστολή για να δούνε αν είχαμε πετύχει ή όχι. Είχαμε πετύχει και έπρεπε να εγκρίνουν την επόμενη εκταμίευση. Μετά άρχισαν να παρατηρούν αν θα πετυχαίναμε τους στόχους μας για το 4ο τρίμηνο. Και φυσικά για το 4ο τρίμηνο θα είχαμε προβλήματα για να πετύχουμε τους στόχους. Όπως ούτε και στην Ελλάδα θα μπορέσετε να εκπληρώσετε ακριβώς τους στόχους, όπως έχουν προγραμματιστεί. Έτσι λοιπόν με το επιχείρημα ότι για το 4ο τρίμηνο, που δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί, δεν θα εκπληρώναμε τους στόχους, μας ακύρωσαν την εκταμίευση των χρημάτων για το Νοέμβριο. Και αφού μας αφαίρεσαν την στήριξη, δεν έμενε άλλη λύση απ’ το να εξαγγείλουμε στάση πληρωμών. [...]
Εκείνο τον καιρό κυριαρχούσε η θεωρία της ηθικής του κινδύνου, δηλαδή όταν μια χώρα είναι χρεωμένη και υπάρχουν τράπεζες και κάτοχοι ομολόγων που έχουν δανείσει αυτή τη χώρα, είναι καλύτερα η χώρα να φτάσει στη χρεοκοπία, γιατί έτσι αυτή η χώρα θα υποστεί τις συνέπειες αλλά και οι πιστωτές επίσης θα υποστούν τις συνέπειες, κι αυτό θα αποτελέσει ένα μάθημα για το μέλλον για να μην ξαναχρεωθεί αυτή η χώρα και οι πιστωτές να μην ξαναδανείσουν μια χώρα που θα βρίσκεται κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες. Δηλαδή εφάρμοσαν σε μας μια θεωρία που σήμερα ευτυχώς κανείς δεν τη υποστηρίζει και που μας έκανε να υποφέρουμε πολύ. Δεν την εφάρμοσαν στην Τουρκία, που ήταν κι αυτή σε κρίση την ίδια εποχή. Αλλά γιατί δεν την εφάρμοσαν στην Τουρκία; Την ίδια χρονιά, το 2001 η Τουρκία βρισκόταν σε μια τρομερή κρίση, αλλά την Τουρκία δεν την έσπρωξαν στη στάση πληρωμής του χρέους. Και δεν την έσπρωξαν γιατί θα χρησιμοποιούσαν την Τουρκία ως στρατιωτική βάση στον πόλεμο ενάντια στο Ιράκ. Η Αργεντινή, αφού δεν μπορούσε να γίνει βάση για κανέναν πόλεμο, είπαν: «Εντάξει, αυτή είναι η περίπτωση της χώρας που μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα για τις άσχημες συνέπειες της υπερχρέωσης.
Ο Ντομίνγο Καβάλο, ωστόσο, διευκρινίζει ότι η κριτική που κάνει στο Δ.Ν.Τ. δεν είναι η ίδια με αυτή που κάνει η αριστερά. "Το Δ.Ν.Τ. βοήθησε πολλές χώρες, τώρα βοηθά μαζί με την Ευρώπη την Ελλάδα", λέει. "Η μόνη χώρα που δυστυχώς δεν βοήθησε ήταν η Αργεντινή".
"Προσέξτε συμπεριφέρονται όπως οι μαφιόζοι", αντικρούει ο συγγραφέας Εδουάρδο Γαλεάνο. "Απαγάγουν ολόκληρες χώρες. Πληρώνονται τα λύτρα, αλλά δεν επιστρέφουν πίσω τα θύματα. Τα λύτρα τα ονομάζουν «υπηρεσίες του χρέους». Υπαγορεύουν διαταγές στις κυβερνήσεις. Κυβερνούν τις κυβερνήσεις. Γιατί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ονομάζεται «διεθνές», αλλά το διοικούν 5 χώρες κι αυτές είναι που παίρνουν τις αποφάσεις. Γιατί το δικαίωμα ψήφου αναλογεί στο κεφάλαιο που έχει επενδυθεί. Έτσι όσοι έχουν τα περισσότερα λεφτά, είναι αυτοί που διατάζουν. Είναι πέντε χώρες που κυβερνούν τον κόσμο. Και μετά μιλούν για δημοκρατία. Ποια δημοκρατία; Αφού 5 χώρες διοικούν πάνω απ’ τις άλλες".
Ο Καβάλο, αφού περιγράφει το πώς και το γιατί εφάρμοσε το περίφημο κοραλίτο, δεσμεύοντας τις καταθέσεις των πολιτών στις τράπεζες, υπερασπίζεται πλήρως την πολιτική ξεπουλήματος της κρατικής περιουσίας, που εφάρμοσε ο ίδιος την δεκαετία του '90. "Ήταν προβληματικές εταιρίες που δημιουργούσαν τεράστιες απώλειες στο κράτος. Με το να τις ιδιωτικοποιήσουμε, πετύχαμε δυο πράγματα. Απ’ τη μια μεριά εξαφανίστηκαν τα ελλείμματα, δεύτερον το κράτος δεν έπρεπε πια να επενδύει σ’ αυτούς τους τομείς και επένδυσε σ’ αυτούς ο ιδιωτικός τομέας. Έτσι εκσυγχρονίστηκαν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες".
Ωστόσο, ο Άλδο Φερρέρ, ένας από τους πιο γνωστούς και έγκυρους οικονομολόγους της χώρας και πρέσβης της Αργεντινής στη Γαλλία, περιγράφει μια τελείως διαφορετική εικόνα. "Εφαρμόστηκε μια ξέφρενη πολιτική ξεπουλήματος της εθνικής μας κληρονομιάς. Ιδίως του πετρελαίου! Η Αργεντινή ήταν η μόνη χώρα που πούλησε την εθνική της εταιρία πετρελαίου. Πουλήθηκαν τα πάντα! Το τηλέφωνο, οι τηλεπικοινωνίες και τόσα άλλα πουλήθηκαν. Μ’ αυτά πλήρωσαν το χρέος, αλλά το χρέος συνέχισε ν’ αυξάνεται. Έτσι λοιπόν, στο τέλος της περιόδου, αφού είχε πουληθεί η εθνική κληρονομιά, ήμασταν χειρότερα κι απ’ την αρχή. Ήταν μια χείριστη πολιτική! Μια πολιτική με πηγή έμπνευσης τη «μαγεία» της Αγοράς, σύμφωνα με την οποία πρέπει να ανοιχτείς, να πουλάς, να βγάλεις το Κράτος από τη μέση και ν’ αφήσεις τις αυθόρμητες δυνάμεις της Αγοράς σε ένα σκηνικό διεθνούς κερδοσκοπίας, να κάνουν τη χώρα να προοδεύσει. Και το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή".
Σήμερα, σχεδόν 10 χρόνια μετά, πολλοί από τους καταθέτες, των οποίων τα χρήματα μπλοκαρίστηκαν στις τράπεζες, δεν έχουν καταφέρει να πάρουν πίσω τα χρήματά τους. Παρά τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου, που όρισε ότι οι τράπεζες οφείλουν να επιστρέψουν τα χρήματα των ανθρώπων στο αρχικό νόμισμα συν την παρακράτηση των τόκων όλων αυτών των χρόνων, οι τράπεζες κωλυσιεργούν με νομικά τερτίπια. Στους δανειολήπτες, ωστόσο, που είχαν πάρει δάνειο λίγο πριν την κρίση, παίρνουν τους τόκους. Οι ίδιοι μιλούν για τοκογλυφία. Περίπου 2.000.000 ενυπόθηκοι χρεοφειλέτες κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους.
Πολλοί αυτοκτόνησαν μη μπορώντας να αντέξουν την οικονομική τους καταστροφή. Άλλοι επισκέπτονται συχνά τον ψυχίατρό τους. Ο Δρ. Ταραγάνο και οι συνάδελφοί του στην ψυχιατρική κλινική έκαναν μια μελέτη που κράτησε τρία χρόνια πάνω στα περιστατικά που χειρίζονταν καθημερινά. Ανακάλυψαν ότι το ποσοστό των ατόμων που υπέστησαν καρδιολογικά και εγκεφαλικά επεισόδια ως συνέπεια του άγχους που προκλήθηκε από την κρίση, εκτινάχθηκε στο 15%, την ώρα που ο παγκόσμιος μέσος όρος φτάνει μόλις το 2%.
Σε μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας της, με τον μισό πληθυσμό να έχει βουλιάξει στη φτώχεια και τη μιζέρια, με το κράτος να είναι απόν και στο δρόμο να μην υπάρχει δεκάρα τσακιστή, η κοινωνία έδειξε ότι διαθέτει αντανακλαστικά και εσωτερικές δυνάμεις. Οι άνθρωποι αυτοοργανώθηκαν και άρχισαν να ανταλλάσουν αγαθά και υπηρεσίες. Έτσι εμφανίστηκε το "τρουέκε", ένας προ-καπιταλιστικός τρόπος εμπορίου, ο οποίος εξασφάλισε τη διαβίωση 10.000.000 ανθρώπων. Ο κόσμος συγκεντρωνόταν σε ειδικά μέρη και αντάλλασε προιόντα: Ένα μεταχειρισμένο ρούχο, με ένα κιλό κρέας. "Το ανταλλακτικό παζάρι, όχι μόνο μας έδινε φαγητό, μας έδινε να πιούμε, αλλά και καρδιολόγους και δασκάλους για τα παιδιά μας, για αγγλικά και χορό. Είχαμε συμβολαιογράφους που έγραφαν για σπίτια και οικόπεδα και πληρώνονταν με κουπόνια και σπίτια που πουλιόνταν και αγοράζονταν με κουπόνια που ήταν το νόμισμα της ανταλλαγής. Είχαμε τουρισμό, είχαμε μανικιούρ, κομμωτήριο και πεντικιούρ, υπήρχε καζίνο, όλα αυτά με τα κουπόνια του ανταλλακτικού παζαριού", λέει η Γκρασιέλα Γκραγίσεβιτς, ιδρυτικό μέλος του Τρουέκε. "Ήταν σαν γιορτή, γίνονταν βραδιές, ο κόσμος τραγούδαγε, και κανείς δεν στενοχωριόταν, γιατί μπορούσε να φάει, να ντυθεί, ήταν ένα καταπληκτικό πράγμα! Να μην εξαρτάσαι από τις τράπεζες, από τα σούπερ μάρκετ, απ’ τον υπουργό οικονομίας, από το Δ.Ν.Τ. Η αλήθεια είναι ότι ζήσαμε μια περίοδο πολύ μεγάλης ελευθερίας".
Το Τρουέκε πήρε τεράστια έκταση σε όλη τη χώρα. Τόση, που σύντομα ντόπιοι οικονομικοί κύκλοι, όσο και το ίδιο το Δ.Ν.Τ., απαξίωναν το Τρουέκε ζητώντας τη διάλυσή του, ενώ ένας γερουσιαστής των Η.Π.Α. το χαρακτήρισε οικονομική τρομοκρατία.
"Αυτή η μελέτη της αγοράς μέσα από μια μικροαγορά κάνει τον κόσμο να πραγματοποιεί ένα σπουδαίο άλμα στην θεώρησή του για την οικονομία", λέει ο Ρουμπέν Ραβέρα, συνιδρυτής του Κλαμπ Τρουέκε. "Κι αυτό γνωρίζουμε ότι είναι πολύ επικίνδυνο. Είναι πολύ επικίνδυνο ο κόσμος να κάνει πρακτική μια μέθοδο που του επιτρέπει να είναι ανεξάρτητος. Να είναι αυτός που καθορίζει τη μοίρα του".
Η αρχή του τέλους ήταν όταν η αστυνομία "επισκέφθηκε" για πρώτη φορά το μεγαλύτερο χώρο τρουέκε για έλεγχο. Ταυτόχρονα μεγάλα Μ.Μ.Ε. άρχισαν να μεταδίδουν ότι στο Τρουέκε τα προιόντα που κυκλοφορούσαν ήταν κλεμμένα, ή ότι τα τρόφιμα ήταν από τα σκουπίδια. Ούτε όμως αυτό μπόρεσε να σταματήσει το Τρουέκε. Αυτό ωστόσο που μπόρεσε να το σταματήσει, ήταν τα δεκάδες πλαστά κουπόνια (που ήταν το νόμισμα της συναλλαγής) τα οποία διοχέτευσαν στο ανταλλακτικό εμπόριο άγνωστοι παραχαράκτες. Τα ιδρυτικά μέλη του Τρουέκε πιστεύουν ακόμα και σήμερα ότι αυτό ήταν κάτι οργανωμένο. Σε ρεπορτάζ της εποχής, η αστυνομία συλλαμβάνει εγκληματίες που μετέφεραν ένα εκατομμύριο πλαστά κουπόνια. Σε ερώτηση δημοσιογράφου αν αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να είναι αυτοσχέδιο, η απάντηση είναι ότι για τέτοια παραγωγή χρειάζονταν μηχανήματα μεγάλης κλίμακας.
Το Τρουέκε συνεχίζεται ακόμα και σήμερα στο Μπουένος Άιρες. Σε χώρους που κρατούν χαμηλό προφίλ και δεν διαφημίζονται για να μη δώσουν στόχο στις αρχές.
ΥΠΟΘΕΣΗ Β' ΜΕΡΟΥΣ
Το 2003 εκλέγεται πρόεδρος της Αργεντινής ο Νέστορ Κίρτσνερ, με μόλις το 22,2 % των ψήφων. Ήταν κυβερνήτης, μιας μακρινής επαρχίας στη Παταγονία. Σήμερα, θεωρείται ήρωας από μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης, καθώς κατάφερε να βγάλει την Αργεντινή από την κρίση.
" Ήταν ένας άνδρας αντιφατικός," λέει ο συγγραφέας Εδουάρδο Γαλεάνο. "Προήλθε από το χώρο του Μένεμ και είχε συνεργαστεί στις ιδιωτικοποιήσεις των πετρελαίων. Ήταν ένας από τους κύριους αυτουργούς στις ιδιωτικοποιήσεις των πετρελαίων. Αλλά όταν φτάνει στην Προεδρία γίνεται ένας από τους κυριότερους πρωταγωνιστές της Λατινικής Αμερικής, σ’ αυτήν τη διαδικασία εθνικής αξιοπρέπειας και αλλαγής την οποία βλέπουμε σε αρκετές χώρες της ηπείρου."
Η Αργεντινή αποστασιοποιείται από την επιρροή των ΗΠΑ κλείνοντας στρατηγικές συμφωνίες με τον Τσάβες της Βενεζουέλας, τον Μοράλες της Βολιβίας, τον Κορρέα του Εκουαδόρ, την Μπασελέτ της Χιλής κ.α.
Στο πεδίο της οικονομίας ο Κίρσνερ έχει δίπλα του τον Ρομπέρτο Λαβάνια. Έναν έμπειρο οικονομολόγο και υπουργό της προηγούμενης κυβέρνησης. Η πρώτη τους κίνηση είναι να αποσύρουν οποιαδήποτε αίτηση πόρων προς το ΔΝΤ.
Μέχρι τότε οι προηγούμενοι υπουργοί είχαν προσπαθήσει να διαπραγματευτούν ένα δάνειο ύψους 20 και 25 δις δολαρίων", θυμάται ο Ρομπέρτο Λαβάνια. "Στο πρώτο ραντεβού που είχα με τον Κέλερ, που μετέπειτα έγινε πρόεδρος της Γερμανίας, εκείνη την εποχή ήταν διευθυντής του ΔΝΤ, πήγα να του ανακοινώσω ότι η Αργεντινή αποσύρει οποιαδήποτε αίτηση κεφαλαίων. Γιατί αυτή η αίτηση έδινε χώρο σε διαπραγμάτευση που εκ των πραγμάτων σήμαινε να αποποιηθούμε τον σχεδιασμό οικονομικής πολιτικής. Ήταν μια παντελής επέμβαση στην οικονομία της Αργεντινής. Φυσικά η δικαιολογία ήταν να δοθούν κεφάλαια στην Αργεντινή. Κεφάλαια που θα έμπαιναν από ένα παραθυράκι και θα έβγαιναν από ένα άλλο για να πληρωθούν οι πιστωτές. Ήταν προφανές ότι ο μόνος στόχος ήταν να μειωθεί η χασούρα των πιστωτών . Με το να αποσύρω την αίτηση δανείου, η εξουσία του ΔΝΤ στην Αργεντινή, ελαττώθηκε πολύ γρήγορα."
"Στη συνέχεια προστατεύτηκαν οι συντάξεις και οι μισθοί. Η προηγούμενη κυβέρνηση ακολουθώντας το πρόγραμμα του ΔΝΤ που μοιάζει με αυτό της Ελλάδας, απαίτησε και κατάφερε μια μείωση μισθών και συντάξεων 13%. Εμείς είπαμε ότι αυτό δεν έχει νόημα, γιατί πόσο θα μειώσεις τους μισθούς του δημοσίου για να ικανοποιήσεις τις τράπεζες; Κάναμε ακριβώς τ' αντίθετο. Με δικαστική απόφαση την οποία αποδέχθηκε η κυβέρνηση, επεστράφη το 13 % των μισθών που είχαν κοπεί το 2000. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Το αποτέλεσμα ήταν να αναγεννηθεί η αγορά. Τους τελευταίους 8 μήνες του 2002 η Αργεντινή ήδη αναπτυσσόταν με 8%. Και τα επόμενα 4 χρόνια κάπου στο 9%."
Παρόλο όμως που η οικονομική κατάσταση βελτιωνόταν, το απλήρωτο χρέος που είχε διαμαρτυρηθεί, περίπου 93 δις δολάρια, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα της ιστορίας. Ήταν σαφές ότι η Αργεντινή δεν μπορούσε να το ξεπληρώσει. Η κυβέρνηση κράτησε αμετακίνητη στάση. Πρότεινε σε όσους είχαν κρατικά ομόλογα που είχαν λήξει, να τους τα αντικαταστήσει με νέα, πολύ χαμηλότερης τιμής. Για κάθε ένα δολάριο που χρωστούσε η Αργεντινή θα πλήρωνε 25 σεντς και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου.
" Ήταν μια αναδιάρθρωση του χρέους που κατέληξε με 75% έκπτωση" λέει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της χώρας Ρομπέρτο Λαβάνια. "Οι πιστωτές χρειάστηκε να αποποιηθούν το 75%. Και προσέξτε: Περισσότεροι από 3 στους 4 πιστωτές μπήκαν εθελοντικά στην αναδιάρθρωση του χρέους. Δεν πιέστηκαν. Τους εξηγήσαμε την σοβαρότητα της κατάστασης της Αργεντινής.
Το Δεκέμβριο του 2005 ο πρόεδρος Κίρσνερ αποφασίζει να ξεπληρώσει με μία μόνο δόση ό,τι χρωστάει στο ΔΝΤ. Ήταν περίπου 10 δις δολάρια. Το ανακοινώνει σε μια αιφνίδια συνέντευξη τύπου. Ακόμα και οι εφημερίδες της αντιπολίτευσης χαρακτήρισαν την απόφασή του "ιστορική". Έτσι στις αρχές του 2006, οριστικά η Αργεντινή πληρώνει όλο το χρέος προς το ΔΝΤ και κάνει ακόμα πιο σαφές ότι το ΔΝΤ δεν έχει πλέον κανένα λόγο στην οικονομική πολιτική της Αργεντινής.
Τουλάχιστον ήταν μια συμπεριφορά μεγάλης αξιοπρέπειας!" παρατηρεί ο Εδουάρδο Γαλεάνο. "Όταν έρχονται οι του ΔΝΤ και λένε: «Εσείς θα πρέπει να....». Όχι, κύριοι κάνετε λάθος. Κάνατε λάθος στο μέρος και στη στιγμή. Εδώ σ’ αυτήν τη χώρα δεν μπορείτε να μιλάτε έτσι. Αυτή η χώρα έχει μια κυβέρνηση δημοκρατικά εκλεγμένη. Δεν εκλέξανε εσάς! Κανείς δεν σας ψήφισε. Κύριοι τεχνοκράτες, κανείς δεν σας ψήφισε!"
Σήμερα η Αργεντινή είναι μια χώρα σε πλήρη ανάκαμψη. Παρόλο που δεν είναι δημοφιλής στη διεθνή οικονομική κοινότητα και στις αγορές χρήματος, η οικονομία της αναπτύσσεται με ένα μέσο όρο 7% τον χρόνο.
"Η Αργεντινή τώρα δεν εξαρτάται από τις διεθνείς πιστώσεις, απλά εξαρτάται από τη δική της οικονομία και δεν προστρέχει στις διεθνείς πιστώσεις. Το Κράτος έχει πλεόνασμα" λέει ο έμπειρος οικονομολόγος Άλδο Φερέρ. "Και για να’ ναι ξεκάθαρο: Η Αργεντινή δεν θα έβγαινε από την κρίση, αν δεν είχε αναβάλει την πληρωμή του χρέους. Η Ελλάδα θα μπορούσε να προχωρήσει σε στάση πληρωμής του χρέους; Είναι ένα πολύ περίπλοκο θέμα, λόγω των επιπτώσεων στην Ευρώπη. Ωστόσο νομίζω ότι όταν το πρόβλημα φτάσει σε ένα επίπεδο και δεν είναι δυνατόν να το χειριστείς, είναι πολύ δύσκολο να βγεις από την κρίση ακολουθώντας τους κανόνες. Έτσι λοιπόν η περίπτωση της Αργεντινής αποδεικνύει ότι δεν υπήρχε άλλη λύση από το να μετατρέψει το χρέος σε επίπεδα που να μπορεί να το χειριστεί. Κι όταν το επανατοποθέτησε, η χώρα μπόρεσε να πληρώσει και συνεχίζει να πληρώνει."
Υπάρχει όμως μια μεγάλη σκιά: Ο πληθωρισμός.
"Είμαστε πολύ άσχημα", υποστηρίζει ο πρώην υπουργός οικονομικών Ντομίνγο Καβάλο που κατηγορείται από τους αντιπάλους του ως ένας από τους βασικούς υπεύθυνους για την οικονομική κατάρρευση της Αργεντινής το 2001. "Ο πληθωρισμός είναι το χειρότερο που μπορεί να έχει μια χώρα. (53:03) Ο πληθωρισμός είναι ένας βαρύς φόρος για τους φτωχούς. Αυτό το μήνα που μόλις τελείωσε, η τιμή του κρέατος ξανανέβηκε κατά 15% με 20%. Φανταστείτε λοιπόν τι χτύπημα δέχεται η τσέπη του κόσμου. Δυστυχώς επειδή δεν υπήρξε η βούληση για να γίνει μια διαφανής τακτοποίηση, προτιμήθηκε ο ψεύτικος μηχανισμός της υποτίμησης και της «πεσοποίησης.» Δηλαδή είναι σαν σήμερα στην Ελλάδα αντί να γίνουν οι αναγκαίες θυσίες για να τακτοποιηθούν οι λογαριασμοί στην οικονομία για να αποφευχθεί η υπερβολική χρέωση, να αποφασίσουν να βγουν από το ευρώ και να πουν ότι όλες οι υποχρεώσεις που έχουμε σε ευρώ θα τις μετατρέψουμε σε υποχρεώσεις σε δραχμές. Και μετά ας αφήσουμε τη δραχμή να υποτιμηθεί απέναντι στο ευρώ. Ναι, αλλά ο κόσμος θα παίρνει το μισθό του σε δραχμές και η δραχμή θα υποτιμηθεί ενώ οι τιμές θα φτάσουν στα σύννεφα!"
Στην πρωτεύουσα χτίζονται όλο και περισσότεροι ουρανοξύστες. Τα μαγαζιά είναι γεμάτα, η ζωή ακολουθεί τους συνηθισμένους ρυθμούς μιας μεγαλούπολης, και τίποτα δεν θυμίζει την περιπέτεια που πέρασε η χώρα 10 χρόνια πριν.
Οι μακροοικονομικοί δείκτες είναι υπέροχοι. Παρά την ανάπτυξη όμως, πολλοί Αργεντίνοι περιμένουν ακόμα να δουν τα οφέλη της. Η φτώχεια και η ανεργία μπορεί να μειώθηκαν σε σύγκριση με το 2001, αλλά βρίσκονται ακόμα σε υψηλά επίπεδα.
Οι παραγκουπόλεις μεγάλωσαν
"Υπάρχει ένα παγκόσμιο σύστημα εξουσίας," εξηγεί ο Εδουάρδο Γαλεάνο "που όταν εγώ ήμουν μικρός το έλεγαν Καπιταλισμό ενώ τώρα το αποκαλούν Οικονομία της Αγοράς. Έχει επίσης κι άλλα καλλιτεχνικά ονόματα. Αλλά το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι κοινωνικοποιεί τις απώλειες και ιδιωτικοποιεί τα κέρδη. Όπου η Αγορά είναι ο αόρατος και σκληρός Θεός, που υπαγορεύει τις διαταγές χωρίς κανείς να βλέπει το πρόσωπό της. Έτσι λοιπόν τίποτα! Υπάρχουν περισσότεροι ναυαγοί παρά ναυτικοί. Είναι σύστημα που αποβάλλει ανθρώπους. Και είναι ανίκανο να ενσωματώσει τα νέα στόματα που γεννιούνται και χρειάζονται να τραφούν. Περισσεύει κόσμος! Κι αυτό είναι μια από τις αντιφάσεις που δεν υπάρχει ανθρώπινη λογική που να μπορεί να την εξηγήσει. Πώς είναι δυνατόν ένας κόσμος που κάθε φορά παράγει όλο και περισσότερα τρόφιμα, έχει κάθε φορά και περισσότερους πεινασμένους; Κι ενάντια σ’ αυτές τις δομές στην Λατινική Αμερική τώρα αρχίζει ένας αγώνας και γίνεται συνειδητό ότι το πεπρωμένο δεν είναι μοιραίο. Αν και οι Έλληνες κάποιες άλλες εποχές πίστεψαν πως ήταν. Στην πραγματικότητα το μέλλον μπορείς να το ανακαλύψεις, να το φανταστείς αντί να υποταχτείς σ’ αυτό."
Ένα blog για την ψυχή, το πνεύμα, και την ευτυχία!
Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011
Inside Job: Documentary
http://vimeo.com/21284431
Αποκαλυπτικό κινηματογραφικό μανιφέστο, το «Inside Job» επιχειρεί να εκθέσει τη σοκαριστική αλήθεια πίσω από την οικονομική κρίση που εξαπλώθηκε παγκοσμίως σαν επιδημία το 2008.
Tο οικονομικό ολοκαύτωμα με ζημιές πάνω από 20 τρισεκατομμύρια δολάρια οδήγησε εκατομμύρια ανθρώπους να χάσουν την περιουσία, τα σπίτια και τις ζωές τους. Μέσα από εκτεταμένη έρευνα και συνεντεύξεις με ισχυρά οικονομικά στελέχη, πολιτικούς και δημοσιογράφους το ντοκιμαντέρ εξιστορεί την παρακμή του καπιταλιστικού μοντέλου και την ταυτόχρονη άνθηση ενός ολόκληρου μηχανισμού εξαπάτησης και αισχροκέρδειας, αποκαλύπτοντας συγχρόνως τις διαβρωτικές σχέσεις που διέφθειραν την πολιτική εξουσία. Θέλετε να μάθετε ποιοι είναι οι πραγματικοί υποκινητές της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης;
Δείτε τους σε αυτό το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ που ρίχνει φως κάτω απ' το τραπέζι, ξεμπροστιάζοντας χωρίς έλεος την απληστία της Γουόλ Στριτ και των golden boys της Goldman suchs.
Σκηνοθεσία: Charles Ferguson
Σενάριο: Chad Beck, Adam Bolt
Ηθοποιοί: Matt Damon, William Ackman, Daniel Alpert, Daniel Alpert
Χώρα παραγωγής: USA
Αποκαλυπτικό κινηματογραφικό μανιφέστο, το «Inside Job» επιχειρεί να εκθέσει τη σοκαριστική αλήθεια πίσω από την οικονομική κρίση που εξαπλώθηκε παγκοσμίως σαν επιδημία το 2008.
Tο οικονομικό ολοκαύτωμα με ζημιές πάνω από 20 τρισεκατομμύρια δολάρια οδήγησε εκατομμύρια ανθρώπους να χάσουν την περιουσία, τα σπίτια και τις ζωές τους. Μέσα από εκτεταμένη έρευνα και συνεντεύξεις με ισχυρά οικονομικά στελέχη, πολιτικούς και δημοσιογράφους το ντοκιμαντέρ εξιστορεί την παρακμή του καπιταλιστικού μοντέλου και την ταυτόχρονη άνθηση ενός ολόκληρου μηχανισμού εξαπάτησης και αισχροκέρδειας, αποκαλύπτοντας συγχρόνως τις διαβρωτικές σχέσεις που διέφθειραν την πολιτική εξουσία. Θέλετε να μάθετε ποιοι είναι οι πραγματικοί υποκινητές της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης;
Δείτε τους σε αυτό το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ που ρίχνει φως κάτω απ' το τραπέζι, ξεμπροστιάζοντας χωρίς έλεος την απληστία της Γουόλ Στριτ και των golden boys της Goldman suchs.
Σκηνοθεσία: Charles Ferguson
Σενάριο: Chad Beck, Adam Bolt
Ηθοποιοί: Matt Damon, William Ackman, Daniel Alpert, Daniel Alpert
Χώρα παραγωγής: USA
Δευτέρα 21 Μαρτίου 2011
Η παγκόσμια οικονομία με ένα παράδειγμα
> ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ: Έχεις 2 αγελάδες
> και δίνεις τη μία στο γείτονά σου
>
> ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ : Έχεις 2
> αγελάδες, η κυβέρνηση παίρνει
> και τις δύο και σου δίνει λίγο
> γάλα
> ΦΑΣΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η
> κυβέρνηση παίρνει και τις δύο
> και σου πουλά λίγο γάλα
> ΝΑΖΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η
> κυβέρνηση τις παίρνει και σε
> σκοτώνει κιόλας
> ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες
> , η κυβέρνηση παίρνει και τις 2,
> σκοτώνει τη μία, αρμέγει την άλλη
> και στο τέλος πετά το γάλα
> ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ :
> Έχεις 2 αγελάδες, πουλάς τη μία,
> αγοράζεις ένα ταύρο,
> πολλαπλασιάζεις το κοπάδι και η
> οικονομία αναπτύσσεται ομαλά.
> Στη συνέχεια, πουλάς όλο το
> κοπάδι, γίνεσαι εισοδηματίας
> και ζεις καλύτερα.
> ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2
> αγελάδες, πουλάς τη μία και
> αναγκάζεις την άλλη να παράγει
> το γάλα που αντιστοιχεί σε 4
> αγελάδες.
> Αργότερα, προσλαμβάνεις έναν
> εμπειρογνώμονα για να αναλύσει
> τους λόγους για τους οποίους η
> αγελάδα έπεσε νεκρή.
> ΓΑΛΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2
> αγελάδες και απεργείς επειδή
> θέλεις 3.
> ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2
> αγελάδες και τις ανασχεδιάζεις
> έτσι ώστε να έχουν το 1/10 του
> μεγέθους τους και να παράγουν 20
> φορές περισσότερο γάλα. Μετά
> σχεδιάζεις ένα
> έξυπνο καρτούν, το ονομάζεις
> COWKEMON και το πουλάς σε όλο τον
> κόσμο.
> ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις 2
> αγελάδες και τις ανασχεδιάζεις
> έτσι ώστε να ζουν 100 χρόνια, να
> τρώνε μία φορά το μήνα και να
> αυτοαρμέγονται.
> ΙΤΑΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες αλλά δεν ξέρεις που
> είναι, έτσι κάνεις διάλειμμα για
> φαγητό.
> ΡΩΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες, τις μετράς και
> μαθαίνεις ότι στην
> πραγματικότητα έχεις 5. Τις
> ξαναμετράς και μαθαίνεις ότι
> έχεις 42. Την Τρίτη φορά μαθαίνεις
> ότι έχεις δύο ξανά. Μετά σταματάς
> να μετράς και ανοίγεις ακόμη
> ένα μπουκάλι βότκα.
> ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες, 300 ανθρώπους να τις
> αρμέγουν, ισχυρίζεσαι ότι
> εξασφαλίζεις πλήρη απασχόληση
> και υψηλή και συλλαμβάνεις τον
> δημοσιογράφο που ανακοινώνει
> τους παραπάνω αριθμούς.
> ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες, τις πουλάς όσο-όσο, με
> τα λίγα χρήματα που σου δίνουν
> δίνεις προκαταβολή για να πάρεις
> αυτοκίνητο, το οποίο
> αποπληρώνεις σε 7.083 δόσεις.
> ΙΝΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες και απλά τις λατρεύεις
> (είναι ιερό ζώο στην Ινδία)
> ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις δύο
> αγελάδες και είναι και οι δύο
> τρελές
> και δίνεις τη μία στο γείτονά σου
>
> ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ : Έχεις 2
> αγελάδες, η κυβέρνηση παίρνει
> και τις δύο και σου δίνει λίγο
> γάλα
> ΦΑΣΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η
> κυβέρνηση παίρνει και τις δύο
> και σου πουλά λίγο γάλα
> ΝΑΖΙΣΜΟΣ : Έχεις 2 αγελάδες, η
> κυβέρνηση τις παίρνει και σε
> σκοτώνει κιόλας
> ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ : Έχεις 2 αγελάδες
> , η κυβέρνηση παίρνει και τις 2,
> σκοτώνει τη μία, αρμέγει την άλλη
> και στο τέλος πετά το γάλα
> ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ :
> Έχεις 2 αγελάδες, πουλάς τη μία,
> αγοράζεις ένα ταύρο,
> πολλαπλασιάζεις το κοπάδι και η
> οικονομία αναπτύσσεται ομαλά.
> Στη συνέχεια, πουλάς όλο το
> κοπάδι, γίνεσαι εισοδηματίας
> και ζεις καλύτερα.
> ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2
> αγελάδες, πουλάς τη μία και
> αναγκάζεις την άλλη να παράγει
> το γάλα που αντιστοιχεί σε 4
> αγελάδες.
> Αργότερα, προσλαμβάνεις έναν
> εμπειρογνώμονα για να αναλύσει
> τους λόγους για τους οποίους η
> αγελάδα έπεσε νεκρή.
> ΓΑΛΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2
> αγελάδες και απεργείς επειδή
> θέλεις 3.
> ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις 2
> αγελάδες και τις ανασχεδιάζεις
> έτσι ώστε να έχουν το 1/10 του
> μεγέθους τους και να παράγουν 20
> φορές περισσότερο γάλα. Μετά
> σχεδιάζεις ένα
> έξυπνο καρτούν, το ονομάζεις
> COWKEMON και το πουλάς σε όλο τον
> κόσμο.
> ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις 2
> αγελάδες και τις ανασχεδιάζεις
> έτσι ώστε να ζουν 100 χρόνια, να
> τρώνε μία φορά το μήνα και να
> αυτοαρμέγονται.
> ΙΤΑΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες αλλά δεν ξέρεις που
> είναι, έτσι κάνεις διάλειμμα για
> φαγητό.
> ΡΩΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες, τις μετράς και
> μαθαίνεις ότι στην
> πραγματικότητα έχεις 5. Τις
> ξαναμετράς και μαθαίνεις ότι
> έχεις 42. Την Τρίτη φορά μαθαίνεις
> ότι έχεις δύο ξανά. Μετά σταματάς
> να μετράς και ανοίγεις ακόμη
> ένα μπουκάλι βότκα.
> ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες, 300 ανθρώπους να τις
> αρμέγουν, ισχυρίζεσαι ότι
> εξασφαλίζεις πλήρη απασχόληση
> και υψηλή και συλλαμβάνεις τον
> δημοσιογράφο που ανακοινώνει
> τους παραπάνω αριθμούς.
> ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες, τις πουλάς όσο-όσο, με
> τα λίγα χρήματα που σου δίνουν
> δίνεις προκαταβολή για να πάρεις
> αυτοκίνητο, το οποίο
> αποπληρώνεις σε 7.083 δόσεις.
> ΙΝΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Έχεις δύο
> αγελάδες και απλά τις λατρεύεις
> (είναι ιερό ζώο στην Ινδία)
> ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Έχεις δύο
> αγελάδες και είναι και οι δύο
> τρελές
Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011
Kοινωνικά ναρκωτικά για άντρες: πορνεία και γρήγορα αυτοκίνητα
Αναρτήθηκε από: Βελίκης Ιωάννης, Ψυχολόγος PhD, τηλ. 6932683468
του Γιάννη Βελίκη
Εκτός από το ποδόσφαιρο και τον τζόγο, υπάρχουν ακόμη τουλάχιστον δύο σημαντικά ενδιαφέροντα που απορροφούν τους άντρες και επενδύουν σε αυτά σκέψη, χρόνο και χρήματα. Η πορνεία και τα αυτοκίνητα υπερσύγχρονης τεχνολογίας. Το σύνολο αυτών των ενδιαφερόντων λειτουργούν και σαν κοινωνικά ναρκωτικά, τα οποία κρατάνε τον αντρικό πληθυσμό μακριά από οποιαδήποτε άλλη πολιτική, κοινωνική ή πολιτιστική δράση.
Με άλλα λόγια, μεγάλο ποσοστό των σύγχρονων ανδρών του Δυτικού πολιτισμού, αναλώνει τον ελεύθερο χρόνο του (πολλές φορές και το χρόνο της εργασίας του) παρακολουθώντας ποδόσφαιρο, παίζοντας στοιχήματα, διαβάζοντας πορνοπεριοδικά ή κάνοντας όνειρα ότι κατέχει το πιο γρήγορο αυτοκίνητο, ενώ θα μπορούσε να διεκδικήσει πολιτικά δικαιώματα, να προσφέρει εθελοντική κοινωνική εργασία ή να δημιουργήσει έργα τέχνης ή μία επιχείρηση. Μάλιστα, εκτός του πολύτιμου χρόνου του, ξοδεύει στα ανωτέρω «ενδιαφέροντα» και σημαντικά χρηματικά ποσά, με αποτέλεσμα οι βιομηχανίες που προωθούν αυτά τα ενδιαφέροντα να γιγαντώνονται.
Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων αυτών των εταιριών επανεπενδύεται στη διαφήμιση, ώστε να σιγουρέψει και να αυξήσει κάθε φορά την εκάστοτε πελατεία του. Το μίγμα ποδόσφαιρο, τζόγος, αυτοκίνητα και «πονηρές» διαφημίσεις κυριαρχεί σε κάθε αντρικό περιοδικό, και πάμπολλα μηνύματα απευθύνονται από ανταγωνιστικές εταιρίες στους εθισμένους στην κατανάλωση τους άρρενες πελάτες τους. Ωστόσο, τίποτα δεν δείχνει να πτοεί τους σύγχρονους άντρες, που με πάθος επιδίδονται στα αγαπημένα τους «ναρκωτικά» και περηφανεύονται στους φίλους τους κάθε φορά για τις όποιες επιτυχίες τους (π.χ. το κέρδος τους σε στοίχημα, την καινούργια «πονηρή» επαφή κ.α.). Οι συμπεριφορές αυτές ενισχύονται κοινωνικά, πολλές φορές από τον πατέρα στο γιο, είναι νόμιμες και αποδεκτές.
Η διαφήμιση συχνά αποκρύπτει τις «αδυναμίες», «ανώμαλες» λειτουργίες και τα «σκοτεινά σημεία» αυτών των υπηρεσιών, με σκοπό να συνεχιστεί η απρόσκοπτη χρήση τους από τον αντρικό πληθυσμό. Η πραγματικότητα, όμως, πίσω από τις διαφημίσεις είναι διαφορετική:
Πορνεία
Στα παλαιότερα χρόνια, το ξύπνημα της ερωτικής ζωής του νέου εφήβου γινόταν σε οίκους ανοχής, με τη συνοδεία ενήλικα, συνήθως του πατέρα. Σήμερα τέτοια ανάγκη δεν υπάρχει. Οι έφηβοι, συνήθως, έχουν παρακολουθήσει πολλές πορνοταινίες πριν την «πρώτη τους φορά», γνωρίζουν ακριβώς και με λεπτομέρειες «τί πρέπει να κάνουν», και η πρώτη φορά μπορεί να συμβεί στο σπίτι τους με γυναίκες του περιβάλλοντος τους (π.χ. συμμαθήτριες) ή πόρνες που τους επισκέπτονται κατ’ οίκον, τις μέρες ή τις ώρες που λείπουν οι γονείς. Τα βίντεο σεξουαλικών δραστηριοτήτων που κυκλοφορούν στα κινητά των εφήβων μετά τις πενταήμερες εκδρομές, όπου οι κινήσεις τους είναι «καρμπόν» των κινήσεων των πορνοταινιών, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Οι πελάτες της σύγχρονης πορνείας δεν περιορίζονται, φυσικά, στους εφήβους. Νέοι άντρες, πετυχημένοι επιχειρηματίες, επαγγελματίες με τα ρούχα της δουλειάς, VIPs, ονομαστοί καλλιτέχνες, πολιτικοί, ιερείς κ.α. κάνουν χρήση των συγκεκριμένων υπηρεσιών, και έχουν την ανάλογη χρέωση ανάλογα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις και το σενάριο που επιθυμούν να δραματοποιήσουν. Τα ποσά που χρεώνονται ποικίλουν κάθε φορά από πολύ μικρά μέχρι απίστευτα μεγάλα, και, συνήθως, τη μερίδα του λέοντος παίρνουν οι προστάτες, οι προαγωγοί και οι διαφημιστές.
Οι παρεχόμενες υπηρεσίες περιλαμβάνουν και καλύπτουν όλων των ειδών τις επιθυμίες για μικρά κορίτσια, αλλοδαπές, αγόρια και άντρες, άτομα μεγάλης ηλικίας, φετιχιστές, με περισσότερους από έναν παρτενέρ, ομοφυλόφιλους κ.α. Επίσης μπορεί να επεκτείνονται σε υπηρεσίες συνοδείας (escort), πορνοταινίες, πορνοπεριοδικά, τηλεφωνικές συνομιλίες, virtual sex στο ίντερνετ, σε δορυφορικά προγράμματα, συνδρομές σε σχετικά δορυφορικά κανάλια κ.α.
Τραγικά, τις περισσότερες φορές, πρόσωπα αυτής της πρακτικής, οι γυναίκες και οι άντρες που εργάζονται ως αντικείμενα στις επιθυμίες των πελατών τους, που σπανίως κάνουν αυτήν τη δουλειά από επιλογή. Οι περισσότερες /οι είναι αναγκασμένες /οι είτε λόγω φτώχειας, είτε ανασφάλειας για να βρουν προστασία, λόγω εθισμού σε ναρκωτικές ουσίες, είτε εξαναγκασμού ή εξαπάτησης (trafficking), για να ξεπληρώσουν οικογενειακά χρέη (Κίνα, Ταϊλάνδη), ή να αναθρέψουν τα παιδιά τους. Ολόκληρες χώρες του Τρίτου Κόσμου βασίζουν μέρος του ΑΕΠ τους Το απόγειο αυτών των πρακτικών φτάνει ως το σημείο να βιάζονται και στη συνέχεια να δολοφονούνται μικρά παιδιά σε φτωχές χώρες, την ώρα που διεστραμμένοι πελάτες παρακολουθούν και χρυσοπληρώνουν τη διαδικασία μέσω ίντερνετ. Δυστυχώς στις διωκτικές αρχές φτάνουν μόνο λίγα περιστατικά από το σύνολο αυτού του απάνθρωπου, αποκρουστικού και διεστραμμένου «εμπορίου».
Και όμως, η αναμενόμενη ικανοποίηση των πελατών της πορνείας, σπάνια επιτυγχάνεται. Ο πελάτης, που είτε αυνανίζεται στη θέαση πορνοταινίας, είτε συνουσιάζεται με επαγγελματία, μετά τις πρώτες φορές βιώνει όλο και λιγότερη ευχαρίστηση, λόγω του ότι το «πληρωμένο» σκηνικό δεν έχει εκπλήξεις και όλα είναι από πριν σχεδιασμένα και συμφωνημένα. Επίσης, η συνουσία με ένα άτομο που υποφέρει γι’ αυτό που κάνει, αντί να το κάνει με την ελεύθερη βούληση της /του, όπως είναι, για παράδειγμα, τα θύματα του trafficking, μόνο πόνο και αηδία μπορεί να μεταφέρει στον πελάτη της /του, που στο τέλος θα του χαλάσει όλη την αναμενόμενη «ευχαρίστηση».
Συνεπώς, μόνο ένα μικρό ποσοστό επαγγελματιών της βιομηχανίας της πορνείας μπορεί να παρακάμψει τα συγκεκριμένα προβλήματα και να «δώσει ευχαρίστηση» στους πελάτες του. Και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο, παρά γυναίκες και άντρες που είναι ενήλικοι, επέλεξαν το συγκεκριμένο επάγγελμα, έχουν ταλέντο να υπερβαίνουν το «σενάριο» και να το εμπλουτίζουν με νέα στοιχεία κάθε φορά, και κατορθώνουν να πετύχουν κάποιου είδους συναισθηματικής επαφής με τους πελάτες τους. Δεν είναι λίγες οι φορές, που οι ίδιοι οι πελάτες αποζητούν από τους επαγγελματίες, αντί της συνηθισμένης απρόσωπης σεξουαλικής πράξης, συναισθηματική επαφή ή κουβέντα επί πληρωμή.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η σεξουαλική χαρά και ηδονή μπορεί να προκληθεί μόνο από δύο ανθρώπους μη επαγγελματίες, που το επιλέγουν και επιθυμούν ο ένας τον άλλον. Και αυτό γίνεται γιατί είναι σημαντική ανάγκη για τον καθένα να έχει, και σεξουαλική αλλά και συναισθηματική σχέση με έναν, τουλάχιστον, επιθυμητό παρτενέρ.
Η συναισθηματική επαφή που χρειάζεται ο άνθρωπος δεν είναι κάτι αόριστο ή πλατωνικό, αλλά αντίθετα αποδεικνύεται απόλυτα συγκεκριμένο. Ένα βρέφος, για παράδειγμα, που δεν θα αγγιχτεί ποτέ θα πεθάνει. Είναι, επίσης, δεδομένο ότι η αγκαλιά και τα χάδια, αποτελούν καθημερινές ανάγκες προκειμένου να «δουλεύουν καλά» το νευρικό, το ενδοκρινικό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Ακόμη και σε ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, χρόνια παντρεμένων που η ερωτική έξαψη αποτελεί παρελθόν, η ανάγκη για σωματική επαφή, αγκαλιά και χάδια είναι ζωτικότατη για τη ψυχική και σωματική τους υγεία. Από την άλλη, αντίστοιχη ανάγκη αποτελεί και η σεξουαλική ικανοποίηση, ο οργασμός, και η αποφόρτιση των γεννητικών οργάνων.
Ο πολιτισμός μας, ωστόσο, μέσω της τάσης του για έλεγχο των γεννήσεων, σταθεροποίηση των οικογενειακών σχέσεων, και συμμόρφωσης στον καθωσπρεπισμό και την εκκλησιαστική ηθική, απαγορεύει, ρητά ή σιωπηρά, τις εκδηλώσεις και την ικανοποίηση και της μιας και της άλλης ανάγκης. Με αυτόν τον τρόπο στρέφει τους ανθρώπους σε κοινωνικές παθολογίες όπως η πορνεία, τα ναρκωτικά, οι επικίνδυνες συμπεριφορές, τη χρήση αγχολυτικών αντικαταθλιπτικών.
Και όμως. Η σκηνή ενός αγκαλιασμένου ζευγαριού, που ανταλλάσσει τρυφερότητα και χάδια, επιθυμεί ο ένας τον άλλον και την ίδια ώρα ικανοποιεί τη σεξουαλική ανάγκη και των δύο, είναι ικανή να θεραπεύσει πολλά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα και να συμβάλλει με τον καλύτερο τρόπο στην ευεξία και την ευτυχία αυτών των ανθρώπων. Και είναι λυπηρό, που τόσο η εκκλησιαστική ηθική όπου καθαγιάζεται την παρθενία, όσο και το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα δεν κατευθύνουν την κοινωνία προς μία, βασισμένη στην επιστήμη, σεξουαλική αγωγή, ώστε να επιτευχθούν και να λυθούν χρόνιες κοινωνικές παθογένειες που εξυπηρετούν μόνο τους επαγγελματίες του σχετικού χώρου.
Τα γρήγορα αυτοκίνητα
Είναι γνωστή η αγάπη των αντρών για την ταχύτητα. Γρήγοροι αθλητές, γρήγορα σκάφη, και γρήγορα αυτοκίνητα τραβούν την προσοχή τους από πολύ μικρή ηλικία. Τα μικρά αγόρια συνήθως παίζουν με καρτέλες που απεικονίζουν και περιγράφουν αεροπλάνα, πλοία ή αυτοκίνητα. Πολλές φορές εντυπωσιάζουν, που από πολύ μικρή ηλικία γνωρίζουν πάρα πολλά για τους τύπους, τα χαρακτηριστικά και κυρίως την τελική ταχύτητα που μπορούν να αναπτύξουν τα αγαπημένα τους οχήματα. Κατά τους ψυχαναλυτές, αυτό οφείλεται στην ασυνείδητη προσομοίωση του γρήγορου οχήματος με αυτό του γρήγορου σπερματοζωαρίου, που θα «αφήσει» πίσω όλα τα άλλα και θα «ευτυχήσει» να είναι αυτό που θα γονιμοποιήσει το ωάριο.
Οπωσδήποτε όμως είναι και θέμα πολιτισμικό. Στον κυρίαρχο εδώ και μισό αιώνα Αμερικανικό Κινηματογράφο, η ταχύτητα παίζει κυρίαρχο ρόλο. Στην αρχή ήταν τα Γουέστερν όπου οι πρωταγωνιστές είχαν γρήγορα άλογα. Μετά ήρθαν τα αυτοκίνητα. Ειδικά το κυνηγητό κλέφτη κι αστυνόμου γινόταν πάντα μπροστά στην κάμερα, με όσο το δυνατόν, κάθε φορά, πιο σύγχρονα αυτοκίνητα. Το κατσαριδάκι, τα αυτοκίνητα του Τζέημς Μπόντ, ο Ιππότης της Ασφάλτου… ήταν όλα ταχύτατα, και φυσικά τα κατείχαν πάντα οι «καλοί» - οι αστυνομικοί, οι ήρωες, οι δίκαιοι. Σήμερα, δεν υπάρχει κινηματογραφική ταινία περιπέτειας σε όλο τον κόσμο, από τη Δύση μέχρι το μπόλιγουντ της Ανατολής, που να μην εμπεριέχει τουλάχιστον μερικές σκηνές αυτοκινήτων που κυνηγιούνται.
Το αυτοκίνητο όμως, εκτός της ταχύτητας, έλκει τους άντρες και για έναν άλλο σημαντικότατο λόγο· είναι το σύμβολο της οικονομικής τους κατάστασης, της θέσης που διεκδικούν στην κοινωνική ιεραρχία, της άνεσης που θα ήθελαν να προσφέρουν στους οικείους τους και της ανεξαρτησίας του να πηγαίνουν σε όποιο σημείο της γης αποφασίσουν. Έτσι ένα ακριβό, τελευταίας τεχνολογίας και άνετο αυτοκίνητο σημαίνει α) ότι ο κάτοχος είναι πλούσιος ή ότι δύναται να έχει καλά εισοδήματα, β) ότι είναι ο καλύτερος αφού χρησιμοποιεί το καλύτερο προϊόν της εποχής του, και γ) ότι προσφέρει στη σύντροφο, στην οικογένεια ή στους φίλους του την τέλεια άνεση για τη βόλτα τους. Είναι ευνόητο ότι πολύ λίγα άλλου είδους προϊόντα θα μπορούσαν να προσφέρουν τόσα πολλά με μία μόνο αγορά. Στις γυναίκες, αντίστοιχα, σπάνια το αυτοκίνητο σημαίνει τόσα πολλά σε αυτήν την σημαντικότητα και περιορίζεται πιο πολύ στην απλή χρηστική του αξία.
Η έρευνα, παραγωγή και διαφήμιση των καινούργιων αυτοκινήτων ποτέ δεν σταματάει, και κάθε χρόνο διοργανώνονται πολλοί διαγωνισμοί ανάδειξης του καλύτερου «μοντέλου της χρονιάς». Κυκλοφορούν περιοδικά, διοργανώνονται συνέδρια και συζητήσεις, παρουσιάζονται τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές και διαδυκτιακές εκπομπές αφιερωμένες όλες στο αυτοκίνητο· τι να προσέξει ο οδηγός κατά την αγορά, ποιά αξεσουάρ είναι κατάλληλα, ποιο μοντέλο έχει την καλύτερη παθητική ασφάλεια, ποιό τα καλύτερα φρένα κ.ο.κ.
Η επαφή των αγοριών με τα αυτοκίνητα συνήθως ξεκινάει με την ταύτιση τους με τον πατέρα, όπου το να στριφογυρίζουν το τιμόνι «σαν το μπαμπά» είναι η μέγιστη ικανοποίηση. Αργότερα συνήθως, χάρη σε αυτόν, μαθαίνουν οδήγηση σε ασφαλείς τοποθεσίες και στα 18 τους δίνει ο πατέρας είτε το αυτοκίνητο ολόκληρο, στην περίπτωση που αυτός αγοράζει άλλο, είτε το δικαίωμα να οδηγούν ελεύθερα το οικογενειακό στις περιπτώσεις που μένει αχρησιμοποίητο. Εννοείται ότι, και πάλι συνήθως, με τα πρώτα του έσοδα, θα επιχειρήσει ο νεαρός άντρας να αποκτήσει και το πρώτο δικό του, όσο γίνεται πιο σύγχρονο και γρήγορο, αυτοκίνητο.
Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Προκειμένου να είναι πάντα στη μόδα, να μην πέσει «παρακάτω» από τους άλλους και να κάνει πάντα εντύπωση, θα αλλάξει πολλές φορές όχημα. Στις Η.Π.Α. ένα μεγάλο ποσοστό των αντρών μεσαίας τάξης αγοράζουν κάθε τρία χρόνια καινούργιο αυτοκίνητο. Έτσι έχουν πάντα στην κατοχή τους αμάξι υπερσύγχρονο, γρήγορο, και «μπαίνουν στο μάτι» των γνωστών, των γειτόνων και των αγνώστων του περιβάλλοντος τους. Η «μόδα» αυτή έχει ήδη έρθει στην Ευρώπη και εξαπλώνεται σταθερά σε όλον τον κόσμο. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες απασχολούν μερικά από τα πιο λαμπρά μυαλά της επιστήμης προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις των πελατών τους και οι διαφημίσεις για αυτοκίνητα σταθερά συντηρούν μεγάλο μέρος από τα έσοδα των Μ.Μ.Ε. σε όλον τον κόσμο.
Οι άντρες, ανά την υφήλιο, ωστόσο, δεν μπορούν να διακρίνουν μερικά από τα παρεπόμενα αυτής της άποψης και συμπεριφοράς. Παρεπόμενα, που αναφέρονται στις δυσμενείς επιπτώσεις που η συνεχής αγορά και χρήση αυτοκινήτων έχει στην υγεία τους, στο περιβάλλον και στη τσέπη τους.
Σε σχέση με την υγεία, η χρήση του αυτοκινήτου έχει προκαλέσει δύο ειδώς συνέπειες: τον περιορισμό της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας (περπάτημα, τρέξιμο) που αύξησε τα καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια στο μέσο πληθυσμό και τις τραγικές συνέπειες αναπηριών ή απωλειών σε ζωές που οφείλονται σε υπερβολική ταχύτητα ή άλλες δυσλειτουργίες (σκάσιμο λάστιχου, κακό οδόστρωμα, αδυναμία φρεναρίσματος κ.α.).
Το δε περιβάλλον, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχει υποβαθμιστεί και συνεχίζει να υποβαθμίζεται και να δυσλειτουργεί όλο και πιο πολύ εξαιτίας της συνεχούς εξόρυξης μετάλλων, της μόλυνσης που προκαλούν οι αυτοκινητοβιομηχανίες, της ταχύτατης κατανάλωσης φυσικών πόρων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο), και φυσικά τις εκπομπές ρύπων που κάνανε αβίωτη τη ζωή στις πόλεις.
Τελευταία, αλλά ίσως σημαντικότερη, επίπτωση της αγάπης για σύγχρονα και ταχύτατα αυτοκίνητα είναι η οικονομική επιβάρυνση, ιδιωτών και κρατών.
Οι ιδιώτες πληρώνουν μεγάλα ποσά για την αγορά, συντήρηση, και χρήση των αυτοκινήτων τους. Μάλιστα, στην περίπτωση που αλλάζουν αυτοκίνητο κάθε 2 ή 3 χρόνια, στην ουσία ποτέ δεν το κατέχουν και λειτουργούν σα να το νοικιάζουν. Πολλοί οικογενειακοί προϋπολογισμοί καταρρέουν, ενώ δεσμεύονται πόροι που θα μπορούσαν να διατεθούν σε δραστηριότητες βελτίωσης της ποιότητας ζωής τόσο των ιδιοκτητών των αυτοκινήτων όσο και της ευρύτερης κοινότητας. Όταν ένα μέσο αυτοκίνητο κοστίζει όσο ο ετήσιος μισθός ενός μέσου δημόσιου υπαλλήλου, αποτελεί παραλογισμό η αγορά του αντί της αντίστοιχης επένδυσης αυτών των χρημάτων σε μόρφωση, πολιτισμό, εκδρομές, οργάνωση κοινωνικών και αθλητικών εκδηλώσεων, βελτίωση συνθηκών διαβίωσης, εμπλουτισμό των διακοπών κ.α. Όταν, δε, το «καινούργιο αυτοκίνητο» είναι του κόστους των 10 ετησίων μισθών ενός μέσου δημοσίου υπαλλήλου, ακόμη και από κάποιον που διαθέτει αυτά τα χρήματα, αποτελεί σίγουρα κοινωνική πρόκληση όταν τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να διατεθούν σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες και ανακούφιση κοινωνικών προβλημάτων (ορφάνια, ανεργία, φτώχια, κοινωνικό αποκλεισμό) που τόσο έχει ανάγκη η σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα.
Τα κράτη, τέλος, παρά το πρωτογενές όφελος που έχουν σε ταμειακές – φορολογικές εισπράξεις από την αγορά και χρήση των αυτοκινήτων, έχουν τόσες «παράπλευρες απώλειες» που θα έπρεπε σχεδόν να απαγορέψουν τη χρήση τους. Και αυτό διότι πληρώνουν υπέρογκα ποσά για τη νοσηλεία ή αποκατάσταση ασθενειών και διαταραχών που οφείλονται στο αυτοκίνητο, για τη δημιουργία, συντήρηση και αστυνόμευση αυτοκινητοδρόμων, για την αναβάθμιση των πόλεων που πλήττονται από την υπέρογκη κυκλοφορία οχημάτων και για την δημιουργία χώρων «ταφής» παλαιών οχημάτων. Τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση πολλών άλλων κοινωνικών προβλημάτων και βελτίωση του γενικότερου επιπέδου ευημερίας των πολιτών, όπως ήδη αναφέρθηκε. Παράλληλα, οι πόλεις επεκτείνονται συνεχώς προς τα προάστια, εξαιτίας της χρήσης του αυτοκινήτου, καταπατώντας συνεχώς περισσότερο από τον απαραίτητο ζωτικό προαστιακό περιβάλλον των πόλεων.
Οπωσδήποτε το αυτοκίνητο είναι χρήσιμο και είναι απαραίτητο. Έχει λύσει πολλά προβλήματα μετακίνησης και όταν χρησιμοποιείται με προσοχή και οικολογική συνείδηση να είναι ένα εξαίρετο μέσο βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Από το σημείο αυτό, έως τον εθισμό σε αγορά και χρήση όλο και πιο σύγχρονων και γρήγορων αυτοκινήτων υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση.
του Γιάννη Βελίκη
Εκτός από το ποδόσφαιρο και τον τζόγο, υπάρχουν ακόμη τουλάχιστον δύο σημαντικά ενδιαφέροντα που απορροφούν τους άντρες και επενδύουν σε αυτά σκέψη, χρόνο και χρήματα. Η πορνεία και τα αυτοκίνητα υπερσύγχρονης τεχνολογίας. Το σύνολο αυτών των ενδιαφερόντων λειτουργούν και σαν κοινωνικά ναρκωτικά, τα οποία κρατάνε τον αντρικό πληθυσμό μακριά από οποιαδήποτε άλλη πολιτική, κοινωνική ή πολιτιστική δράση.
Με άλλα λόγια, μεγάλο ποσοστό των σύγχρονων ανδρών του Δυτικού πολιτισμού, αναλώνει τον ελεύθερο χρόνο του (πολλές φορές και το χρόνο της εργασίας του) παρακολουθώντας ποδόσφαιρο, παίζοντας στοιχήματα, διαβάζοντας πορνοπεριοδικά ή κάνοντας όνειρα ότι κατέχει το πιο γρήγορο αυτοκίνητο, ενώ θα μπορούσε να διεκδικήσει πολιτικά δικαιώματα, να προσφέρει εθελοντική κοινωνική εργασία ή να δημιουργήσει έργα τέχνης ή μία επιχείρηση. Μάλιστα, εκτός του πολύτιμου χρόνου του, ξοδεύει στα ανωτέρω «ενδιαφέροντα» και σημαντικά χρηματικά ποσά, με αποτέλεσμα οι βιομηχανίες που προωθούν αυτά τα ενδιαφέροντα να γιγαντώνονται.
Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων αυτών των εταιριών επανεπενδύεται στη διαφήμιση, ώστε να σιγουρέψει και να αυξήσει κάθε φορά την εκάστοτε πελατεία του. Το μίγμα ποδόσφαιρο, τζόγος, αυτοκίνητα και «πονηρές» διαφημίσεις κυριαρχεί σε κάθε αντρικό περιοδικό, και πάμπολλα μηνύματα απευθύνονται από ανταγωνιστικές εταιρίες στους εθισμένους στην κατανάλωση τους άρρενες πελάτες τους. Ωστόσο, τίποτα δεν δείχνει να πτοεί τους σύγχρονους άντρες, που με πάθος επιδίδονται στα αγαπημένα τους «ναρκωτικά» και περηφανεύονται στους φίλους τους κάθε φορά για τις όποιες επιτυχίες τους (π.χ. το κέρδος τους σε στοίχημα, την καινούργια «πονηρή» επαφή κ.α.). Οι συμπεριφορές αυτές ενισχύονται κοινωνικά, πολλές φορές από τον πατέρα στο γιο, είναι νόμιμες και αποδεκτές.
Η διαφήμιση συχνά αποκρύπτει τις «αδυναμίες», «ανώμαλες» λειτουργίες και τα «σκοτεινά σημεία» αυτών των υπηρεσιών, με σκοπό να συνεχιστεί η απρόσκοπτη χρήση τους από τον αντρικό πληθυσμό. Η πραγματικότητα, όμως, πίσω από τις διαφημίσεις είναι διαφορετική:
Πορνεία
Στα παλαιότερα χρόνια, το ξύπνημα της ερωτικής ζωής του νέου εφήβου γινόταν σε οίκους ανοχής, με τη συνοδεία ενήλικα, συνήθως του πατέρα. Σήμερα τέτοια ανάγκη δεν υπάρχει. Οι έφηβοι, συνήθως, έχουν παρακολουθήσει πολλές πορνοταινίες πριν την «πρώτη τους φορά», γνωρίζουν ακριβώς και με λεπτομέρειες «τί πρέπει να κάνουν», και η πρώτη φορά μπορεί να συμβεί στο σπίτι τους με γυναίκες του περιβάλλοντος τους (π.χ. συμμαθήτριες) ή πόρνες που τους επισκέπτονται κατ’ οίκον, τις μέρες ή τις ώρες που λείπουν οι γονείς. Τα βίντεο σεξουαλικών δραστηριοτήτων που κυκλοφορούν στα κινητά των εφήβων μετά τις πενταήμερες εκδρομές, όπου οι κινήσεις τους είναι «καρμπόν» των κινήσεων των πορνοταινιών, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Οι πελάτες της σύγχρονης πορνείας δεν περιορίζονται, φυσικά, στους εφήβους. Νέοι άντρες, πετυχημένοι επιχειρηματίες, επαγγελματίες με τα ρούχα της δουλειάς, VIPs, ονομαστοί καλλιτέχνες, πολιτικοί, ιερείς κ.α. κάνουν χρήση των συγκεκριμένων υπηρεσιών, και έχουν την ανάλογη χρέωση ανάλογα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις και το σενάριο που επιθυμούν να δραματοποιήσουν. Τα ποσά που χρεώνονται ποικίλουν κάθε φορά από πολύ μικρά μέχρι απίστευτα μεγάλα, και, συνήθως, τη μερίδα του λέοντος παίρνουν οι προστάτες, οι προαγωγοί και οι διαφημιστές.
Οι παρεχόμενες υπηρεσίες περιλαμβάνουν και καλύπτουν όλων των ειδών τις επιθυμίες για μικρά κορίτσια, αλλοδαπές, αγόρια και άντρες, άτομα μεγάλης ηλικίας, φετιχιστές, με περισσότερους από έναν παρτενέρ, ομοφυλόφιλους κ.α. Επίσης μπορεί να επεκτείνονται σε υπηρεσίες συνοδείας (escort), πορνοταινίες, πορνοπεριοδικά, τηλεφωνικές συνομιλίες, virtual sex στο ίντερνετ, σε δορυφορικά προγράμματα, συνδρομές σε σχετικά δορυφορικά κανάλια κ.α.
Τραγικά, τις περισσότερες φορές, πρόσωπα αυτής της πρακτικής, οι γυναίκες και οι άντρες που εργάζονται ως αντικείμενα στις επιθυμίες των πελατών τους, που σπανίως κάνουν αυτήν τη δουλειά από επιλογή. Οι περισσότερες /οι είναι αναγκασμένες /οι είτε λόγω φτώχειας, είτε ανασφάλειας για να βρουν προστασία, λόγω εθισμού σε ναρκωτικές ουσίες, είτε εξαναγκασμού ή εξαπάτησης (trafficking), για να ξεπληρώσουν οικογενειακά χρέη (Κίνα, Ταϊλάνδη), ή να αναθρέψουν τα παιδιά τους. Ολόκληρες χώρες του Τρίτου Κόσμου βασίζουν μέρος του ΑΕΠ τους Το απόγειο αυτών των πρακτικών φτάνει ως το σημείο να βιάζονται και στη συνέχεια να δολοφονούνται μικρά παιδιά σε φτωχές χώρες, την ώρα που διεστραμμένοι πελάτες παρακολουθούν και χρυσοπληρώνουν τη διαδικασία μέσω ίντερνετ. Δυστυχώς στις διωκτικές αρχές φτάνουν μόνο λίγα περιστατικά από το σύνολο αυτού του απάνθρωπου, αποκρουστικού και διεστραμμένου «εμπορίου».
Και όμως, η αναμενόμενη ικανοποίηση των πελατών της πορνείας, σπάνια επιτυγχάνεται. Ο πελάτης, που είτε αυνανίζεται στη θέαση πορνοταινίας, είτε συνουσιάζεται με επαγγελματία, μετά τις πρώτες φορές βιώνει όλο και λιγότερη ευχαρίστηση, λόγω του ότι το «πληρωμένο» σκηνικό δεν έχει εκπλήξεις και όλα είναι από πριν σχεδιασμένα και συμφωνημένα. Επίσης, η συνουσία με ένα άτομο που υποφέρει γι’ αυτό που κάνει, αντί να το κάνει με την ελεύθερη βούληση της /του, όπως είναι, για παράδειγμα, τα θύματα του trafficking, μόνο πόνο και αηδία μπορεί να μεταφέρει στον πελάτη της /του, που στο τέλος θα του χαλάσει όλη την αναμενόμενη «ευχαρίστηση».
Συνεπώς, μόνο ένα μικρό ποσοστό επαγγελματιών της βιομηχανίας της πορνείας μπορεί να παρακάμψει τα συγκεκριμένα προβλήματα και να «δώσει ευχαρίστηση» στους πελάτες του. Και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο, παρά γυναίκες και άντρες που είναι ενήλικοι, επέλεξαν το συγκεκριμένο επάγγελμα, έχουν ταλέντο να υπερβαίνουν το «σενάριο» και να το εμπλουτίζουν με νέα στοιχεία κάθε φορά, και κατορθώνουν να πετύχουν κάποιου είδους συναισθηματικής επαφής με τους πελάτες τους. Δεν είναι λίγες οι φορές, που οι ίδιοι οι πελάτες αποζητούν από τους επαγγελματίες, αντί της συνηθισμένης απρόσωπης σεξουαλικής πράξης, συναισθηματική επαφή ή κουβέντα επί πληρωμή.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η σεξουαλική χαρά και ηδονή μπορεί να προκληθεί μόνο από δύο ανθρώπους μη επαγγελματίες, που το επιλέγουν και επιθυμούν ο ένας τον άλλον. Και αυτό γίνεται γιατί είναι σημαντική ανάγκη για τον καθένα να έχει, και σεξουαλική αλλά και συναισθηματική σχέση με έναν, τουλάχιστον, επιθυμητό παρτενέρ.
Η συναισθηματική επαφή που χρειάζεται ο άνθρωπος δεν είναι κάτι αόριστο ή πλατωνικό, αλλά αντίθετα αποδεικνύεται απόλυτα συγκεκριμένο. Ένα βρέφος, για παράδειγμα, που δεν θα αγγιχτεί ποτέ θα πεθάνει. Είναι, επίσης, δεδομένο ότι η αγκαλιά και τα χάδια, αποτελούν καθημερινές ανάγκες προκειμένου να «δουλεύουν καλά» το νευρικό, το ενδοκρινικό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Ακόμη και σε ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, χρόνια παντρεμένων που η ερωτική έξαψη αποτελεί παρελθόν, η ανάγκη για σωματική επαφή, αγκαλιά και χάδια είναι ζωτικότατη για τη ψυχική και σωματική τους υγεία. Από την άλλη, αντίστοιχη ανάγκη αποτελεί και η σεξουαλική ικανοποίηση, ο οργασμός, και η αποφόρτιση των γεννητικών οργάνων.
Ο πολιτισμός μας, ωστόσο, μέσω της τάσης του για έλεγχο των γεννήσεων, σταθεροποίηση των οικογενειακών σχέσεων, και συμμόρφωσης στον καθωσπρεπισμό και την εκκλησιαστική ηθική, απαγορεύει, ρητά ή σιωπηρά, τις εκδηλώσεις και την ικανοποίηση και της μιας και της άλλης ανάγκης. Με αυτόν τον τρόπο στρέφει τους ανθρώπους σε κοινωνικές παθολογίες όπως η πορνεία, τα ναρκωτικά, οι επικίνδυνες συμπεριφορές, τη χρήση αγχολυτικών αντικαταθλιπτικών.
Και όμως. Η σκηνή ενός αγκαλιασμένου ζευγαριού, που ανταλλάσσει τρυφερότητα και χάδια, επιθυμεί ο ένας τον άλλον και την ίδια ώρα ικανοποιεί τη σεξουαλική ανάγκη και των δύο, είναι ικανή να θεραπεύσει πολλά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα και να συμβάλλει με τον καλύτερο τρόπο στην ευεξία και την ευτυχία αυτών των ανθρώπων. Και είναι λυπηρό, που τόσο η εκκλησιαστική ηθική όπου καθαγιάζεται την παρθενία, όσο και το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα δεν κατευθύνουν την κοινωνία προς μία, βασισμένη στην επιστήμη, σεξουαλική αγωγή, ώστε να επιτευχθούν και να λυθούν χρόνιες κοινωνικές παθογένειες που εξυπηρετούν μόνο τους επαγγελματίες του σχετικού χώρου.
Τα γρήγορα αυτοκίνητα
Είναι γνωστή η αγάπη των αντρών για την ταχύτητα. Γρήγοροι αθλητές, γρήγορα σκάφη, και γρήγορα αυτοκίνητα τραβούν την προσοχή τους από πολύ μικρή ηλικία. Τα μικρά αγόρια συνήθως παίζουν με καρτέλες που απεικονίζουν και περιγράφουν αεροπλάνα, πλοία ή αυτοκίνητα. Πολλές φορές εντυπωσιάζουν, που από πολύ μικρή ηλικία γνωρίζουν πάρα πολλά για τους τύπους, τα χαρακτηριστικά και κυρίως την τελική ταχύτητα που μπορούν να αναπτύξουν τα αγαπημένα τους οχήματα. Κατά τους ψυχαναλυτές, αυτό οφείλεται στην ασυνείδητη προσομοίωση του γρήγορου οχήματος με αυτό του γρήγορου σπερματοζωαρίου, που θα «αφήσει» πίσω όλα τα άλλα και θα «ευτυχήσει» να είναι αυτό που θα γονιμοποιήσει το ωάριο.
Οπωσδήποτε όμως είναι και θέμα πολιτισμικό. Στον κυρίαρχο εδώ και μισό αιώνα Αμερικανικό Κινηματογράφο, η ταχύτητα παίζει κυρίαρχο ρόλο. Στην αρχή ήταν τα Γουέστερν όπου οι πρωταγωνιστές είχαν γρήγορα άλογα. Μετά ήρθαν τα αυτοκίνητα. Ειδικά το κυνηγητό κλέφτη κι αστυνόμου γινόταν πάντα μπροστά στην κάμερα, με όσο το δυνατόν, κάθε φορά, πιο σύγχρονα αυτοκίνητα. Το κατσαριδάκι, τα αυτοκίνητα του Τζέημς Μπόντ, ο Ιππότης της Ασφάλτου… ήταν όλα ταχύτατα, και φυσικά τα κατείχαν πάντα οι «καλοί» - οι αστυνομικοί, οι ήρωες, οι δίκαιοι. Σήμερα, δεν υπάρχει κινηματογραφική ταινία περιπέτειας σε όλο τον κόσμο, από τη Δύση μέχρι το μπόλιγουντ της Ανατολής, που να μην εμπεριέχει τουλάχιστον μερικές σκηνές αυτοκινήτων που κυνηγιούνται.
Το αυτοκίνητο όμως, εκτός της ταχύτητας, έλκει τους άντρες και για έναν άλλο σημαντικότατο λόγο· είναι το σύμβολο της οικονομικής τους κατάστασης, της θέσης που διεκδικούν στην κοινωνική ιεραρχία, της άνεσης που θα ήθελαν να προσφέρουν στους οικείους τους και της ανεξαρτησίας του να πηγαίνουν σε όποιο σημείο της γης αποφασίσουν. Έτσι ένα ακριβό, τελευταίας τεχνολογίας και άνετο αυτοκίνητο σημαίνει α) ότι ο κάτοχος είναι πλούσιος ή ότι δύναται να έχει καλά εισοδήματα, β) ότι είναι ο καλύτερος αφού χρησιμοποιεί το καλύτερο προϊόν της εποχής του, και γ) ότι προσφέρει στη σύντροφο, στην οικογένεια ή στους φίλους του την τέλεια άνεση για τη βόλτα τους. Είναι ευνόητο ότι πολύ λίγα άλλου είδους προϊόντα θα μπορούσαν να προσφέρουν τόσα πολλά με μία μόνο αγορά. Στις γυναίκες, αντίστοιχα, σπάνια το αυτοκίνητο σημαίνει τόσα πολλά σε αυτήν την σημαντικότητα και περιορίζεται πιο πολύ στην απλή χρηστική του αξία.
Η έρευνα, παραγωγή και διαφήμιση των καινούργιων αυτοκινήτων ποτέ δεν σταματάει, και κάθε χρόνο διοργανώνονται πολλοί διαγωνισμοί ανάδειξης του καλύτερου «μοντέλου της χρονιάς». Κυκλοφορούν περιοδικά, διοργανώνονται συνέδρια και συζητήσεις, παρουσιάζονται τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές και διαδυκτιακές εκπομπές αφιερωμένες όλες στο αυτοκίνητο· τι να προσέξει ο οδηγός κατά την αγορά, ποιά αξεσουάρ είναι κατάλληλα, ποιο μοντέλο έχει την καλύτερη παθητική ασφάλεια, ποιό τα καλύτερα φρένα κ.ο.κ.
Η επαφή των αγοριών με τα αυτοκίνητα συνήθως ξεκινάει με την ταύτιση τους με τον πατέρα, όπου το να στριφογυρίζουν το τιμόνι «σαν το μπαμπά» είναι η μέγιστη ικανοποίηση. Αργότερα συνήθως, χάρη σε αυτόν, μαθαίνουν οδήγηση σε ασφαλείς τοποθεσίες και στα 18 τους δίνει ο πατέρας είτε το αυτοκίνητο ολόκληρο, στην περίπτωση που αυτός αγοράζει άλλο, είτε το δικαίωμα να οδηγούν ελεύθερα το οικογενειακό στις περιπτώσεις που μένει αχρησιμοποίητο. Εννοείται ότι, και πάλι συνήθως, με τα πρώτα του έσοδα, θα επιχειρήσει ο νεαρός άντρας να αποκτήσει και το πρώτο δικό του, όσο γίνεται πιο σύγχρονο και γρήγορο, αυτοκίνητο.
Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Προκειμένου να είναι πάντα στη μόδα, να μην πέσει «παρακάτω» από τους άλλους και να κάνει πάντα εντύπωση, θα αλλάξει πολλές φορές όχημα. Στις Η.Π.Α. ένα μεγάλο ποσοστό των αντρών μεσαίας τάξης αγοράζουν κάθε τρία χρόνια καινούργιο αυτοκίνητο. Έτσι έχουν πάντα στην κατοχή τους αμάξι υπερσύγχρονο, γρήγορο, και «μπαίνουν στο μάτι» των γνωστών, των γειτόνων και των αγνώστων του περιβάλλοντος τους. Η «μόδα» αυτή έχει ήδη έρθει στην Ευρώπη και εξαπλώνεται σταθερά σε όλον τον κόσμο. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες απασχολούν μερικά από τα πιο λαμπρά μυαλά της επιστήμης προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις των πελατών τους και οι διαφημίσεις για αυτοκίνητα σταθερά συντηρούν μεγάλο μέρος από τα έσοδα των Μ.Μ.Ε. σε όλον τον κόσμο.
Οι άντρες, ανά την υφήλιο, ωστόσο, δεν μπορούν να διακρίνουν μερικά από τα παρεπόμενα αυτής της άποψης και συμπεριφοράς. Παρεπόμενα, που αναφέρονται στις δυσμενείς επιπτώσεις που η συνεχής αγορά και χρήση αυτοκινήτων έχει στην υγεία τους, στο περιβάλλον και στη τσέπη τους.
Σε σχέση με την υγεία, η χρήση του αυτοκινήτου έχει προκαλέσει δύο ειδώς συνέπειες: τον περιορισμό της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας (περπάτημα, τρέξιμο) που αύξησε τα καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια στο μέσο πληθυσμό και τις τραγικές συνέπειες αναπηριών ή απωλειών σε ζωές που οφείλονται σε υπερβολική ταχύτητα ή άλλες δυσλειτουργίες (σκάσιμο λάστιχου, κακό οδόστρωμα, αδυναμία φρεναρίσματος κ.α.).
Το δε περιβάλλον, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχει υποβαθμιστεί και συνεχίζει να υποβαθμίζεται και να δυσλειτουργεί όλο και πιο πολύ εξαιτίας της συνεχούς εξόρυξης μετάλλων, της μόλυνσης που προκαλούν οι αυτοκινητοβιομηχανίες, της ταχύτατης κατανάλωσης φυσικών πόρων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο), και φυσικά τις εκπομπές ρύπων που κάνανε αβίωτη τη ζωή στις πόλεις.
Τελευταία, αλλά ίσως σημαντικότερη, επίπτωση της αγάπης για σύγχρονα και ταχύτατα αυτοκίνητα είναι η οικονομική επιβάρυνση, ιδιωτών και κρατών.
Οι ιδιώτες πληρώνουν μεγάλα ποσά για την αγορά, συντήρηση, και χρήση των αυτοκινήτων τους. Μάλιστα, στην περίπτωση που αλλάζουν αυτοκίνητο κάθε 2 ή 3 χρόνια, στην ουσία ποτέ δεν το κατέχουν και λειτουργούν σα να το νοικιάζουν. Πολλοί οικογενειακοί προϋπολογισμοί καταρρέουν, ενώ δεσμεύονται πόροι που θα μπορούσαν να διατεθούν σε δραστηριότητες βελτίωσης της ποιότητας ζωής τόσο των ιδιοκτητών των αυτοκινήτων όσο και της ευρύτερης κοινότητας. Όταν ένα μέσο αυτοκίνητο κοστίζει όσο ο ετήσιος μισθός ενός μέσου δημόσιου υπαλλήλου, αποτελεί παραλογισμό η αγορά του αντί της αντίστοιχης επένδυσης αυτών των χρημάτων σε μόρφωση, πολιτισμό, εκδρομές, οργάνωση κοινωνικών και αθλητικών εκδηλώσεων, βελτίωση συνθηκών διαβίωσης, εμπλουτισμό των διακοπών κ.α. Όταν, δε, το «καινούργιο αυτοκίνητο» είναι του κόστους των 10 ετησίων μισθών ενός μέσου δημοσίου υπαλλήλου, ακόμη και από κάποιον που διαθέτει αυτά τα χρήματα, αποτελεί σίγουρα κοινωνική πρόκληση όταν τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να διατεθούν σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες και ανακούφιση κοινωνικών προβλημάτων (ορφάνια, ανεργία, φτώχια, κοινωνικό αποκλεισμό) που τόσο έχει ανάγκη η σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα.
Τα κράτη, τέλος, παρά το πρωτογενές όφελος που έχουν σε ταμειακές – φορολογικές εισπράξεις από την αγορά και χρήση των αυτοκινήτων, έχουν τόσες «παράπλευρες απώλειες» που θα έπρεπε σχεδόν να απαγορέψουν τη χρήση τους. Και αυτό διότι πληρώνουν υπέρογκα ποσά για τη νοσηλεία ή αποκατάσταση ασθενειών και διαταραχών που οφείλονται στο αυτοκίνητο, για τη δημιουργία, συντήρηση και αστυνόμευση αυτοκινητοδρόμων, για την αναβάθμιση των πόλεων που πλήττονται από την υπέρογκη κυκλοφορία οχημάτων και για την δημιουργία χώρων «ταφής» παλαιών οχημάτων. Τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση πολλών άλλων κοινωνικών προβλημάτων και βελτίωση του γενικότερου επιπέδου ευημερίας των πολιτών, όπως ήδη αναφέρθηκε. Παράλληλα, οι πόλεις επεκτείνονται συνεχώς προς τα προάστια, εξαιτίας της χρήσης του αυτοκινήτου, καταπατώντας συνεχώς περισσότερο από τον απαραίτητο ζωτικό προαστιακό περιβάλλον των πόλεων.
Οπωσδήποτε το αυτοκίνητο είναι χρήσιμο και είναι απαραίτητο. Έχει λύσει πολλά προβλήματα μετακίνησης και όταν χρησιμοποιείται με προσοχή και οικολογική συνείδηση να είναι ένα εξαίρετο μέσο βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Από το σημείο αυτό, έως τον εθισμό σε αγορά και χρήση όλο και πιο σύγχρονων και γρήγορων αυτοκινήτων υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση.
Δευτέρα 14 Μαρτίου 2011
Μύθοι και κοινωνικά ναρκωτικά για γυναίκες
Αναρτήθηκε από: Βελίκης Ιωάννης, Ψυχολόγος PhD, τηλ. 6932683468
του Γιάννη Βελίκη
Η ιστορία της καταπίεσης των γυναικών αρχίζει, πάνω κάτω, ως εξής: από την απαρχή της ανθρώπινης πορείας, γύρω στο 154.000 π.Χ., έως και την Αγροτική Επανάσταση, οι άνθρωποι ήταν νομάδες και τροφοσυλλέκτες· οι δε γυναίκες απολάμβαναν υψηλό κοινωνικό κύρος διότι γεννούσαν και μεγάλωναν τα παιδιά τους. Με την καλλιέργεια της γης (10.000 π.Χ.), ωστόσο, και την μόνιμη εγκατάσταση των πληθυσμών σε συγκεκριμένες εκτάσεις, δημιουργήθηκαν πολύ διαφορετικά δεδομένα: οι γυναίκες άρχισαν να απασχολούνται κυρίως στις αγροτικές εργασίες, ενώ οι άντρες ανέλαβαν το κυνήγι και την προστασία αυτών των πρώιμων κοινοτήτων. Επίσης δημιουργήθηκαν οι πρώτες περιουσίες που απαιτούσαν προστασία (και επομένως μία αρχαϊκή μορφή «αστυνομίας») και νεκροταφεία που απαιτούσαν ιερείς (για να βεβαιώσουν ότι οι νεκροί δεν θα απειλήσουν την κοινότητα). Δεδομένου το ότι η προστασία της κοινότητας επιτελούνταν από τους, μυϊκά πιο δυνατούς, άντρες, τους προσέδωσε μεγάλο κοινωνικό κύρος, και «έριξε» το αντίστοιχο κύρος των γυναικών που έμεναν πια στο σπίτι.
Το γεγονός, ωστόσο, την ίδια εποχή και στις περιοχές της Αφρικής και της Μεσοπόταμιας, που άλλαξε άρδην το κοινωνικό κύρος των φύλων και υποτίμησε μια για πάντα τις γυναίκες στα πιο χαμηλά στρώματα της κοινωνίας, ήταν η συνειδητοποίηση ότι τα παιδιά γεννιούνται μετά από γενετήσια πράξη, και επομένως είναι ο άντρας αυτός που καθορίζει αν και πότε θα γεννηθεί ένα παιδί. Επίσης είναι αυτός που θα κρατήσει τη γυναίκα του μακριά από τους ενδεχόμενους βιασμούς της από άλλους άντρες και θα αναμετρηθεί μαζί τους για την αύξηση της οικογενειακής περιουσίας. Ο άντρας είναι αυτός που θα εγγυηθεί την προστασία των παιδιών, και είναι αυτός που θα τους μεταβιβάσει την περιουσία του πριν πεθάνει. Και είναι αυτός, που προκειμένου να γνωρίζει ότι οι κληρονόμοι του θα είναι όντως τα δικά του παιδιά, θα αναγκάσει τη γυναίκα του να περιοριστεί στο σπίτι, με μόνες αρμοδιότητες να αναθρέψει τα παιδιά και να φροντίσει τις αγροτικές εργασίες.
Έκτοτε ο κόσμος έγινε πατριαρχικός, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Ο άντρας έγινε στρατιώτης και στρατιωτικός, πολιτικός και διπλωμάτης, δικαστικός και αστυνόμος, ιερέας, δάσκαλος και φιλόσοφος. Οι θεοί που ως τότε ήταν ζώα της φύσης άρχισαν να ανθρωποποιούνται και να «ανδροποιούνται», μέχρις ότου φτάσαμε στις μεγάλες μονοθεϊστικές και πατριαρχικές θρησκείες του Χριστιανισμού, του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ. Αυτές οι θρησκείες έχουν ως στόχο τον ουρανό (αρσενικό σε αντιπαραβολή με τη γη που είναι «θηλυκή»), και σύμβολο του το γνωστό «θόλο» των εκκλησιών τους. Στις μονοθεϊστικές θρησκείες το θηλυκό είναι αυτό που «μολύνει», που παρασέρνει στην αμαρτία και παραπλανά τους ηθικούς άντρες. Επίσης, στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, διάχυτη είναι η αναγωγή του αρσενικού ως του ορθού, του δυνατού, και του υγιούς, σε αντίθεση με το θηλυκό που είναι το αδύναμο, το ασθενές και το αποφευκταίο. Έτσι, ο θηλυκός άνθρωπος, τα τελευταία 12.000 χρόνια, από την Νεολιθική εποχή έως και σήμερα, έζησε συκοφαντημένος ότι εμπεριέχει όλα τα κακά, περιορισμένος, και υποτιμημένος.
Ο αποκλεισμός της γυναίκας από όλα τα πολιτικά της δικαιώματα, τη μόρφωση, την κοινωνική ζωή, τη δυνατότητα μετακινήσεων, και την ίση μεταχείριση από το νόμο δεν ήταν εύκολος, δεδομένου ότι πολύ συχνά κάποιες γυναίκες επαναστατούσαν π.χ. η Αντιγόνη του Σοφοκλή. Έτσι, εκτός από την τρομοκρατία, τη φυσική και ψυχολογική βία, τις απειλές και τις αυστηρότατες διώξεις, επιστρατεύτηκαν και ηπιότερα «μέσα» προκειμένου να δεχτούν οι γυναίκες να απαρνηθούν την ισότητα τους έναντι των αντρών: πρόκειται για πολιτισμικά κατασκευάσματα σε μορφή μύθων, που αναπαράγονται και διατηρούνται διαχρονικά, προκειμένου να υποκινήσουν να δεχθεί από μόνη της η γυναίκα τον κοινωνικό ρόλο που της ετοιμάζουν και να αποφευχθούν άλλες πιο βίαιες πρακτικές. Οι μύθοι αυτοί προβάλλονται τόσο μαζικά, που ακόμη και αν αμφισβητηθούν από μεγάλη ομάδα γυναικών τείνουν να επιβιώνουν στις υπόλοιπες, ενώ συνήθως μεταβιβάζονται ως απαραίτητο κοινωνικοποιητικό στοιχείο από γενιά σε γενιά.
Τέτοιοι μύθοι (που λειτουργούν και σαν κοινωνικά ναρκωτικά) είναι:
1ος Μύθος: Ο Θεός είπε … η γυνή να φοβήται τον άνδρα
Σύμφωνα με την επιστήμη της Συγκριτικής Θεολογίας, αλλά και της Θεολογίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, οι ηθικοί κανόνες που θέτουν οι θρησκείες εξαρτώνται άμεσα από το είδος της θρησκείας, το συγκεκριμένο κοινωνικο – οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο επιδρούν, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που τις μελετάμε, την κοινωνική τάξη στην οποία απευθύνονται κ.λπ. Συνεπώς κανένας ηθικός κανόνας δεν είναι απόλυτος, ούτε ισχύει για πάντα.
Ο ρόλος του Θεού μπορεί να ποικίλει από πολύ αυστηρός, ή πολύ άδικος έως επιεικής, δίκαιος, ή σοφός. Το ζήτημα της κάθε κοινωνίας είναι (μέσω του εκάστοτε ιερατείου του) να ορίσει τί είδους Θεό θέλει. Και το πιο «σοφό» θα ήταν, το να επιδιώκει ένα Θεό που να ορίζεται ως δίκαιος.
Η Χριστιανική διδασκαλία μας μιλάει για έναν τέτοιο Θεό, ένα Θεό απόλυτα δίκαιο, συμπονετικό, συγχωρητικό, που απαιτεί από τον κάθε άνθρωπο να βλέπει τους άλλους «ως εαυτόν». Με ποια λοιπόν δικαιολογία ζητά από τους μισούς ανθρώπους του πλανήτη, τις γυναίκες, να φοβούνται τους άλλους μισούς;
Προφανώς, η εντολή «…να φοβείται» μεταφράζεται στο να παραμένει στο γάμο της, να μην «κοιτά» άλλους άντρες, να ασχολείται μόνο με το νοικοκυριό και το μεγάλωμα των παιδιών. Γι’ αυτό το λόγο, το φόβο των εξωσυζυγικών σχέσεων, άλλωστε, διατηρείται ακόμη η απαράδεκτη συνήθεια της κλειτοριδεκτομής, όπως παραδέχονται οι ίδιοι οι θύτες. Επίσης για το φόβο των εξωσυζυγικών σχέσεων κακοποιούνται κάθε μέρα εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον πλανήτη. Η εν λόγω εντολή, συνεπώς, είναι ένα εντελώς ανθρώπινο και κοινωνικό κατασκεύασμα και καμία σχέση δεν έχει με το Θεό και τις βουλές του.
2ος Μύθος: Η γυναίκα είναι μονογαμική
Μάλλον πολύ λίγα είδη στον πλανήτη είναι από φύσεως μονογαμικά. Τα περισσότερα είναι πολυγαμικά. Αυτό έχει αποδειχτεί από μελέτες ηθολόγων, όπου μετά από ανάλυση του DNA των απογόνων, ακόμη και σε είδη πουλιών ή ζώων που θεωρούνται αυστηρά μονογαμικά βρέθηκε, κατά κανόνα, να μην προέρχονται όλοι οι απόγονοι από τον «επίσημο» πατέρα.
Στους ανθρώπους, οι γυναίκες εκπαιδεύονται να είναι αυστηρά μονογαμικές, και μάλιστα μόνο με τον άντρα που έχουν παντρευτεί. Τα υψηλά ποσοστά των εξωσυζυγικών σχέσεων και των διαζυγίων, ωστόσο, αποδεικνύει περίτρανα ότι καμία εκ φύσεως τάση μονογαμικότητας δεν υπάρχει στις γυναίκες. Αντίθετα, αν αυτή εκδηλώνεται, προέρχεται από την κοινωνικοποίηση και την ανατροφή, το φόβο της τιμωρίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, και πολύ πιο σπάνια από συνειδητή επιλογή. Επομένως είναι θέμα κοινωνικοποίησης ή προσωπικότητας και όχι ενστίκτου.
Πιθανόν, βεβαίως, το ένστικτο να παίζει κάποιο ρόλο σε σχέση με την ανατροφή των απογόνων. Ως γνωστόν η ύπαρξη απογόνων, προκαλεί μία σειρά ορμονικών αλλαγών στο σώμα της γυναίκας (ορμονών και φερομονών), που διευκολύνει το δεσμό μητέρας και παιδιών, και ενδεχομένως να αποτρέπει την επιθυμία σύναψης ενός εξωσυζυγικού δεσμού. Στην κατεύθυνση αυτή βοηθά και η δέσμευση της μητέρας απέναντι στα παιδιά της να μην τα «εκθέσει» κοινωνικά, στην περίπτωση που «πιαστεί» με έναν άλλον άντρα, ή τα «πληγώσει» ως μοιχαλίδα, τουλάχιστον όσο διάστημα είναι ανήλικα.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η γυναίκα, όπως και κάθε άλλο πλάσμα αυτού του κόσμου, έχει ανάγκες για συνεύρεση, για έρωτα, για συναισθηματικούς δεσμούς που πολύ δύσκολα (αν όχι ποτέ) θα συμβαδίζουν με έναν άνθρωπο για όλη την ενήλικη ζωή της. Οι άνθρωποι αλλάζουν, μεγαλώνουν και εξελίσσονται, και στη διάρκεια του χρόνου είναι πολύ δύσκολο, ως αδύνατο, να συμβαδίζουν απόλυτα συνταιριασμένες οι ανάγκες τους, ακόμη και αν έχουν επιλέξει και ορκιστεί να ζήσουν για πάντα μαζί. Η μόνη δύναμη που πραγματικά επιβάλλει τη μονογαμία είναι η κοινωνία, που όπως έχει αποδειχτεί, μόνο με αυτήν την συνθήκη επιτυγχάνεται η συνοχή και η διατήρηση των δεσμών της, αγνοώντας τις επιμέρους πραγματικές ανάγκες των μελών της.
3ος Μύθος: Η γυναίκα είναι ρομαντική
Σύμφωνα με τον σπουδαίο ψυχαναλυτή Kernberg, άντρες και γυναίκες έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, στόχους και ερωτισμό από την πολύ μικρή τους ηλικία. Οι άντρες, λόγω του ότι είναι εξ αρχάς αποδεκτοί λόγω φύλου από τη μητέρα τους, μαθαίνουν να δέχονται τις σωματικές φροντίδες χωρίς να το έχουν ζητήσει ή να πρέπει μετά να προσφέρουν και αυτοί κάτι σε αντάλλαγμα. Αντίθετα οι γυναίκες, λόγω του ότι εξ αρχάς δεν είναι αποδεκτές από τις μητέρες τους, μιας και είναι του ιδίου φύλου, πρέπει, για να κερδίσουν το ενδιαφέρον τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα, να αναπτύξουν κατά κύριο μέλημα συναισθηματικές σχέσεις μαζί τους και να αφήσουν τις σωματικές φροντίδες σε δεύτερη μοίρα. Αυτός είναι και ο λόγος, σύμφωνα πάντα με τον Kernberg, που κατά την εφηβεία καταλήγει η πορνογραφία να είναι, για τους μεν άντρες το σεξ χωρίς συναισθηματικές σχέσεις και για τις γυναίκες οι συναισθηματικές σχέσεις χωρίς σεξ (ρομαντικές και πλατωνικές ιστορίες τύπου Άρλεκιν).
Οι μύθοι για τη γυναικεία ερωτική ψυχολογία και τον ρομαντισμό της είναι από την παιδική της ηλικία πολύ συγκεκριμένοι, και μπορούν να συνοψιστούν στα παραμύθια τύπου «Πεντάμορφη και το Τέρας», η «Ωραία Κοιμωμένη» και η «Σταχτοπούτα». Το σενάριο περιλαμβάνει πάντα μία ωραία και καλή κοπέλα, που βασανίζεται στη ζωή της, αλλά μετά από τις δυσκολίες που περνάει και εντελώς μαγικά, ένας ωραίος, καλός νέος, συνήθως πρίγκιπας, την παντρεύεται, και από τότε ζουν για πάντα καλά. Το συγκεκριμένο σενάριο έχει επαναληφθεί και θα επαναλαμβάνεται εσαεί, λόγω των όμορφων συναισθημάτων που προκαλεί, τόσο στα παραμύθια, όσο και στο θέατρο ή στον κινηματογράφο (π.χ. το Pretty Woman με τη Τζούλια Ρόμπερτς).
Άλλοι επίσης ευρέως διαδεδομένοι μύθοι είναι το ότι είναι πολύ σημαντική η πρώτη ερωτική σκηνή που θα ζήσει η γυναίκα, τόσο που θα τη σημαδέψει και θα τη θυμάται για πάντα, ότι θα την αγαπήσει ένας άντρας γατί είναι τόσο ξεχωριστή από όλες τις άλλες γυναίκες, και ότι θα την αγαπάει μόνο αυτή για πάντα, κάνοντας πέρα όλες τις άλλες γυναίκες για χάρη της. Εννοείται ότι πάντα αυτός θα είναι ο καλύτερος άντρας (πάντα πρίγκιπας ή κάτι ανάλογο) και αυτή θα είναι, αν όχι πριγκίπισσα, σίγουρα η βασίλισσα στην καρδιά του. Ένα επιπλέον στοιχείο σε αυτούς τους μύθους, είναι ότι στη γυναίκα αρέσει η νύχτα, το φεγγάρι και τα αστέρια, προφανώς γιατί ο ήλιος, η δύναμη, και η μέρα έχει συνδεθεί με τους άντρες. Σε κάθε περίπτωση, ένας άντρας που γνωρίζει πώς να χρησιμοποιεί «έξυπνα» αυτούς τους μύθους, μπορεί να «αποπλανά» εύκολα πολλές γυναίκες, και έτσι κινούνται σε στρατηγικό επίπεδο τακτικής οι ανά τον κόσμο γυναικοκατακτητές (Δον Ζουάν).
Η πραγματικότητα είναι ότι ο στόχος των μύθων είναι να εκπαιδευτεί η γυναίκα στη μονογαμία, στην υποτέλεια από τον άντρα (τον πρίγκιπα) και στην ενασχόληση μόνο με τα του οίκου της (πυργοδέσποινα).
Διαφορές σε σχέση με τον άντρα υπάρχουν, μόνο που είναι άλλου επιπέδου. Λόγω του δεδομένου ότι η σύλληψη και η ανατροφή των παιδιών προϋποθέτει απίστευτα μεγάλη ψυχική επένδυση, οργάνωση, συνέπεια, υπευθυνότητα, ετοιμότητα, υπομονή και προσεκτικές επιλογές, η γυναίκα είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να ζητά εγγυήσεις, να είναι προσεκτική και να ζυγίζει τις σχέσεις της, αντίθετα με τον άντρα που, εκ φύσεως, αν κατακτήσει μία γυναίκα, του περνάει και το ενδιαφέρον να παραμείνει μαζί της.
Με ποδοσφαιρικούς όρους, ένας άντρας ενδιαφέρεται μόνο για να βάλει γκολ. Αντίθετα, η γυναίκα θα συμπεριφερθεί έτσι ώστε να οργανώσει τα πράγματα ώστε σε κάθε αγώνα να μπορεί να βάζει γκολ ο άντρας, και επομένως να του μαγειρεύει τις σωστές τροφές, να του δίνει κίνητρο να γυμνάζεται, να τον κρατά σε καλή ψυχολογία πριν τον αγώνα, να μην τον αφήσει να εκτονώσει εντελώς τη χαρά του μετά τη νίκη ώστε να κρατήσει «δυνάμεις» και για τον επόμενο αγώνα κ.λπ. Η γυναίκα είναι αυτή που σε κάθε περίπτωση σκέφτεται πιο περίπλοκα τα δεδομένα της πραγματικότητας, κάτι που ουδεμία σχέση έχει με τον «ρομαντισμό».
4ος Μύθος: Η γυναίκα για να πετύχει πρέπει να είναι όμορφη
Η έννοια της ομορφιάς είναι σχετική. Το γνωρίζουμε αυτό, διότι σε κάθε πολιτισμό και σε κάθε εποχή τα πρότυπα της ομορφιάς αλλάζουν. Και όμως… ο άνθρωπος, και δη ο θηλυκός άνθρωπος, είναι το μόνο ον στον πλανήτη Γη που νιώθει άσχημος – καμιά γατούλα ποτέ δεν πρόκειται να το νιώσει. Η ασχήμια, ως βίωμα, που είναι μια κοινωνική κατασκευή, δομείται σιγά - σιγά και σταθερά από την παιδική ηλικία ως και το τέλος της ζωής, και όταν γίνεται αποδεκτή (κάτι που συμβαίνει τις συντριπτικά περισσότερες φορές), ορίζει και την συνεπαγόμενη έλλειψη αυτοεκτίμησης που θα βιώνει αυτός /η που τη φέρει. Συνήθως τα πρώτα λόγια των συγγενών ενός βρέφους αναφέρονται στα χαρακτηριστικά της εικόνας του.
Η ομορφιά, που κατά την κρατούσα άποψη βασίζεται στις σωστές αναλογίες προσώπου και σώματος, ανέκαθεν απασχολούσε τον άνθρωπο, στη δε εποχή μας, λόγω των εικόνων των Μ.Μ.Ε., έχει εκθειαστεί. Θεωρείται το πιο απαραίτητο προσόν για την επαγγελματική, την οικογενειακή και την κοινωνική επιτυχία. Ο όμορφος γίνεται αντικείμενο ζήλιας, και φοράει προστατευτικά για να μην τον «ματιάσουν». Οι διαπιστώσεις των ανθρωπολόγων για την αρχαία Εύα, την πρώτη άνθρωπο - γυναίκα, είναι ότι ήταν πιθηκόμορφη και καμία σχέση δεν είχε με την εικόνα που εμφανίζεται στους αναγεννησιακούς πίνακες ως όμορφη, λευκή με κόκκινα μαλλιά. Σε μελέτες στον εκπαιδευτικό χώρο, έχει αποδειχτεί ότι οι δάσκαλοι μεροληπτούν υπέρ των όμορφων παιδιών, ενώ το ίδιο συμβαίνει για την επιλογή φρουράς στον στρατό, στην υποδοχή καλεσμένων στα υπουργεία, στην επιλογή των υποψηφίων πολιτευτών από τα κόμματα. Η ομορφιά μοιάζει να είναι πασπαρτού για την εκπλήρωση όλων των επιθυμιών και των ονείρων ενός ανθρώπου και αυτή η άποψη τείνει να διαδίδεται, να συντηρείται και να δικαιώνεται. Για το λόγο αυτό, έχουν αναπτυχθεί μεγάλες βιομηχανικές μονάδες παραγωγής «ομορφιάς», με τζίρους δισεκατομμυρίων δολαρίων, που ασχολούνται είτε με την παραγωγή προϊόντων που ομορφαίνουν, είτε με την προώθηση του τί είναι «όμορφο» σε κάθε περίσταση.
Η αλήθεια είναι ότι η ενασχόληση με την ομορφιά, από τα Μ.Μ.Ε. έχει δύο στόχους: τον εμπορικό και τον πολιτικό.
Ο πρώτος είναι και ο πιο προφανής· να έχει δουλειά η βιομηχανία της ομορφιάς (βιομηχανίες καλλυντικών, ινστιτούτα αισθητικής, κομμωτήρια, γυμναστήρια, διαιτολόγοι και διαιτητικά προϊόντα, κέντρα πλαστικής ιατρικής) και οι βιομηχανίες που την στηρίζουν (διαφήμιση, τηλεοπτικά κανάλια, περιοδικά, διοργάνωση καλλιστείων κ.α.).
Ο δεύτερος είναι συγκαλυμμένος· να δικαιολογηθεί ο αποκλεισμός από την πολιτική και οικονομική εξουσία τεράστιων πληθυσμών, με το επιχείρημα ότι δεν είναι αρκετά εμφανίσιμοι. Παρά το παράλογο αυτής της δικαιολογίας, για τους περισσότερους γίνεται εύκολα αποδεκτή, και παραιτούνται από τη διεκδίκηση υψηλών θέσεων στην πολιτική ή στις επιχειρήσεις, διότι παραδέχονται ότι υπολείπονται της απαραίτητης εικόνας. Και αυτό συμβαίνει, ενώ όπως γνωρίζουμε, πολλοί «άσχημοι» άνθρωποι έχουν στο παρελθόν πετύχει τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στον πολιτικό κόσμο. Παρ’ αυτά, ο κοινωνικός ρατσισμός για τους λιγότερο ωραίους, συνεχίζει απρόσκοπτα να επιβιώνει και να διαδίδεται.
Τέλος η ομορφιά δεν συνδέεται με την επιτυχία, όσο τουλάχιστον προβάλλεται. Απόδειξη η συνήθης κατάθλιψη, μοναξιά, και ψυχικές διαταραχές των «όμορφων» ανθρώπων. Όμορφα μοντέλα, ηθοποιοί, καλλιτέχνες κ.α. δεν τυγχάνει πολλές φορές να είναι και ευτυχισμένοι. Οι όμορφες γυναίκες συχνά θεωρούνται χαζές (π.χ. οι χαζές ξανθές), το ίδιο και οι άνδρες κούροι (γνωστά ποπ είδωλα, νεαροί ηθοποιοί κ.λπ.). Η ομορφιά, σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται λόγος να μην αναπτυχθεί επαρκώς η προσωπικότητα, ο χαρακτήρας και το μυαλό του όμορφου ανθρώπου, αφού έχει την κοινωνική αποδοχή εξασφαλισμένη, και έπειτα να κατακρίνεται γι’ αυτό.
Υπάρχει όμως και ένας ακόμη λόγος για τη δυστυχία των «όμορφων». Αυτοί, περισσότερο από τους «άσχημους» ή τους «κοινούς», γίνονται συχνά στόχος απατεώνων, προαγωγών, επιχειρηματιών, που δεν θέλουν τίποτε περισσότερο από το να τους εκμεταλλευτούν και να κάνουν τη δουλειά τους. Έτσι συνήθως υπόσχονται στα θύματα τους την απόλυτη επιτυχία και στήριξη τους, και μόλις πάρουν αυτό που θέλουν εξαφανίζονται. Η διαπίστωση της εξαπάτησης, ή το απόλυτο χάσιμο της διασημότητας είναι οι λόγοι που κάνουν τα όμορφα άτομα να εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές. Στην αντίθετη περίπτωση, άνθρωποι με πιο «κοινά» επίπεδα ομορφιάς μπορεί να έχουν λιγότερες ευκαιρίες επιτυχίας, αυτές όμως συνήθως προσφέρονται από πιο τίμιους και συνεπείς ανθρώπους, με αποτέλεσμα η εξέλιξη τους να έχει λιγότερα σκαμπανεβάσματα, και συνεπώς να προκαλεί λιγότερες ψυχολογικές κρίσεις.
5ος Μύθος: Η γυναίκα για να πετύχει πρέπει να ακολουθεί τη μόδα
Οι γυναίκες του Δυτικού πολιτισμού , ως γνωστόν, είναι οι πιο συχνοί πελάτες της μόδας. Οι ντουλάπες τους είναι γεμάτες ρούχα, αξεσουάρ και κυρίως παπούτσια, τα δε περισσότερα γυναικεία περιοδικά αναφέρονται αποκλειστικά, ή σε μεγάλο μέρος τους στη μόδα.
Τα ρούχα και τα αξεσουάρ, ως γνωστόν, δηλώνουν την κοινωνική θέση κάποιου, το επίπεδο της κοινωνικής του «επιτυχίας», το επάγγελμα ή ακόμη και τις πολιτικές του απόψεις (π.χ. οι αριστεροί δεν φοράνε γραβάτα, οι καλλιτέχνες αφήνουν μακριά μαλλιά και φοράνε σκουλαρίκι στο αριστερό αυτί κ.λπ.). Μπορούν, ωστόσο, κάλλιστα να δηλώσουν και σε ποια θέση θέλει να ανήκει ένα άτομο. Έτσι κάποιος που «μεγαλοπιάνεται» θα προσπαθήσει να ντυθεί με ρούχα που συνηθίζουν να φορούν οι ανώτερες οικονομικά τάξεις ώστε να «μοιάζει σαν αυτούς», και αφενός να μπορεί πιο εύκολα να μπαίνει στον κύκλο τους, αφετέρου να νιώθει «ανώτερος» σε σχέση με τη δική του τάξη. Αυτήν ακριβώς την επιθυμία εκμεταλλεύονται οι βιομηχανίες παραγωγής ρούχων και αξεσουάρ, ενώ χάρη στο φαινόμενο της «μόδας» δουλεύουν και οι συνακόλουθες βιομηχανίες αυτοκινήτων, οι βιομηχανία του τουρισμού, του lifestyle, των κατασκευών σπιτιών και εξοχικών κ.λπ.
Εκτός από τον πόθο για κοινωνική άνοδο, η μόδα εκμεταλλεύεται την επιθυμία για μίμηση, επιθυμία να μοιάζει κανείς με το πρότυπο του. Για παράδειγμα, οι έφηβοι συχνά θέλουν να μοιάζουν με τους αγαπημένους τους ποδοσφαιριστές, οι έφηβες με τις τραγουδίστριες, οι γυναίκες με τις τηλεοπτικές παρουσιάστριες, και οι άντρες με τους πλούσιους και διάσημους επιχειρηματίες. Σε αυτά τα άτομα – πρότυπα στοχεύει η βιομηχανία, προκειμένου να προωθήσει τα προϊόντα της. Έτσι, άλλοι μεγάλοι τραγουδιστές διαφημίζουν ρολόγια, άλλοι ρούχα, τραγουδίστριες διαφημίζουν βαφές μαλλιών, άλλες διαιτητικά προϊόντα κ.λπ. Εταιρίες διακόσμησης, εμπορίας οικιακών ειδών, μακιγιέρ, κομμωτές κ.α. διαφημίζονται στο τέλος κάθε τηλεοπτικής εκπομπής ότι «έντυσαν» το χώρο και τους παρουσιαστές. Οι δε διαφημίσεις, για να είναι κανείς στη μόδα, στα γήπεδα, στην τηλεόραση και στις διαφημιστικές πινακίδες του δρόμου είναι αναπόσπαστο συμπλήρωμα της συνήθους εικόνας τους.
Πολλοί άνθρωποι και πολλές ειδικότητες ασχολούνται στην εφεύρεση προϊόντων και υπηρεσιών που προωθούνται χάρη «στη μόδα». Οι γνωστές σχολές Art & Design, η εκπαίδευση στην ραπτική, στις κομμώσεις κ.α. αποσκοπούν στο να κάνουν ικανούς τους φοιτητές τους να πετυχαίνουν αποτελέσματα που θα ανήκουν «στην τελευταία λέξη της μόδας». Περιοδικά, τηλεοπτικές εκπομπές, ιστοσελίδες, γιγαντοαφίσες, ενημερώνουν συνεχώς σχετικά με το τί είναι κάθε φορά «μοδάτο» ή αγγλιστί «in». Η ψυχολογική πίεση που ασκείται στους καταναλωτές – θύματα αυτής της διαδικασίας είναι ότι α) αν βιαστούν θα είναι οι πρώτοι που θα το φορέσουν (ή θα το οδηγήσουν, ή θα το εξασφαλίσουν κ.ο.κ.), και β) και αν ακόμη δεν είναι οι πρώτοι, μπορούν να προλάβουν ένα από τα λίγα περιορισμένα κομμάτια που απέμειναν ώστε να είναι στους εκλεκτούς. Έτσι βλέπουμε ορδές ανθρώπων έξω από το κατάστημα που θα διαθέσει την πρώτη σειρά βιντεοπαιχνιδιών που μόλις παρήχθησαν, ή ανθρώπους να στριμώχνονται για να αποχτήσουν το παντελόνι που μόλις βγήκε σε «limited edition».
Τα πιο ευάλωτα θύματα αυτής της επιβεβλημένης από το μάρκετινγκ συνήθειας είναι οι έφηβοι, οι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα, οι άνθρωποι που «νιώθουν άδειοι». Η μόδα είναι εθιστική, και τα θύματα της αναφέρονται συχνά ως «fashion victims».
Το πιο παράλογο αυτής της τάσης είναι με τους «κριτικούς» της μόδας. Σε κάθε «fashion show», σε κάθε τηλεοπτική εκπομπή για γυναίκες, σε κάθε περιοδικό, υπάρχουν άνθρωποι που «κρίνουν» αν κάτι είναι «in» και της «μόδας» ή όχι. Άντρες και γυναίκες (συνήθως άντρες) σχολιάζουν το πώς ντύθηκαν οι σταρς, αν τους «πήγαιναν» τα ρούχα, αν έχουν γούστο, αν είναι ενημερωμένοι για τις νέες τάσεις, αν φοράνε όλα τα ίδια κ.λπ. Οι απόψεις των «κριτικών» συνήθως γίνονται σεβαστές, και πολύ συχνά οι σταρς προσαρμόζουν το στυλ τους σύμφωνα με τις κριτικές τους.
Όλο αυτό το παράλογο και αντιπαραγωγικό «παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού» για το τι είναι «in», βοηθά τη βιομηχανία, την αγορά και τους απασχολούμενους στο χώρο της μόδας. Κάθε χρόνο δαπανώνται απίστευτα χρηματικά ποσά για άχρηστα υφάσματα, περιττά αυτοκίνητα, δαπανηρούς προορισμούς τουρισμού, μόνο και μόνο γιατί είναι «της μόδας», ενώ υπάρχουν τόσες, απόλυτα αναγκαίο να καλυφτούν, κοινωνικές ανάγκες.
Τέλος, το βέβαιο είναι, ότι κανένα αξεσουάρ της μόδας (ή ρούχο, ή κατάσταση) δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσωπικότητα, το προσωπικό γούστο και την προσωπική μαεστρία στο συνδυασμό στοιχείων, που ο καθένας μπορεί να αναπτύξει για να τονίσει την ιδιαίτερη του ταυτότητα. Ο άνθρωπος που ξέρει να ντυθεί, που έχει πραγματικό γούστο και δεν είναι θύμα της μόδας, μπορεί ακόμη και με παλιά ρούχα να είναι καλόγουστος, με στυλ και ενδυματολογικό «χαρακτήρα».
6ος Μύθος: Η γυναίκα για να πετύχει πρέπει να είναι σέξι
Κάθε εποχή και πολιτισμός θέτουν τα κριτήρια και τις κοινωνικές επιταγές προκειμένου να είναι οι γυναίκες επιθυμητές, και άρα να αυξήσουν τις πιθανότητες τους για πετυχημένη οικογένεια, εργασία και πλούσια κοινωνική ζωή. Στις Αραβικές χώρες το πρότυπο είναι το να ντύνεται η γυναίκα εξ ολοκλήρου αφήνοντας μόνο σε κοινή θέα τα μάτια, σε χώρες της Αφρικής το να έχει ψηλό λαιμό ώστε να φαίνεται όμορφη όταν μεταφέρει ταψιά στο κεφάλι της. Οι γκέισες έπρεπε να έχουν μικρά πόδια, ενώ οι Τζαμαϊκανές έπρεπε να είναι παχουλές. Αντίστοιχα, στο Δυτικό κόσμο (ΗΠΑ και Ευρώπη), οι γυναίκες πρέπει να είναι σέξι.
Η συγκεκριμένη κοινωνική επιταγή είναι προϊόν μεγάλων αγώνων από τη μεριά των γυναικών, προκειμένου να χειραφετηθούν και να παρουσιάζουν το σώμα τους όπως το επιθυμούν, με το κίνημα του Μάη του ’68, τους χίπις, τα μίνι (μισοφόρια), τους γυμνιστές κ.λπ. Σήμερα, η σέξι περιβολή έχει πια περάσει όχι μόνο στο αποδεκτό αλλά στο επιβεβλημένο. Γενικώς θεωρείται πρέπον το να αφήνεται εσκεμμένα μέρος του γυναικείου σώματος ελεύθερο από ρούχα σε συνεντεύξεις για πρόσληψη σε εργασία, σε νυχτερινές εξόδους, σε επίσημα γεύματα κ.α. Η μόδα έχει παράξει πολλά γυναικεία ενδύματα που αποκαλύπτουν καίρια σημεία του γυναικείου σώματος όπως μπούστο, μπράτσα, κοιλιά, πόδια, πλάτη, ακόμη και φτέρνες. Υπάρχουν εποχές που στην αγορά δεν υπάρχουν καθόλου κανονικά παντελόνια, παρά μόνο χαμηλοκάβαλα.
Ωστόσο, ο συγκεκριμένος ενδυματολογικός κώδικας εμπεριέχει δύο κινδύνους:
Α) το να χαρακτηριστεί μία γυναίκα κακόγουστη (κιτς): παρά τη γενική επιταγή του τύπου «ντυθείτε σέξι», είναι τελικά πολύ περιοριστικό από την κοινωνία το ποιες γυναίκες δικαιούνται να ντύνονται με σέξι ρούχα. Αν μία εύσωμη γυναίκα βάλει μίνι θα γίνει περίγελος, αν μία πολύ αδύνατη με μικρό μπούστο βάλει μπλούζα με ντεκολτέ θα σχολιαστεί αρνητικά κ.α. Επίσης, αν μία γυναίκα ντυθεί πιο σέξι από το μέσο όρο θα προκαλέσει τη ζήλια των άλλων και επομένως τα πικρόχολα σχόλια τους.
Β) το να δώσει λάθος μηνύματα για τη σεξουαλικότητα της: όταν μια γυναίκα ντύνεται «ελαφρά», προκαλεί έκκριση ορμονών στους άντρες που θα συναντήσει. Αυτό θα καταλήξει σε συμπεριφορές από απλό πείραγμα, σεξουαλική παρενόχληση ως και βιασμό. Οι άντρες συνήθως απορούν γιατί ενώ πλησιάζουν μία γυναίκα ντυμένη σέξι, που γι’ αυτούς σημαίνει ότι «τα θέλει», αυτή πολλές φορές τους απωθεί. Επίσης απορούν γιατί ενώ οι γυναίκες σπαταλούν τόσο χρόνο προετοιμασίας ώστε να παρουσιαστούν στη βραδινή έξοδο ως «επιθυμητές», στους περισσότερους που τις πλησιάζουν λένε «όχι». Η αντίδραση σε αυτό το «όχι» μπορεί να ποικίλει από την απλή απογοήτευση, τη βρισιά ως και τον εξαναγκασμό σε σεξουαλική πράξη. Δεν είναι λίγοι οι βιασμοί που σημειώθηκαν σε ερημικούς δρόμους ή σε πάρκα, σε γυναίκες που γυρίζανε στο σπίτι μετά από νυχτερινή έξοδο. Και το εξωφρενικό είναι, ότι σε ενδεχόμενη δίκη του βιαστή σε δεύτερο χρόνο, αυτός πάντα θα ισχυρίζεται ότι η γυναίκα «τα ήθελε», δεδομένων των ρούχων που φορούσε.
Συνεπώς, η κοινωνική επιταγή του να είναι μία γυναίκα «σέξι» δεν ισχύει για όλους, σε όλους τους τόπους και σε όλες τις περιστάσεις. Το καλύτερο είναι για μία γυναίκα να «ζυγίζει» κάθε φορά, ανεξάρτητα από τη μόδα, τί θα φορέσει και ποιούς ανθρώπους θα αντιμετωπίσει. Και το σημαντικότερο είναι το να μπορεί να «στηρίζει» το ντύσιμο της με τον χαρακτήρα και τις εκάστοτε διαθέσεις της, κάτι που είναι επίσης ανελεύθερο και καταπιεστικό.
7ος Μύθος: Η γυναίκα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τα άστρα
Ο άνθρωπος από τις απαρχές της εξέλιξης του στράφηκε στη μελέτη των άστρων. Σε εποχές, χιλιάδες χρόνια πριν, που δεν υπήρχε φως τις νύχτες πέραν αυτού των άστρων, είναι φυσικό αυτά τα μικρά μαγικά φωτάκια στον ουρανό να τραβούσανε την προσοχή και το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Οι διαφορετικές τους θέσεις στον ουρανό ανάλογα με την εποχή, οι κατάταξη τους σε σύνολα (π.χ. μεγάλη Άρκτος) και η απόδοση σε αυτά μαγικών και θεϊκών ιδιοτήτων ήταν σύνηθες στους περισσότερους αρχαίους πολιτισμούς. Η δε πεποίθηση ότι τα άστρα ευθύνονται για τα παράξενα του χαρακτήρα των ανθρώπων ήταν επίσης κοινή πεποίθηση που επιβιώνει ως τις μέρες μας, και πολλοί επαγγελματίες εργάζονται με στόχο να αποκωδικοποιήσουνε τις βουλές των άστρων (και των ζωδίων). Ως επί των πλείστων, οι πελάτες αυτών των επαγγελματιών είναι γυναίκες και γι αυτό κατηγορούνται ως ευκολόπιστες και αφελείς.
Η αστρολογία όντως δεν είναι επιστήμη, μιας και τα πορίσματα της είναι αυθαίρετα, διαψεύδονται, δεν μπορούν να επαναληφθούν, και διαφέρουν ανάλογα με τον αστρολόγο. Σε μία επιστήμη, για παράδειγμα, όπως τη μετεωρολογία, μπορεί οι ανά τον κόσμο μετεωρολόγοι να διαφωνήσουν ως προς την πρόβλεψη τους για την ακριβή θερμοκρασία της αυριανής ημέρας, η απόκλιση τους, ωστόσο, θα είναι μικρή. Μπορεί ο ένας να λέει ότι η θερμοκρασία θα είναι 15ο βαθμοί Κελσίου και ο άλλος 16ο. Μπορεί ο ένας να λέει ότι θα φυσάει άνεμος 7 μποφόρ και ο άλλος 6. Σε καμιά περίπτωση όμως η διαφορά τους δεν θα είναι της τάξης του πάνω από 5%, όπως συμβαίνει στην αστρολογία, και αυτή είναι η ειδοποιός τους διαφορά.
Η αστρολογία, παρ’ αυτά, έχει πολλούς πελάτες, κυρίως πελάτισσες, που προσπαθούν να κατανοήσουν τη συμπεριφορά των αγαπημένων τους προσώπων, κυρίως συντρόφων, μέσω των αστρολόγων. Αστρολόγοι εμφανίζονται πάντα σε τηλεοπτικές εκπομπές για γυναίκες, σε γυναικεία περιοδικά, στις εφημερίδες, ακόμη και σε αυτόνομες βραδινές εκπομπές τηλεπροβλέψεων με τηλεφωνική χρέωση. Οι γυναίκες κατηγορούνται ως αφελείς που προστρέχουν στους αστρολόγους, που δαπανούν χρήματα σε «υπηρεσίες» αυτού του είδους, που συζητάνε και ασχολούνται με το όλο θέμα.
Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί λόγοι που η αστρολογία βρίσκει πελάτες στο γυναικείο φύλο. Πρώτα από όλα διαφημίζεται συνεχώς και με κάθε ευκαιρία· σε κάθε περιοδικό, σε κάθε εφημερίδα, σε κάθε καθημερινή εκπομπή, κάθε καινούργια χρονιά σε ειδικούς τόμους. Επίσης διαδίδεται ότι και αρχηγοί κρατών, ή πετυχημένοι επιχειρηματίες συμβουλεύονται «τον αστρολόγο τους». Ένας άνθρωπος που στερείται της πρόσβασης στην εξουσία, όπως συμβαίνει για την πλειοψηφία των γυναικών, θα γίνει πολύ εύκολα θύμα και της διαφήμισης και της επιρροής των επιδέξιων επαγγελματιών αστρολόγων.
Τέλος, ένας επιπρόσθετος λόγος που οι γυναίκες ανέκαθεν συμβουλευόταν τους αστρολόγους, είναι γιατί γενικότερα ενδιαφέρονται, περισσότερο από τους άντρες, να ερμηνεύσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα των οικείων τους. Δεδομένου ότι η αστρολογία στο παρελθόν ήταν από τα λίγα συστήματα ανάλυσης χαρακτήρων και συμπεριφορών, επόμενο ήταν οι γυναίκες να στραφούν σε αυτήν. Από την εμφάνιση και τη διάδοση της επιστήμης της Ψυχολογίας, ήδη πολλές γυναίκες αμφισβητούν πια την αστρολογία και στρέφονται στην επιστήμη. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο μέλλον η αστρολογία θα ατονήσει δεδομένης της ύπαρξης της Ψυχολογίας, και των εγκυρότερων μεθόδων της στην ανάλυση χαρακτήρων, την ερμηνεία συμπεριφορών και την αξιόπιστη πρόβλεψη καταστάσεων μετά από επιστημονική στάθμιση όλων των διαθέσιμων δεδομένων.
8ος Μύθος: Η γυναίκα είναι κουτσομπόλα
Όταν εμφανίστηκαν οι πρώτες κουτσομπολίστικες εφημερίδες, και αργότερα οι αντίστοιχες τηλεοπτικές εκπομπές, όλοι απόρησαν. Με τον καιρό όμως καθιερώθηκαν και πλέον είναι οι μεν πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις οι δε εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση. Οι δημοσιογράφοι που τις τροφοδοτούν ονομάστηκαν παπαράτσι και έχουν φτάσει στο να καταλύσουν κάθε έννοια και δικαίωμα προσωπικού χώρου των «επωνύμων». Το πιο διάσημο χρονικό τέτοιου είδους είναι το δυστύχημα της Λαίδης Νταϊάνας μετά από κυνηγητό των αχόρταγων δημοσιογράφων. Κάμερες υπερσύχρονες, γιωτ, ελικόπτερα, κρυμμένα μικρόφωνα και άλλες τεχνικές χρησιμοποιούνται προκειμένου να δοθεί στο αδηφάγο κοινό (τις γυναίκες) κάτι από τη ζωή ή τα σχέδια των ηρώων του.
Σε παλιότερες εποχές, στα χωριά μετά τις δουλείες του σπιτιού, συνήθως το απόγευμα, καθόταν οι γυναίκες στις πόρτες των σπιτιών τους (δεν τους επιτρεπόταν να εμφανιστούν στην πλατεία) και κουτσομπολεύανε. Εκεί το αντικείμενο των κουτσομπολιών αφορούσε τα πρόσωπα του χωριού, τους έρωτες και τα βάσανα, τις δυσκολίες και τις χαρές των συγχωριανών, καθώς επίσης και αυτά της ευρύτερης κοινωνίας (κοντινά χωριά, τοπικούς άρχοντες κ.α.). Σε κάθε περίπτωση, οι γυναίκες χαρακτηριζόταν και χαρακτηρίζονται ως κουτσομπόλες. Είναι όμως έτσι;
Μία γυναίκα που είναι εκπαιδευμένη να ζει στο σπίτι, που δεν έχει ή δεν έμαθε να αναζητά παραστάσεις και πρόσβαση στο ευρύτερο πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον, που αποκλείεται από κάθε εξουσία πέραν του νοικοκυριού της, για ποιό θέμα θα συζητούσε με τις ομοπαθείς της, εκτός των σχετιζομένων με το νοικοκυριό και τη ζωή των γνωστών της; Και τί θα της προκαλούσε εντύπωση αν όχι οι ζωές των επωνύμων και των σπουδαίων, μιας και έχουν ότι αυτή δεν έχει;
Και μήπως το ίδιο δεν κάνουν και οι άντρες, όταν ξημεροβραδιάζονται στο καφενείο βρίζοντας και σχολιάζοντας πολιτικούς, ποδοσφαιριστές και επιχειρηματίες; Μήπως η πολιτική δεν έχει κουτσομπολιό, και μάλιστα με το όνομα παραπολιτική; Ή μήπως οι αθλητικές εφημερίδες εκδίδονται για άλλο λόγο πέραν της παρουσίασης γνωμών και κουτσομπολιών πριν και μετά τους αγώνες. Μήπως, τέλος, οι καλλιτέχνες δεν κουτσομπολεύουν όταν ο ένας «βγάζει τα άπλυτα» του άλλου με την κάθε ευκαιρία;
Ο άνθρωπος, άντρας ή γυναίκα, είναι εκ φύσεως κουτσομπόλης. Το μόνο που διαφέρει σε κάθε περίπτωση, είναι ο στόχος του εκάστοτε κουτσομπολιού.
Συμπεράσματα
Η γυναίκα, σήμερα και ανέκαθεν, εκπαιδεύεται από μικρή για να είναι καλή νοικοκυρά, καλή μητέρα, καλή οικοδέσποινα, σεμνή, καλή στο κρεβάτι, απολιτική, πιστή στον άντρα της, θεοφοβούμενη, με «συνετά» όνειρα και περιορισμένες φιλοδοξίες.
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι, ότι ο θηλυκός άνθρωπος, η γυναίκα, έχει απείρως περισσότερες και μεγαλύτερες ικανότητες στην οργάνωση και στη βελτίωση της ζωής μιας κοινότητας, στην επίτευξη της αρμονίας και της οικολογικής ισορροπίας, καθώς και στην επίτευξη και διατήρηση της ευτυχίας και της ευημερίας όλων των μελών της, σε σχέση με τον άντρα. Η βιβλική ιστορία της Πτώσης παραποιεί τα δεδομένα. Κατ’ αυτήν, η γυναίκα παρασύρθηκε από το διάβολο και μετά πλάνεψε τον άντρα και εκπέσανε από τον Παράδεισο. Στην πραγματικότητα, όσο οι κοινωνίες ήταν τροφοσυλλεκτικές και μητριαρχικές δεν υπήρχε κοινωνική διαστρωμάτωση, πλούσιοι και φτωχοί, ελεύθεροι και δούλοι, στρατιώτες και αστυνόμοι. Αντίθετα, όταν οι κοινωνίες τέθηκαν υπό την ισχύ των αντρών, εμφανίστηκε η κοινωνική κυριαρχία και οι κατακτητικοί πόλεμοι. Συνεπώς μάλλον ο άντρας ευθύνεται για την απώλεια του Παραδείσου και όχι η γυναίκα.
Και αυτό, ίσως να συμβαίνει λόγω του ότι κυοφορεί και ανατρέφει παιδιά, επομένως χρειάζεται αυτές τις ικανότητες για να αντεπεξέλθει στο πολύ δύσκολο και απαιτητικό αυτό έργο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι γυναίκες λειτουργούν από φύσεως με πιο οικονομικούς και οικολογικούς τρόπους, ρισκάρουν λιγότερο, λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τους το μέλλον, είναι πιο συμπονετικές και συνεργατικές, συγχωρούν πιο εύκολα, και αντέχουν καλύτερα τη ματαίωση και τον πόνο.
Αντίθετα οι άντρες ρισκάρουν πιο πολύ, είναι κατακτητικοί, εποφθαλμιούν τα αγαθά των άλλων, συνεργάζονται πιο δύσκολα, είναι πιο επιθετικοί και ανταγωνιστικοί, σταθμίζουν δυσκολότερα τις μελλοντικές ζημιές, ζουν περισσότερο για το άμεσο κέρδος, και υποθέτουν πιο εύκολα ότι οι περιβαλλοντικοί πόροι ή η ίδια η ζωή είναι ανεξάντλητη. Η αλήθεια, εδώ, είναι, ότι η αφόρητη σημερινή ζωή με τον υπερπληθυσμό, την πυρηνική απειλή, την οικονομική κρίση, την παγκόσμια φτώχια, τη βία, την εγκληματικότητα, την εξαθλίωση της εργασίας (ειδικά στον Τρίτο Κόσμο) και την τεράστια ανεργία, την παράνομη μετανάστευση, την προσφυγιά κ.α. είναι αποτελέσματα της κατακτητικότητας και της απληστίας των ανδρών, και της συνήθους πρακτικής τους ότι μετά από ένα πόλεμο ο νικητής τα παίρνει όλα. Με αυτήν την τακτική η παγκόσμια Τράπεζα και οι πολυεθνικές εταιρίες απομυζούν τους φυσικούς πόρους των χωρών, στο χρηματιστήριο πωλείται ακόμη και το νερό του πλανήτη, δικτατορικά καθεστώτα στηρίζονται για να σφάξουν τους αντιφρονούντες, κράτη παρακινούνται να εξαφανίσουν ολόκληρους πληθυσμούς ή φυλές, ανώτερες τάξεις αποτρέπουν τις χαμηλότερες από τη μόρφωση και την κοινωνική τους άνοδο κ.λπ. Η λογική της κατάκτησης όλο και περισσοτέρων πόρων, μία καθ’ όλα αντρική παρόρμηση, έχει μετατρέψει τη ζωή σε κόλαση, σε αντίθεση με τη σοφότερη, οικονομικότερη και οικολογικότερη προοπτική που θα είχε ο κόσμος αν διοικούνταν από γυναίκες.
Ίσως η εξαφάνιση των προαναφερόμενων μύθων και των κοινωνικών ναρκωτικών που προωθούνται για τις γυναίκες, η προώθηση της μόρφωσης και της αυτοπραγμάτωσης τους, η επαναφορά τους στην ισονομία και ισοπολιτεία, καθώς και η παραχώρηση σε αυτές της εξουσίας και της διακυβέρνησης των κοινωνιών, να είναι και η μοναδική πια ελπίδα για το ανθρώπινο γένος, που έχει φτάσει στο σημείο όπου κάθε λάθος ενέργεια θα είναι μη αναστρέψιμη προς στην κατεύθυνση της καταστροφής του κόσμου με τη μορφή που τον γνωρίζουμε.
του Γιάννη Βελίκη
Η ιστορία της καταπίεσης των γυναικών αρχίζει, πάνω κάτω, ως εξής: από την απαρχή της ανθρώπινης πορείας, γύρω στο 154.000 π.Χ., έως και την Αγροτική Επανάσταση, οι άνθρωποι ήταν νομάδες και τροφοσυλλέκτες· οι δε γυναίκες απολάμβαναν υψηλό κοινωνικό κύρος διότι γεννούσαν και μεγάλωναν τα παιδιά τους. Με την καλλιέργεια της γης (10.000 π.Χ.), ωστόσο, και την μόνιμη εγκατάσταση των πληθυσμών σε συγκεκριμένες εκτάσεις, δημιουργήθηκαν πολύ διαφορετικά δεδομένα: οι γυναίκες άρχισαν να απασχολούνται κυρίως στις αγροτικές εργασίες, ενώ οι άντρες ανέλαβαν το κυνήγι και την προστασία αυτών των πρώιμων κοινοτήτων. Επίσης δημιουργήθηκαν οι πρώτες περιουσίες που απαιτούσαν προστασία (και επομένως μία αρχαϊκή μορφή «αστυνομίας») και νεκροταφεία που απαιτούσαν ιερείς (για να βεβαιώσουν ότι οι νεκροί δεν θα απειλήσουν την κοινότητα). Δεδομένου το ότι η προστασία της κοινότητας επιτελούνταν από τους, μυϊκά πιο δυνατούς, άντρες, τους προσέδωσε μεγάλο κοινωνικό κύρος, και «έριξε» το αντίστοιχο κύρος των γυναικών που έμεναν πια στο σπίτι.
Το γεγονός, ωστόσο, την ίδια εποχή και στις περιοχές της Αφρικής και της Μεσοπόταμιας, που άλλαξε άρδην το κοινωνικό κύρος των φύλων και υποτίμησε μια για πάντα τις γυναίκες στα πιο χαμηλά στρώματα της κοινωνίας, ήταν η συνειδητοποίηση ότι τα παιδιά γεννιούνται μετά από γενετήσια πράξη, και επομένως είναι ο άντρας αυτός που καθορίζει αν και πότε θα γεννηθεί ένα παιδί. Επίσης είναι αυτός που θα κρατήσει τη γυναίκα του μακριά από τους ενδεχόμενους βιασμούς της από άλλους άντρες και θα αναμετρηθεί μαζί τους για την αύξηση της οικογενειακής περιουσίας. Ο άντρας είναι αυτός που θα εγγυηθεί την προστασία των παιδιών, και είναι αυτός που θα τους μεταβιβάσει την περιουσία του πριν πεθάνει. Και είναι αυτός, που προκειμένου να γνωρίζει ότι οι κληρονόμοι του θα είναι όντως τα δικά του παιδιά, θα αναγκάσει τη γυναίκα του να περιοριστεί στο σπίτι, με μόνες αρμοδιότητες να αναθρέψει τα παιδιά και να φροντίσει τις αγροτικές εργασίες.
Έκτοτε ο κόσμος έγινε πατριαρχικός, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Ο άντρας έγινε στρατιώτης και στρατιωτικός, πολιτικός και διπλωμάτης, δικαστικός και αστυνόμος, ιερέας, δάσκαλος και φιλόσοφος. Οι θεοί που ως τότε ήταν ζώα της φύσης άρχισαν να ανθρωποποιούνται και να «ανδροποιούνται», μέχρις ότου φτάσαμε στις μεγάλες μονοθεϊστικές και πατριαρχικές θρησκείες του Χριστιανισμού, του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ. Αυτές οι θρησκείες έχουν ως στόχο τον ουρανό (αρσενικό σε αντιπαραβολή με τη γη που είναι «θηλυκή»), και σύμβολο του το γνωστό «θόλο» των εκκλησιών τους. Στις μονοθεϊστικές θρησκείες το θηλυκό είναι αυτό που «μολύνει», που παρασέρνει στην αμαρτία και παραπλανά τους ηθικούς άντρες. Επίσης, στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, διάχυτη είναι η αναγωγή του αρσενικού ως του ορθού, του δυνατού, και του υγιούς, σε αντίθεση με το θηλυκό που είναι το αδύναμο, το ασθενές και το αποφευκταίο. Έτσι, ο θηλυκός άνθρωπος, τα τελευταία 12.000 χρόνια, από την Νεολιθική εποχή έως και σήμερα, έζησε συκοφαντημένος ότι εμπεριέχει όλα τα κακά, περιορισμένος, και υποτιμημένος.
Ο αποκλεισμός της γυναίκας από όλα τα πολιτικά της δικαιώματα, τη μόρφωση, την κοινωνική ζωή, τη δυνατότητα μετακινήσεων, και την ίση μεταχείριση από το νόμο δεν ήταν εύκολος, δεδομένου ότι πολύ συχνά κάποιες γυναίκες επαναστατούσαν π.χ. η Αντιγόνη του Σοφοκλή. Έτσι, εκτός από την τρομοκρατία, τη φυσική και ψυχολογική βία, τις απειλές και τις αυστηρότατες διώξεις, επιστρατεύτηκαν και ηπιότερα «μέσα» προκειμένου να δεχτούν οι γυναίκες να απαρνηθούν την ισότητα τους έναντι των αντρών: πρόκειται για πολιτισμικά κατασκευάσματα σε μορφή μύθων, που αναπαράγονται και διατηρούνται διαχρονικά, προκειμένου να υποκινήσουν να δεχθεί από μόνη της η γυναίκα τον κοινωνικό ρόλο που της ετοιμάζουν και να αποφευχθούν άλλες πιο βίαιες πρακτικές. Οι μύθοι αυτοί προβάλλονται τόσο μαζικά, που ακόμη και αν αμφισβητηθούν από μεγάλη ομάδα γυναικών τείνουν να επιβιώνουν στις υπόλοιπες, ενώ συνήθως μεταβιβάζονται ως απαραίτητο κοινωνικοποιητικό στοιχείο από γενιά σε γενιά.
Τέτοιοι μύθοι (που λειτουργούν και σαν κοινωνικά ναρκωτικά) είναι:
1ος Μύθος: Ο Θεός είπε … η γυνή να φοβήται τον άνδρα
Σύμφωνα με την επιστήμη της Συγκριτικής Θεολογίας, αλλά και της Θεολογίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, οι ηθικοί κανόνες που θέτουν οι θρησκείες εξαρτώνται άμεσα από το είδος της θρησκείας, το συγκεκριμένο κοινωνικο – οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο επιδρούν, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που τις μελετάμε, την κοινωνική τάξη στην οποία απευθύνονται κ.λπ. Συνεπώς κανένας ηθικός κανόνας δεν είναι απόλυτος, ούτε ισχύει για πάντα.
Ο ρόλος του Θεού μπορεί να ποικίλει από πολύ αυστηρός, ή πολύ άδικος έως επιεικής, δίκαιος, ή σοφός. Το ζήτημα της κάθε κοινωνίας είναι (μέσω του εκάστοτε ιερατείου του) να ορίσει τί είδους Θεό θέλει. Και το πιο «σοφό» θα ήταν, το να επιδιώκει ένα Θεό που να ορίζεται ως δίκαιος.
Η Χριστιανική διδασκαλία μας μιλάει για έναν τέτοιο Θεό, ένα Θεό απόλυτα δίκαιο, συμπονετικό, συγχωρητικό, που απαιτεί από τον κάθε άνθρωπο να βλέπει τους άλλους «ως εαυτόν». Με ποια λοιπόν δικαιολογία ζητά από τους μισούς ανθρώπους του πλανήτη, τις γυναίκες, να φοβούνται τους άλλους μισούς;
Προφανώς, η εντολή «…να φοβείται» μεταφράζεται στο να παραμένει στο γάμο της, να μην «κοιτά» άλλους άντρες, να ασχολείται μόνο με το νοικοκυριό και το μεγάλωμα των παιδιών. Γι’ αυτό το λόγο, το φόβο των εξωσυζυγικών σχέσεων, άλλωστε, διατηρείται ακόμη η απαράδεκτη συνήθεια της κλειτοριδεκτομής, όπως παραδέχονται οι ίδιοι οι θύτες. Επίσης για το φόβο των εξωσυζυγικών σχέσεων κακοποιούνται κάθε μέρα εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον πλανήτη. Η εν λόγω εντολή, συνεπώς, είναι ένα εντελώς ανθρώπινο και κοινωνικό κατασκεύασμα και καμία σχέση δεν έχει με το Θεό και τις βουλές του.
2ος Μύθος: Η γυναίκα είναι μονογαμική
Μάλλον πολύ λίγα είδη στον πλανήτη είναι από φύσεως μονογαμικά. Τα περισσότερα είναι πολυγαμικά. Αυτό έχει αποδειχτεί από μελέτες ηθολόγων, όπου μετά από ανάλυση του DNA των απογόνων, ακόμη και σε είδη πουλιών ή ζώων που θεωρούνται αυστηρά μονογαμικά βρέθηκε, κατά κανόνα, να μην προέρχονται όλοι οι απόγονοι από τον «επίσημο» πατέρα.
Στους ανθρώπους, οι γυναίκες εκπαιδεύονται να είναι αυστηρά μονογαμικές, και μάλιστα μόνο με τον άντρα που έχουν παντρευτεί. Τα υψηλά ποσοστά των εξωσυζυγικών σχέσεων και των διαζυγίων, ωστόσο, αποδεικνύει περίτρανα ότι καμία εκ φύσεως τάση μονογαμικότητας δεν υπάρχει στις γυναίκες. Αντίθετα, αν αυτή εκδηλώνεται, προέρχεται από την κοινωνικοποίηση και την ανατροφή, το φόβο της τιμωρίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, και πολύ πιο σπάνια από συνειδητή επιλογή. Επομένως είναι θέμα κοινωνικοποίησης ή προσωπικότητας και όχι ενστίκτου.
Πιθανόν, βεβαίως, το ένστικτο να παίζει κάποιο ρόλο σε σχέση με την ανατροφή των απογόνων. Ως γνωστόν η ύπαρξη απογόνων, προκαλεί μία σειρά ορμονικών αλλαγών στο σώμα της γυναίκας (ορμονών και φερομονών), που διευκολύνει το δεσμό μητέρας και παιδιών, και ενδεχομένως να αποτρέπει την επιθυμία σύναψης ενός εξωσυζυγικού δεσμού. Στην κατεύθυνση αυτή βοηθά και η δέσμευση της μητέρας απέναντι στα παιδιά της να μην τα «εκθέσει» κοινωνικά, στην περίπτωση που «πιαστεί» με έναν άλλον άντρα, ή τα «πληγώσει» ως μοιχαλίδα, τουλάχιστον όσο διάστημα είναι ανήλικα.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η γυναίκα, όπως και κάθε άλλο πλάσμα αυτού του κόσμου, έχει ανάγκες για συνεύρεση, για έρωτα, για συναισθηματικούς δεσμούς που πολύ δύσκολα (αν όχι ποτέ) θα συμβαδίζουν με έναν άνθρωπο για όλη την ενήλικη ζωή της. Οι άνθρωποι αλλάζουν, μεγαλώνουν και εξελίσσονται, και στη διάρκεια του χρόνου είναι πολύ δύσκολο, ως αδύνατο, να συμβαδίζουν απόλυτα συνταιριασμένες οι ανάγκες τους, ακόμη και αν έχουν επιλέξει και ορκιστεί να ζήσουν για πάντα μαζί. Η μόνη δύναμη που πραγματικά επιβάλλει τη μονογαμία είναι η κοινωνία, που όπως έχει αποδειχτεί, μόνο με αυτήν την συνθήκη επιτυγχάνεται η συνοχή και η διατήρηση των δεσμών της, αγνοώντας τις επιμέρους πραγματικές ανάγκες των μελών της.
3ος Μύθος: Η γυναίκα είναι ρομαντική
Σύμφωνα με τον σπουδαίο ψυχαναλυτή Kernberg, άντρες και γυναίκες έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, στόχους και ερωτισμό από την πολύ μικρή τους ηλικία. Οι άντρες, λόγω του ότι είναι εξ αρχάς αποδεκτοί λόγω φύλου από τη μητέρα τους, μαθαίνουν να δέχονται τις σωματικές φροντίδες χωρίς να το έχουν ζητήσει ή να πρέπει μετά να προσφέρουν και αυτοί κάτι σε αντάλλαγμα. Αντίθετα οι γυναίκες, λόγω του ότι εξ αρχάς δεν είναι αποδεκτές από τις μητέρες τους, μιας και είναι του ιδίου φύλου, πρέπει, για να κερδίσουν το ενδιαφέρον τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα, να αναπτύξουν κατά κύριο μέλημα συναισθηματικές σχέσεις μαζί τους και να αφήσουν τις σωματικές φροντίδες σε δεύτερη μοίρα. Αυτός είναι και ο λόγος, σύμφωνα πάντα με τον Kernberg, που κατά την εφηβεία καταλήγει η πορνογραφία να είναι, για τους μεν άντρες το σεξ χωρίς συναισθηματικές σχέσεις και για τις γυναίκες οι συναισθηματικές σχέσεις χωρίς σεξ (ρομαντικές και πλατωνικές ιστορίες τύπου Άρλεκιν).
Οι μύθοι για τη γυναικεία ερωτική ψυχολογία και τον ρομαντισμό της είναι από την παιδική της ηλικία πολύ συγκεκριμένοι, και μπορούν να συνοψιστούν στα παραμύθια τύπου «Πεντάμορφη και το Τέρας», η «Ωραία Κοιμωμένη» και η «Σταχτοπούτα». Το σενάριο περιλαμβάνει πάντα μία ωραία και καλή κοπέλα, που βασανίζεται στη ζωή της, αλλά μετά από τις δυσκολίες που περνάει και εντελώς μαγικά, ένας ωραίος, καλός νέος, συνήθως πρίγκιπας, την παντρεύεται, και από τότε ζουν για πάντα καλά. Το συγκεκριμένο σενάριο έχει επαναληφθεί και θα επαναλαμβάνεται εσαεί, λόγω των όμορφων συναισθημάτων που προκαλεί, τόσο στα παραμύθια, όσο και στο θέατρο ή στον κινηματογράφο (π.χ. το Pretty Woman με τη Τζούλια Ρόμπερτς).
Άλλοι επίσης ευρέως διαδεδομένοι μύθοι είναι το ότι είναι πολύ σημαντική η πρώτη ερωτική σκηνή που θα ζήσει η γυναίκα, τόσο που θα τη σημαδέψει και θα τη θυμάται για πάντα, ότι θα την αγαπήσει ένας άντρας γατί είναι τόσο ξεχωριστή από όλες τις άλλες γυναίκες, και ότι θα την αγαπάει μόνο αυτή για πάντα, κάνοντας πέρα όλες τις άλλες γυναίκες για χάρη της. Εννοείται ότι πάντα αυτός θα είναι ο καλύτερος άντρας (πάντα πρίγκιπας ή κάτι ανάλογο) και αυτή θα είναι, αν όχι πριγκίπισσα, σίγουρα η βασίλισσα στην καρδιά του. Ένα επιπλέον στοιχείο σε αυτούς τους μύθους, είναι ότι στη γυναίκα αρέσει η νύχτα, το φεγγάρι και τα αστέρια, προφανώς γιατί ο ήλιος, η δύναμη, και η μέρα έχει συνδεθεί με τους άντρες. Σε κάθε περίπτωση, ένας άντρας που γνωρίζει πώς να χρησιμοποιεί «έξυπνα» αυτούς τους μύθους, μπορεί να «αποπλανά» εύκολα πολλές γυναίκες, και έτσι κινούνται σε στρατηγικό επίπεδο τακτικής οι ανά τον κόσμο γυναικοκατακτητές (Δον Ζουάν).
Η πραγματικότητα είναι ότι ο στόχος των μύθων είναι να εκπαιδευτεί η γυναίκα στη μονογαμία, στην υποτέλεια από τον άντρα (τον πρίγκιπα) και στην ενασχόληση μόνο με τα του οίκου της (πυργοδέσποινα).
Διαφορές σε σχέση με τον άντρα υπάρχουν, μόνο που είναι άλλου επιπέδου. Λόγω του δεδομένου ότι η σύλληψη και η ανατροφή των παιδιών προϋποθέτει απίστευτα μεγάλη ψυχική επένδυση, οργάνωση, συνέπεια, υπευθυνότητα, ετοιμότητα, υπομονή και προσεκτικές επιλογές, η γυναίκα είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να ζητά εγγυήσεις, να είναι προσεκτική και να ζυγίζει τις σχέσεις της, αντίθετα με τον άντρα που, εκ φύσεως, αν κατακτήσει μία γυναίκα, του περνάει και το ενδιαφέρον να παραμείνει μαζί της.
Με ποδοσφαιρικούς όρους, ένας άντρας ενδιαφέρεται μόνο για να βάλει γκολ. Αντίθετα, η γυναίκα θα συμπεριφερθεί έτσι ώστε να οργανώσει τα πράγματα ώστε σε κάθε αγώνα να μπορεί να βάζει γκολ ο άντρας, και επομένως να του μαγειρεύει τις σωστές τροφές, να του δίνει κίνητρο να γυμνάζεται, να τον κρατά σε καλή ψυχολογία πριν τον αγώνα, να μην τον αφήσει να εκτονώσει εντελώς τη χαρά του μετά τη νίκη ώστε να κρατήσει «δυνάμεις» και για τον επόμενο αγώνα κ.λπ. Η γυναίκα είναι αυτή που σε κάθε περίπτωση σκέφτεται πιο περίπλοκα τα δεδομένα της πραγματικότητας, κάτι που ουδεμία σχέση έχει με τον «ρομαντισμό».
4ος Μύθος: Η γυναίκα για να πετύχει πρέπει να είναι όμορφη
Η έννοια της ομορφιάς είναι σχετική. Το γνωρίζουμε αυτό, διότι σε κάθε πολιτισμό και σε κάθε εποχή τα πρότυπα της ομορφιάς αλλάζουν. Και όμως… ο άνθρωπος, και δη ο θηλυκός άνθρωπος, είναι το μόνο ον στον πλανήτη Γη που νιώθει άσχημος – καμιά γατούλα ποτέ δεν πρόκειται να το νιώσει. Η ασχήμια, ως βίωμα, που είναι μια κοινωνική κατασκευή, δομείται σιγά - σιγά και σταθερά από την παιδική ηλικία ως και το τέλος της ζωής, και όταν γίνεται αποδεκτή (κάτι που συμβαίνει τις συντριπτικά περισσότερες φορές), ορίζει και την συνεπαγόμενη έλλειψη αυτοεκτίμησης που θα βιώνει αυτός /η που τη φέρει. Συνήθως τα πρώτα λόγια των συγγενών ενός βρέφους αναφέρονται στα χαρακτηριστικά της εικόνας του.
Η ομορφιά, που κατά την κρατούσα άποψη βασίζεται στις σωστές αναλογίες προσώπου και σώματος, ανέκαθεν απασχολούσε τον άνθρωπο, στη δε εποχή μας, λόγω των εικόνων των Μ.Μ.Ε., έχει εκθειαστεί. Θεωρείται το πιο απαραίτητο προσόν για την επαγγελματική, την οικογενειακή και την κοινωνική επιτυχία. Ο όμορφος γίνεται αντικείμενο ζήλιας, και φοράει προστατευτικά για να μην τον «ματιάσουν». Οι διαπιστώσεις των ανθρωπολόγων για την αρχαία Εύα, την πρώτη άνθρωπο - γυναίκα, είναι ότι ήταν πιθηκόμορφη και καμία σχέση δεν είχε με την εικόνα που εμφανίζεται στους αναγεννησιακούς πίνακες ως όμορφη, λευκή με κόκκινα μαλλιά. Σε μελέτες στον εκπαιδευτικό χώρο, έχει αποδειχτεί ότι οι δάσκαλοι μεροληπτούν υπέρ των όμορφων παιδιών, ενώ το ίδιο συμβαίνει για την επιλογή φρουράς στον στρατό, στην υποδοχή καλεσμένων στα υπουργεία, στην επιλογή των υποψηφίων πολιτευτών από τα κόμματα. Η ομορφιά μοιάζει να είναι πασπαρτού για την εκπλήρωση όλων των επιθυμιών και των ονείρων ενός ανθρώπου και αυτή η άποψη τείνει να διαδίδεται, να συντηρείται και να δικαιώνεται. Για το λόγο αυτό, έχουν αναπτυχθεί μεγάλες βιομηχανικές μονάδες παραγωγής «ομορφιάς», με τζίρους δισεκατομμυρίων δολαρίων, που ασχολούνται είτε με την παραγωγή προϊόντων που ομορφαίνουν, είτε με την προώθηση του τί είναι «όμορφο» σε κάθε περίσταση.
Η αλήθεια είναι ότι η ενασχόληση με την ομορφιά, από τα Μ.Μ.Ε. έχει δύο στόχους: τον εμπορικό και τον πολιτικό.
Ο πρώτος είναι και ο πιο προφανής· να έχει δουλειά η βιομηχανία της ομορφιάς (βιομηχανίες καλλυντικών, ινστιτούτα αισθητικής, κομμωτήρια, γυμναστήρια, διαιτολόγοι και διαιτητικά προϊόντα, κέντρα πλαστικής ιατρικής) και οι βιομηχανίες που την στηρίζουν (διαφήμιση, τηλεοπτικά κανάλια, περιοδικά, διοργάνωση καλλιστείων κ.α.).
Ο δεύτερος είναι συγκαλυμμένος· να δικαιολογηθεί ο αποκλεισμός από την πολιτική και οικονομική εξουσία τεράστιων πληθυσμών, με το επιχείρημα ότι δεν είναι αρκετά εμφανίσιμοι. Παρά το παράλογο αυτής της δικαιολογίας, για τους περισσότερους γίνεται εύκολα αποδεκτή, και παραιτούνται από τη διεκδίκηση υψηλών θέσεων στην πολιτική ή στις επιχειρήσεις, διότι παραδέχονται ότι υπολείπονται της απαραίτητης εικόνας. Και αυτό συμβαίνει, ενώ όπως γνωρίζουμε, πολλοί «άσχημοι» άνθρωποι έχουν στο παρελθόν πετύχει τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στον πολιτικό κόσμο. Παρ’ αυτά, ο κοινωνικός ρατσισμός για τους λιγότερο ωραίους, συνεχίζει απρόσκοπτα να επιβιώνει και να διαδίδεται.
Τέλος η ομορφιά δεν συνδέεται με την επιτυχία, όσο τουλάχιστον προβάλλεται. Απόδειξη η συνήθης κατάθλιψη, μοναξιά, και ψυχικές διαταραχές των «όμορφων» ανθρώπων. Όμορφα μοντέλα, ηθοποιοί, καλλιτέχνες κ.α. δεν τυγχάνει πολλές φορές να είναι και ευτυχισμένοι. Οι όμορφες γυναίκες συχνά θεωρούνται χαζές (π.χ. οι χαζές ξανθές), το ίδιο και οι άνδρες κούροι (γνωστά ποπ είδωλα, νεαροί ηθοποιοί κ.λπ.). Η ομορφιά, σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται λόγος να μην αναπτυχθεί επαρκώς η προσωπικότητα, ο χαρακτήρας και το μυαλό του όμορφου ανθρώπου, αφού έχει την κοινωνική αποδοχή εξασφαλισμένη, και έπειτα να κατακρίνεται γι’ αυτό.
Υπάρχει όμως και ένας ακόμη λόγος για τη δυστυχία των «όμορφων». Αυτοί, περισσότερο από τους «άσχημους» ή τους «κοινούς», γίνονται συχνά στόχος απατεώνων, προαγωγών, επιχειρηματιών, που δεν θέλουν τίποτε περισσότερο από το να τους εκμεταλλευτούν και να κάνουν τη δουλειά τους. Έτσι συνήθως υπόσχονται στα θύματα τους την απόλυτη επιτυχία και στήριξη τους, και μόλις πάρουν αυτό που θέλουν εξαφανίζονται. Η διαπίστωση της εξαπάτησης, ή το απόλυτο χάσιμο της διασημότητας είναι οι λόγοι που κάνουν τα όμορφα άτομα να εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές. Στην αντίθετη περίπτωση, άνθρωποι με πιο «κοινά» επίπεδα ομορφιάς μπορεί να έχουν λιγότερες ευκαιρίες επιτυχίας, αυτές όμως συνήθως προσφέρονται από πιο τίμιους και συνεπείς ανθρώπους, με αποτέλεσμα η εξέλιξη τους να έχει λιγότερα σκαμπανεβάσματα, και συνεπώς να προκαλεί λιγότερες ψυχολογικές κρίσεις.
5ος Μύθος: Η γυναίκα για να πετύχει πρέπει να ακολουθεί τη μόδα
Οι γυναίκες του Δυτικού πολιτισμού , ως γνωστόν, είναι οι πιο συχνοί πελάτες της μόδας. Οι ντουλάπες τους είναι γεμάτες ρούχα, αξεσουάρ και κυρίως παπούτσια, τα δε περισσότερα γυναικεία περιοδικά αναφέρονται αποκλειστικά, ή σε μεγάλο μέρος τους στη μόδα.
Τα ρούχα και τα αξεσουάρ, ως γνωστόν, δηλώνουν την κοινωνική θέση κάποιου, το επίπεδο της κοινωνικής του «επιτυχίας», το επάγγελμα ή ακόμη και τις πολιτικές του απόψεις (π.χ. οι αριστεροί δεν φοράνε γραβάτα, οι καλλιτέχνες αφήνουν μακριά μαλλιά και φοράνε σκουλαρίκι στο αριστερό αυτί κ.λπ.). Μπορούν, ωστόσο, κάλλιστα να δηλώσουν και σε ποια θέση θέλει να ανήκει ένα άτομο. Έτσι κάποιος που «μεγαλοπιάνεται» θα προσπαθήσει να ντυθεί με ρούχα που συνηθίζουν να φορούν οι ανώτερες οικονομικά τάξεις ώστε να «μοιάζει σαν αυτούς», και αφενός να μπορεί πιο εύκολα να μπαίνει στον κύκλο τους, αφετέρου να νιώθει «ανώτερος» σε σχέση με τη δική του τάξη. Αυτήν ακριβώς την επιθυμία εκμεταλλεύονται οι βιομηχανίες παραγωγής ρούχων και αξεσουάρ, ενώ χάρη στο φαινόμενο της «μόδας» δουλεύουν και οι συνακόλουθες βιομηχανίες αυτοκινήτων, οι βιομηχανία του τουρισμού, του lifestyle, των κατασκευών σπιτιών και εξοχικών κ.λπ.
Εκτός από τον πόθο για κοινωνική άνοδο, η μόδα εκμεταλλεύεται την επιθυμία για μίμηση, επιθυμία να μοιάζει κανείς με το πρότυπο του. Για παράδειγμα, οι έφηβοι συχνά θέλουν να μοιάζουν με τους αγαπημένους τους ποδοσφαιριστές, οι έφηβες με τις τραγουδίστριες, οι γυναίκες με τις τηλεοπτικές παρουσιάστριες, και οι άντρες με τους πλούσιους και διάσημους επιχειρηματίες. Σε αυτά τα άτομα – πρότυπα στοχεύει η βιομηχανία, προκειμένου να προωθήσει τα προϊόντα της. Έτσι, άλλοι μεγάλοι τραγουδιστές διαφημίζουν ρολόγια, άλλοι ρούχα, τραγουδίστριες διαφημίζουν βαφές μαλλιών, άλλες διαιτητικά προϊόντα κ.λπ. Εταιρίες διακόσμησης, εμπορίας οικιακών ειδών, μακιγιέρ, κομμωτές κ.α. διαφημίζονται στο τέλος κάθε τηλεοπτικής εκπομπής ότι «έντυσαν» το χώρο και τους παρουσιαστές. Οι δε διαφημίσεις, για να είναι κανείς στη μόδα, στα γήπεδα, στην τηλεόραση και στις διαφημιστικές πινακίδες του δρόμου είναι αναπόσπαστο συμπλήρωμα της συνήθους εικόνας τους.
Πολλοί άνθρωποι και πολλές ειδικότητες ασχολούνται στην εφεύρεση προϊόντων και υπηρεσιών που προωθούνται χάρη «στη μόδα». Οι γνωστές σχολές Art & Design, η εκπαίδευση στην ραπτική, στις κομμώσεις κ.α. αποσκοπούν στο να κάνουν ικανούς τους φοιτητές τους να πετυχαίνουν αποτελέσματα που θα ανήκουν «στην τελευταία λέξη της μόδας». Περιοδικά, τηλεοπτικές εκπομπές, ιστοσελίδες, γιγαντοαφίσες, ενημερώνουν συνεχώς σχετικά με το τί είναι κάθε φορά «μοδάτο» ή αγγλιστί «in». Η ψυχολογική πίεση που ασκείται στους καταναλωτές – θύματα αυτής της διαδικασίας είναι ότι α) αν βιαστούν θα είναι οι πρώτοι που θα το φορέσουν (ή θα το οδηγήσουν, ή θα το εξασφαλίσουν κ.ο.κ.), και β) και αν ακόμη δεν είναι οι πρώτοι, μπορούν να προλάβουν ένα από τα λίγα περιορισμένα κομμάτια που απέμειναν ώστε να είναι στους εκλεκτούς. Έτσι βλέπουμε ορδές ανθρώπων έξω από το κατάστημα που θα διαθέσει την πρώτη σειρά βιντεοπαιχνιδιών που μόλις παρήχθησαν, ή ανθρώπους να στριμώχνονται για να αποχτήσουν το παντελόνι που μόλις βγήκε σε «limited edition».
Τα πιο ευάλωτα θύματα αυτής της επιβεβλημένης από το μάρκετινγκ συνήθειας είναι οι έφηβοι, οι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα, οι άνθρωποι που «νιώθουν άδειοι». Η μόδα είναι εθιστική, και τα θύματα της αναφέρονται συχνά ως «fashion victims».
Το πιο παράλογο αυτής της τάσης είναι με τους «κριτικούς» της μόδας. Σε κάθε «fashion show», σε κάθε τηλεοπτική εκπομπή για γυναίκες, σε κάθε περιοδικό, υπάρχουν άνθρωποι που «κρίνουν» αν κάτι είναι «in» και της «μόδας» ή όχι. Άντρες και γυναίκες (συνήθως άντρες) σχολιάζουν το πώς ντύθηκαν οι σταρς, αν τους «πήγαιναν» τα ρούχα, αν έχουν γούστο, αν είναι ενημερωμένοι για τις νέες τάσεις, αν φοράνε όλα τα ίδια κ.λπ. Οι απόψεις των «κριτικών» συνήθως γίνονται σεβαστές, και πολύ συχνά οι σταρς προσαρμόζουν το στυλ τους σύμφωνα με τις κριτικές τους.
Όλο αυτό το παράλογο και αντιπαραγωγικό «παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού» για το τι είναι «in», βοηθά τη βιομηχανία, την αγορά και τους απασχολούμενους στο χώρο της μόδας. Κάθε χρόνο δαπανώνται απίστευτα χρηματικά ποσά για άχρηστα υφάσματα, περιττά αυτοκίνητα, δαπανηρούς προορισμούς τουρισμού, μόνο και μόνο γιατί είναι «της μόδας», ενώ υπάρχουν τόσες, απόλυτα αναγκαίο να καλυφτούν, κοινωνικές ανάγκες.
Τέλος, το βέβαιο είναι, ότι κανένα αξεσουάρ της μόδας (ή ρούχο, ή κατάσταση) δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσωπικότητα, το προσωπικό γούστο και την προσωπική μαεστρία στο συνδυασμό στοιχείων, που ο καθένας μπορεί να αναπτύξει για να τονίσει την ιδιαίτερη του ταυτότητα. Ο άνθρωπος που ξέρει να ντυθεί, που έχει πραγματικό γούστο και δεν είναι θύμα της μόδας, μπορεί ακόμη και με παλιά ρούχα να είναι καλόγουστος, με στυλ και ενδυματολογικό «χαρακτήρα».
6ος Μύθος: Η γυναίκα για να πετύχει πρέπει να είναι σέξι
Κάθε εποχή και πολιτισμός θέτουν τα κριτήρια και τις κοινωνικές επιταγές προκειμένου να είναι οι γυναίκες επιθυμητές, και άρα να αυξήσουν τις πιθανότητες τους για πετυχημένη οικογένεια, εργασία και πλούσια κοινωνική ζωή. Στις Αραβικές χώρες το πρότυπο είναι το να ντύνεται η γυναίκα εξ ολοκλήρου αφήνοντας μόνο σε κοινή θέα τα μάτια, σε χώρες της Αφρικής το να έχει ψηλό λαιμό ώστε να φαίνεται όμορφη όταν μεταφέρει ταψιά στο κεφάλι της. Οι γκέισες έπρεπε να έχουν μικρά πόδια, ενώ οι Τζαμαϊκανές έπρεπε να είναι παχουλές. Αντίστοιχα, στο Δυτικό κόσμο (ΗΠΑ και Ευρώπη), οι γυναίκες πρέπει να είναι σέξι.
Η συγκεκριμένη κοινωνική επιταγή είναι προϊόν μεγάλων αγώνων από τη μεριά των γυναικών, προκειμένου να χειραφετηθούν και να παρουσιάζουν το σώμα τους όπως το επιθυμούν, με το κίνημα του Μάη του ’68, τους χίπις, τα μίνι (μισοφόρια), τους γυμνιστές κ.λπ. Σήμερα, η σέξι περιβολή έχει πια περάσει όχι μόνο στο αποδεκτό αλλά στο επιβεβλημένο. Γενικώς θεωρείται πρέπον το να αφήνεται εσκεμμένα μέρος του γυναικείου σώματος ελεύθερο από ρούχα σε συνεντεύξεις για πρόσληψη σε εργασία, σε νυχτερινές εξόδους, σε επίσημα γεύματα κ.α. Η μόδα έχει παράξει πολλά γυναικεία ενδύματα που αποκαλύπτουν καίρια σημεία του γυναικείου σώματος όπως μπούστο, μπράτσα, κοιλιά, πόδια, πλάτη, ακόμη και φτέρνες. Υπάρχουν εποχές που στην αγορά δεν υπάρχουν καθόλου κανονικά παντελόνια, παρά μόνο χαμηλοκάβαλα.
Ωστόσο, ο συγκεκριμένος ενδυματολογικός κώδικας εμπεριέχει δύο κινδύνους:
Α) το να χαρακτηριστεί μία γυναίκα κακόγουστη (κιτς): παρά τη γενική επιταγή του τύπου «ντυθείτε σέξι», είναι τελικά πολύ περιοριστικό από την κοινωνία το ποιες γυναίκες δικαιούνται να ντύνονται με σέξι ρούχα. Αν μία εύσωμη γυναίκα βάλει μίνι θα γίνει περίγελος, αν μία πολύ αδύνατη με μικρό μπούστο βάλει μπλούζα με ντεκολτέ θα σχολιαστεί αρνητικά κ.α. Επίσης, αν μία γυναίκα ντυθεί πιο σέξι από το μέσο όρο θα προκαλέσει τη ζήλια των άλλων και επομένως τα πικρόχολα σχόλια τους.
Β) το να δώσει λάθος μηνύματα για τη σεξουαλικότητα της: όταν μια γυναίκα ντύνεται «ελαφρά», προκαλεί έκκριση ορμονών στους άντρες που θα συναντήσει. Αυτό θα καταλήξει σε συμπεριφορές από απλό πείραγμα, σεξουαλική παρενόχληση ως και βιασμό. Οι άντρες συνήθως απορούν γιατί ενώ πλησιάζουν μία γυναίκα ντυμένη σέξι, που γι’ αυτούς σημαίνει ότι «τα θέλει», αυτή πολλές φορές τους απωθεί. Επίσης απορούν γιατί ενώ οι γυναίκες σπαταλούν τόσο χρόνο προετοιμασίας ώστε να παρουσιαστούν στη βραδινή έξοδο ως «επιθυμητές», στους περισσότερους που τις πλησιάζουν λένε «όχι». Η αντίδραση σε αυτό το «όχι» μπορεί να ποικίλει από την απλή απογοήτευση, τη βρισιά ως και τον εξαναγκασμό σε σεξουαλική πράξη. Δεν είναι λίγοι οι βιασμοί που σημειώθηκαν σε ερημικούς δρόμους ή σε πάρκα, σε γυναίκες που γυρίζανε στο σπίτι μετά από νυχτερινή έξοδο. Και το εξωφρενικό είναι, ότι σε ενδεχόμενη δίκη του βιαστή σε δεύτερο χρόνο, αυτός πάντα θα ισχυρίζεται ότι η γυναίκα «τα ήθελε», δεδομένων των ρούχων που φορούσε.
Συνεπώς, η κοινωνική επιταγή του να είναι μία γυναίκα «σέξι» δεν ισχύει για όλους, σε όλους τους τόπους και σε όλες τις περιστάσεις. Το καλύτερο είναι για μία γυναίκα να «ζυγίζει» κάθε φορά, ανεξάρτητα από τη μόδα, τί θα φορέσει και ποιούς ανθρώπους θα αντιμετωπίσει. Και το σημαντικότερο είναι το να μπορεί να «στηρίζει» το ντύσιμο της με τον χαρακτήρα και τις εκάστοτε διαθέσεις της, κάτι που είναι επίσης ανελεύθερο και καταπιεστικό.
7ος Μύθος: Η γυναίκα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τα άστρα
Ο άνθρωπος από τις απαρχές της εξέλιξης του στράφηκε στη μελέτη των άστρων. Σε εποχές, χιλιάδες χρόνια πριν, που δεν υπήρχε φως τις νύχτες πέραν αυτού των άστρων, είναι φυσικό αυτά τα μικρά μαγικά φωτάκια στον ουρανό να τραβούσανε την προσοχή και το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Οι διαφορετικές τους θέσεις στον ουρανό ανάλογα με την εποχή, οι κατάταξη τους σε σύνολα (π.χ. μεγάλη Άρκτος) και η απόδοση σε αυτά μαγικών και θεϊκών ιδιοτήτων ήταν σύνηθες στους περισσότερους αρχαίους πολιτισμούς. Η δε πεποίθηση ότι τα άστρα ευθύνονται για τα παράξενα του χαρακτήρα των ανθρώπων ήταν επίσης κοινή πεποίθηση που επιβιώνει ως τις μέρες μας, και πολλοί επαγγελματίες εργάζονται με στόχο να αποκωδικοποιήσουνε τις βουλές των άστρων (και των ζωδίων). Ως επί των πλείστων, οι πελάτες αυτών των επαγγελματιών είναι γυναίκες και γι αυτό κατηγορούνται ως ευκολόπιστες και αφελείς.
Η αστρολογία όντως δεν είναι επιστήμη, μιας και τα πορίσματα της είναι αυθαίρετα, διαψεύδονται, δεν μπορούν να επαναληφθούν, και διαφέρουν ανάλογα με τον αστρολόγο. Σε μία επιστήμη, για παράδειγμα, όπως τη μετεωρολογία, μπορεί οι ανά τον κόσμο μετεωρολόγοι να διαφωνήσουν ως προς την πρόβλεψη τους για την ακριβή θερμοκρασία της αυριανής ημέρας, η απόκλιση τους, ωστόσο, θα είναι μικρή. Μπορεί ο ένας να λέει ότι η θερμοκρασία θα είναι 15ο βαθμοί Κελσίου και ο άλλος 16ο. Μπορεί ο ένας να λέει ότι θα φυσάει άνεμος 7 μποφόρ και ο άλλος 6. Σε καμιά περίπτωση όμως η διαφορά τους δεν θα είναι της τάξης του πάνω από 5%, όπως συμβαίνει στην αστρολογία, και αυτή είναι η ειδοποιός τους διαφορά.
Η αστρολογία, παρ’ αυτά, έχει πολλούς πελάτες, κυρίως πελάτισσες, που προσπαθούν να κατανοήσουν τη συμπεριφορά των αγαπημένων τους προσώπων, κυρίως συντρόφων, μέσω των αστρολόγων. Αστρολόγοι εμφανίζονται πάντα σε τηλεοπτικές εκπομπές για γυναίκες, σε γυναικεία περιοδικά, στις εφημερίδες, ακόμη και σε αυτόνομες βραδινές εκπομπές τηλεπροβλέψεων με τηλεφωνική χρέωση. Οι γυναίκες κατηγορούνται ως αφελείς που προστρέχουν στους αστρολόγους, που δαπανούν χρήματα σε «υπηρεσίες» αυτού του είδους, που συζητάνε και ασχολούνται με το όλο θέμα.
Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί λόγοι που η αστρολογία βρίσκει πελάτες στο γυναικείο φύλο. Πρώτα από όλα διαφημίζεται συνεχώς και με κάθε ευκαιρία· σε κάθε περιοδικό, σε κάθε εφημερίδα, σε κάθε καθημερινή εκπομπή, κάθε καινούργια χρονιά σε ειδικούς τόμους. Επίσης διαδίδεται ότι και αρχηγοί κρατών, ή πετυχημένοι επιχειρηματίες συμβουλεύονται «τον αστρολόγο τους». Ένας άνθρωπος που στερείται της πρόσβασης στην εξουσία, όπως συμβαίνει για την πλειοψηφία των γυναικών, θα γίνει πολύ εύκολα θύμα και της διαφήμισης και της επιρροής των επιδέξιων επαγγελματιών αστρολόγων.
Τέλος, ένας επιπρόσθετος λόγος που οι γυναίκες ανέκαθεν συμβουλευόταν τους αστρολόγους, είναι γιατί γενικότερα ενδιαφέρονται, περισσότερο από τους άντρες, να ερμηνεύσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα των οικείων τους. Δεδομένου ότι η αστρολογία στο παρελθόν ήταν από τα λίγα συστήματα ανάλυσης χαρακτήρων και συμπεριφορών, επόμενο ήταν οι γυναίκες να στραφούν σε αυτήν. Από την εμφάνιση και τη διάδοση της επιστήμης της Ψυχολογίας, ήδη πολλές γυναίκες αμφισβητούν πια την αστρολογία και στρέφονται στην επιστήμη. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο μέλλον η αστρολογία θα ατονήσει δεδομένης της ύπαρξης της Ψυχολογίας, και των εγκυρότερων μεθόδων της στην ανάλυση χαρακτήρων, την ερμηνεία συμπεριφορών και την αξιόπιστη πρόβλεψη καταστάσεων μετά από επιστημονική στάθμιση όλων των διαθέσιμων δεδομένων.
8ος Μύθος: Η γυναίκα είναι κουτσομπόλα
Όταν εμφανίστηκαν οι πρώτες κουτσομπολίστικες εφημερίδες, και αργότερα οι αντίστοιχες τηλεοπτικές εκπομπές, όλοι απόρησαν. Με τον καιρό όμως καθιερώθηκαν και πλέον είναι οι μεν πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις οι δε εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση. Οι δημοσιογράφοι που τις τροφοδοτούν ονομάστηκαν παπαράτσι και έχουν φτάσει στο να καταλύσουν κάθε έννοια και δικαίωμα προσωπικού χώρου των «επωνύμων». Το πιο διάσημο χρονικό τέτοιου είδους είναι το δυστύχημα της Λαίδης Νταϊάνας μετά από κυνηγητό των αχόρταγων δημοσιογράφων. Κάμερες υπερσύχρονες, γιωτ, ελικόπτερα, κρυμμένα μικρόφωνα και άλλες τεχνικές χρησιμοποιούνται προκειμένου να δοθεί στο αδηφάγο κοινό (τις γυναίκες) κάτι από τη ζωή ή τα σχέδια των ηρώων του.
Σε παλιότερες εποχές, στα χωριά μετά τις δουλείες του σπιτιού, συνήθως το απόγευμα, καθόταν οι γυναίκες στις πόρτες των σπιτιών τους (δεν τους επιτρεπόταν να εμφανιστούν στην πλατεία) και κουτσομπολεύανε. Εκεί το αντικείμενο των κουτσομπολιών αφορούσε τα πρόσωπα του χωριού, τους έρωτες και τα βάσανα, τις δυσκολίες και τις χαρές των συγχωριανών, καθώς επίσης και αυτά της ευρύτερης κοινωνίας (κοντινά χωριά, τοπικούς άρχοντες κ.α.). Σε κάθε περίπτωση, οι γυναίκες χαρακτηριζόταν και χαρακτηρίζονται ως κουτσομπόλες. Είναι όμως έτσι;
Μία γυναίκα που είναι εκπαιδευμένη να ζει στο σπίτι, που δεν έχει ή δεν έμαθε να αναζητά παραστάσεις και πρόσβαση στο ευρύτερο πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον, που αποκλείεται από κάθε εξουσία πέραν του νοικοκυριού της, για ποιό θέμα θα συζητούσε με τις ομοπαθείς της, εκτός των σχετιζομένων με το νοικοκυριό και τη ζωή των γνωστών της; Και τί θα της προκαλούσε εντύπωση αν όχι οι ζωές των επωνύμων και των σπουδαίων, μιας και έχουν ότι αυτή δεν έχει;
Και μήπως το ίδιο δεν κάνουν και οι άντρες, όταν ξημεροβραδιάζονται στο καφενείο βρίζοντας και σχολιάζοντας πολιτικούς, ποδοσφαιριστές και επιχειρηματίες; Μήπως η πολιτική δεν έχει κουτσομπολιό, και μάλιστα με το όνομα παραπολιτική; Ή μήπως οι αθλητικές εφημερίδες εκδίδονται για άλλο λόγο πέραν της παρουσίασης γνωμών και κουτσομπολιών πριν και μετά τους αγώνες. Μήπως, τέλος, οι καλλιτέχνες δεν κουτσομπολεύουν όταν ο ένας «βγάζει τα άπλυτα» του άλλου με την κάθε ευκαιρία;
Ο άνθρωπος, άντρας ή γυναίκα, είναι εκ φύσεως κουτσομπόλης. Το μόνο που διαφέρει σε κάθε περίπτωση, είναι ο στόχος του εκάστοτε κουτσομπολιού.
Συμπεράσματα
Η γυναίκα, σήμερα και ανέκαθεν, εκπαιδεύεται από μικρή για να είναι καλή νοικοκυρά, καλή μητέρα, καλή οικοδέσποινα, σεμνή, καλή στο κρεβάτι, απολιτική, πιστή στον άντρα της, θεοφοβούμενη, με «συνετά» όνειρα και περιορισμένες φιλοδοξίες.
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι, ότι ο θηλυκός άνθρωπος, η γυναίκα, έχει απείρως περισσότερες και μεγαλύτερες ικανότητες στην οργάνωση και στη βελτίωση της ζωής μιας κοινότητας, στην επίτευξη της αρμονίας και της οικολογικής ισορροπίας, καθώς και στην επίτευξη και διατήρηση της ευτυχίας και της ευημερίας όλων των μελών της, σε σχέση με τον άντρα. Η βιβλική ιστορία της Πτώσης παραποιεί τα δεδομένα. Κατ’ αυτήν, η γυναίκα παρασύρθηκε από το διάβολο και μετά πλάνεψε τον άντρα και εκπέσανε από τον Παράδεισο. Στην πραγματικότητα, όσο οι κοινωνίες ήταν τροφοσυλλεκτικές και μητριαρχικές δεν υπήρχε κοινωνική διαστρωμάτωση, πλούσιοι και φτωχοί, ελεύθεροι και δούλοι, στρατιώτες και αστυνόμοι. Αντίθετα, όταν οι κοινωνίες τέθηκαν υπό την ισχύ των αντρών, εμφανίστηκε η κοινωνική κυριαρχία και οι κατακτητικοί πόλεμοι. Συνεπώς μάλλον ο άντρας ευθύνεται για την απώλεια του Παραδείσου και όχι η γυναίκα.
Και αυτό, ίσως να συμβαίνει λόγω του ότι κυοφορεί και ανατρέφει παιδιά, επομένως χρειάζεται αυτές τις ικανότητες για να αντεπεξέλθει στο πολύ δύσκολο και απαιτητικό αυτό έργο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι γυναίκες λειτουργούν από φύσεως με πιο οικονομικούς και οικολογικούς τρόπους, ρισκάρουν λιγότερο, λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τους το μέλλον, είναι πιο συμπονετικές και συνεργατικές, συγχωρούν πιο εύκολα, και αντέχουν καλύτερα τη ματαίωση και τον πόνο.
Αντίθετα οι άντρες ρισκάρουν πιο πολύ, είναι κατακτητικοί, εποφθαλμιούν τα αγαθά των άλλων, συνεργάζονται πιο δύσκολα, είναι πιο επιθετικοί και ανταγωνιστικοί, σταθμίζουν δυσκολότερα τις μελλοντικές ζημιές, ζουν περισσότερο για το άμεσο κέρδος, και υποθέτουν πιο εύκολα ότι οι περιβαλλοντικοί πόροι ή η ίδια η ζωή είναι ανεξάντλητη. Η αλήθεια, εδώ, είναι, ότι η αφόρητη σημερινή ζωή με τον υπερπληθυσμό, την πυρηνική απειλή, την οικονομική κρίση, την παγκόσμια φτώχια, τη βία, την εγκληματικότητα, την εξαθλίωση της εργασίας (ειδικά στον Τρίτο Κόσμο) και την τεράστια ανεργία, την παράνομη μετανάστευση, την προσφυγιά κ.α. είναι αποτελέσματα της κατακτητικότητας και της απληστίας των ανδρών, και της συνήθους πρακτικής τους ότι μετά από ένα πόλεμο ο νικητής τα παίρνει όλα. Με αυτήν την τακτική η παγκόσμια Τράπεζα και οι πολυεθνικές εταιρίες απομυζούν τους φυσικούς πόρους των χωρών, στο χρηματιστήριο πωλείται ακόμη και το νερό του πλανήτη, δικτατορικά καθεστώτα στηρίζονται για να σφάξουν τους αντιφρονούντες, κράτη παρακινούνται να εξαφανίσουν ολόκληρους πληθυσμούς ή φυλές, ανώτερες τάξεις αποτρέπουν τις χαμηλότερες από τη μόρφωση και την κοινωνική τους άνοδο κ.λπ. Η λογική της κατάκτησης όλο και περισσοτέρων πόρων, μία καθ’ όλα αντρική παρόρμηση, έχει μετατρέψει τη ζωή σε κόλαση, σε αντίθεση με τη σοφότερη, οικονομικότερη και οικολογικότερη προοπτική που θα είχε ο κόσμος αν διοικούνταν από γυναίκες.
Ίσως η εξαφάνιση των προαναφερόμενων μύθων και των κοινωνικών ναρκωτικών που προωθούνται για τις γυναίκες, η προώθηση της μόρφωσης και της αυτοπραγμάτωσης τους, η επαναφορά τους στην ισονομία και ισοπολιτεία, καθώς και η παραχώρηση σε αυτές της εξουσίας και της διακυβέρνησης των κοινωνιών, να είναι και η μοναδική πια ελπίδα για το ανθρώπινο γένος, που έχει φτάσει στο σημείο όπου κάθε λάθος ενέργεια θα είναι μη αναστρέψιμη προς στην κατεύθυνση της καταστροφής του κόσμου με τη μορφή που τον γνωρίζουμε.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)